غفلت از برند حلال در ایران، میدان را برای رقبای خارجی باز می‌گذارد
با وجود ظرفیت‌های گسترده اقتصادی، ایران همچنان سهمی کمتر از ۰.۱ درصد از بازار ۸ تریلیون دلاری صنعت حلال دارد؛ موضوعی که در همایش «توسعه صنعت حلال در بازارهای جهانی با رویکرد نوآوری» مورد انتقاد جدی فعالان اقتصادی قرار گرفت و بر ضرورت ایجاد نهادهای راهبردی، دیپلماسی اقتصادی فعال و استانداردسازی برای بهره‌برداری از این بازار تأکید شد.
به گزارش گروه رسانه ای شرق، امروز (چهارشنبه) همایش توسعه صنعت حلال در بازارهای جهانی با رویکرد نوآوری، به مناسبت گرامیداشت روز جهانی استانداردهای حلال، برگزار شد.
پیام باقری- نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران - در ابتدای این همایش ضمن اشاره به جمعیت بیش از دو میلیاردی مسلمانان در دنیا، گفت: صنعت حلال دارای طیف گسترده‌ای اعم از حوزه‌های غذا، دارو، لوازم ارایشی و بهداشتی، پوشاک، گردشگری و خدمات مالی و ... است و زیست بوم اقتصادی گسترده در حوزه حلال شکل گرفته است. باید ببینیم چطور می‌توانیم سهم خودمان را از این زیست بوم افزایش دهیم. گردش مالی قریب به ۸۰۰۰ میلیارد دلاری صنعت حلال، نشان از ظرفیت بالای این حوزه است.
وی با بیان اینکه خدمات و محصولات حلال به دلیل استانداردهای مناسب در دنیا حتی تا ۳۰ درصد گرانتر عرضه می‌شوند، افزود: علاوه بر کشورهای اسلامی حتی کشورهای غیر اسلامی مثل برزیل هم وارد این بازار شده‌اند. ایران اگرچه بسیار مستعد است که به بازیگر اصلی صنعت حلال تبدیل شود، اما هنوز نتوانسته سهم خود را از این بازار بگیرد.
باقری خاطرنشان کرد: ایران در مرکز تقاضای محصولات حلال است و بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار تقاضا از سوی کشورهای پیرامون ما وجود دارد، تراز تجاری محصولات حلال در ۵۷ کشور در سال ۲۰۲۳ منفی ۴۷ میلیارد دلار بوده است. این یعنی تقاضا برای محصول بیشتر بوده، اما سهم ایران از میزان عرضه بسیار ناچیز بوده است.
دلایل عدم موفقیت کافی در این صنعت چیست؟
نایب رئیس اتاق ایران، برآورد کرد: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۸ بازار گردشگری در حوزه حلال به ۲۲۵ میلیارد دلار برسد. ایران خوشبختانه ظرفیت‌های زیادی در این حوزه دارد، اما یکی از دلایل عدم موفقیت ما در بهره گیری از فرصت‌های صنعت حلال، عدم تمرکز بر این موضوع و نداشتن وحدت رویه است . تعدد مراکز تصمیم گیر، تعدد رویه‌های استانداردی مختلف، بروکراسی در صدور مجوزها و گواهی نامه ها و نداشتن مرکز معتبر صدور این گواهی‌ها، از موانع جدی توسعه صنعت حلال در ایران است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که بازار حلال یک بازار رقابتی است و باید برای افزایش کیفیت و کاهش قیمت محصولات خود تلاش کنیم. متاسفانه استفاده از دیپلماسی اقتصادی در این زمینه چندان فعال و کارامد نبوده است. در حالی که صنعت حلال یک فرصت بی بدیل ملی و بین المللی برای ایران و تحقق اهداف اقتصادی کشور است. ما نیازمند ایجاد یک مرکز فرماندهی در صنعت حلال کشور هستیم. بنابراین فعالسازی دوباره شورای راهبری تجارت حلال و کمیته های ذیل آن از جمله کمیته تجارت که مسئولیت آن با اتاق ایران بود، اقدام ضروری به نظر می‌رسد.
باقری ادامه داد: راه اندازی شورای عالی برند حلال هم راهکار موثر دیگری است و سازمان استاندارد باید در این زمینه مصمم باشد. ایجاد مرکز صدور گواهی حلال زیر نظر سازمان ملی استاندارد نیز از دیگر پیشنهادات است. اتاق ایران و اتاق های سراسر کشور نقش مهمی در توسعه این صنعت دارند. مهمترین ماموریت ما در این جریان همرسانی و گره زدن عرضه به تقاضا است.
سهم کمتر از ۰.۱ درصدی ایران از بازار ۸ تریلیون دلاری صنعت حلال/اتاق البرز به دنبال تشکیل میز ملی توسعه صنعت حلال
در ادامه این همایش پرهام رضایی-رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان البرز - اظهار کرد: سهم ایران از بازار هشت تریلیون دلاری صنعت حلال کمتر از ۰.۱ درصد است و ما نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌های خود در این حوزه به خوبی استفاده کنیم. این بازار شامل تولیدات غذایی، دارو، پوشاک، گردشگری و حتی خدمات نوین مانند بلاکچین و هوش مصنوعی و ... است. اما ما سهم ناچیزی از آن داریم. در حالی که مالزی، ترکیه، عربستان و حتی کشورهای غیرمسلمان مانند تایلند و برزیل با دیپلماسی اقتصادی، شبکه‌سازی و استانداردسازی سهم قابل‌توجهی از این بازار به خود اختصاص داده‌اند. این یک وضعیت هشداردهنده است.
وی افزود: مالزی با راه‌اندازی یک برند شاخص در زمینه حلال تنها در سال ۲۰۱۹ موفق به صادرات ۴۴ میلیارد دلار شده است. ترکیه هم جایگاه مناسبی در تولید و صادرات این محصولات دارد. عربستان هم با تأسیس مرکز هلال فرایند واردات و صادرات حلال خود را هوشمند کرده است. حتی برزیل که کشوری غیراسلامی است سالانه بیش از دو میلیارد دلار گوشت حلال به کشورهای اسلامی صادر می‌کند.
رضایی تاکید کرد: متأسفانه ایران با تولید سالانه ۱۱۰ میلیون تن مواد کشاورزی و غذایی اما دستاوردی نداشته و صادرات ما در حوزه غذایی به صورت خام و بدون نشان حلال و بسته‌بندی مناسب انجام می‌شود. در تولید دارو و مواد آرایشی و بهداشتی به دلیل نداشتن نشان بین‌المللی حلال بازار را واگذار کرده‌ایم. همچنان که در گردشگری حلال دستاوردی نداشته‌ایم. استان البرز با برخورداری از برخی زیرساخت‌ها قابلیت تبدیل شدن به پایلوتی برای تولید و صادرات حلال را دارد؛ براین اساس در جهت توسعه صنعت حلال، اتاق البرز با همراهی اتاق ایران و دستگاه‌های مرتبط، تشکیل میز ملی توسعه صنعت حلال، تدوین نقشه صادرات حلال به ۱۵ کشور منطقه، صدور گواهی حلال و همکاری با سازمان‌های جهانی از جمله موسسه استاندارد کشورهای اسلامی را در پیش گرفته است.
رئیس اتاق البرز با بیان اینکه ما خواستار تشکیل شورای عالی برند ملی حلال ایران متصل به برندهای جهانی، صدور گواهی حلال و ایجاد منطقه ویژه صادرات محصولات حلال و تدوین سند دیپلماسی صادرات حلال هستیم، گفت: بهره‌برداری راهبردی از بازار جهانی حلال یک ضرورت است و بدین منظور خواستار ایجاد بانک اطلاعات محصولات صادراتی و تدوین سند ملی دیپلماسی اقتصادی در این زمینه هستیم.
وی افزود: ما در ایران با تولید سالانه بیش از ۱۱۰ میلیون تن محصولات کشاورزی و غذایی و توانمندی ویژه در صنایع دارویی، هنوز نتوانسته‌ایم گواهینامه‌های معتبر بین‌المللی حلال برای صادرات دریافت کنیم و در نتیجه بخش زیادی از بازارهای منطقه‌ای را از دست داده‌ایم.
رضایی خاطرنشان کرد: اتاق بازرگانی البرز با مشارکت سازمان ملی استاندارد، اتاق ایران و خانه صنعت، معدن و تجارت البرز و دیگر نهادهای دولتی و بخش خصوصی، به دنبال پیاده‌سازی اقداماتی نظیر تشکیل میز ملی توسعه تجارت حلال، تدوین نقشه راه صادرات به کشورهای همسایه، ایجاد بستر صدور گواهی‌های حلال با اعتبار جهانی، آموزش تخصصی صنایع هدف و در کنار آن همکاری با نهادهای بین‌المللی مانند اسمیک( SMIIC) را در دستور کار قرار داده است. اگر ما برند ملی حلال خود را نسازیم، دیگران برای ما قوانین، دستورالعمل‌ها و استانداردهای آن را تعیین و تعریف خواهند کرد. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا باید چند برابر هزینه کنیم تا وارد بازارهای حلالی شویم که حق طبیعی ما بوده‌اند
در ادامه این همایش، دبیرکل استاندارد و مترولوژی سازمان کشورهای اسلامی (SMIIC) در پیامی، اظهار کرد: صنعت حلال با سرعت در حال پیشرفت است و مصرف‌کنندگان خواهان شفافیت و صداقت در آنچه مصرف می‌کنند، هستند. استانداردهای حلال چارچوب منظم و یکپارچه‌ای در جهان دنبال می‌کنند که اجازه می‌دهد مصرف‌کنندگان درک همگونی از مفهوم حلال داشته باشند.
وی تاکید کرد: با پایبندی به استانداردهای SMIIC صداقت، مسئولیت‌پذیری، شفافیت و چارچوب‌های اسلامی را انتشار می‌دهیم. ما به دنبال ایجاد اکوسیستم حلال تاب‌آور، پایدار و با استانداردهای با شمولیت بالا هستیم.
