عارف: هنر ما بستن راه نیست

شرق:‌ روز گذشته مراسم تودیع و معارفه محمدمهدی اسماعیلی و سیدعباس صالحی وزرای پیشین و فعلی فرهنگ و ارشاد اسلامی در تالار وحدت برگزار شد و البته یکی از اتفاقات مهم این مراسم رویکرد معاون اول دولت به نقش رسانه در پیشبرد توسعه کشور بود. به همین جهت می‌توان امید داشت که اگر مسیر عملیاتی چنین نگاهی در جهت رونق کارکرد رسانه‌ها باز شود، شاهد تغییر نقش و حضور رسانه در کشور و همراهی بیشتر آنان با جریان پیشرفت باشیم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به طور قطع یکی از وزارتخانه‌هایی بوده است که در دولت‌های مختلف، کارکرد آن با حاشیه‌های فراوانی و بعضا با برخی حواشی که از سوی جریان‌های سیاسی ایجاد می‌شود همراه بوده است. معاون اول دولت چهاردهم نکته‌ای گفت که می‌تواند یکی از سرمشق‌های تعیین واقعی نحوه فعالیت این وزارتخانه باشد. او گفت که در دوره‌های قبل موانعی ایجاد شده است که این موانع باید به نوعی در راستای خدمت هنرمندان و اهالی اندیشه و فرهنگ به وطن هموار شود. باید منتظر بود تا این وعده‌ها کارکرد عملیاتی خود را نشان دهند؛ اتفاقی که بدون شک باید از سوی مدیران وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی رقم بخورد. معاون اول رئیس‌جمهور عنوان کرد: ما باید به گردش آزاد اطلاعات اعتقاد داشته باشیم. نباید به این خاطر که این مسئله ما را مورد نقد قرار می‌دهد، از گردش آزاد اطلاعات جلوگیری کنیم. وی خاطرنشان کرد: در دوره‌های گذشته موانعی ایجاد کردیم و اهل قلم و هنرمندان ما گلایه‌های جدی داشتند. از بازگشت هنرمندان و اهالی قلم که به دلایلی از کشور خارج شدند استقبال می‌کنیم؛ باید برگردند ایران وطنشان است. آنها سرمایه‌های ملی کشور هستند و باید به کشور خودشان خدمت کنند. محمدرضا عارف گفت: اینترنت یک اتوبان است؛ کسی راه را نمی‌‌بندد، باید محتوای خوب بگذاریم و جلوی محتوای غلط را بگیریم. هنر ما بستن اتوبان و راه نیست، هنر این است که جلوی محموله نامشروع را بگیریم. هنر این است که با محتوای غلط و غیرفرهنگی فضای مجازی مقابله کنیم. محمدرضا عارف دیروز در این مراسم با بیان اینکه افتخار بزرگی است که در جمع اهالی فرهنگ و هنر هستم، اظهار کرد: مزیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که ارباب‌رجوع نخبه، هنرمند و اهل فرهنگ و قلم دارد که الگویی برای جامعه و جوانان هستند. وی ادامه داد: انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی بود و می‌توانیم ادعا کنیم همه جمعیت کشور یا بالای ۹۰ و اندی درصد پشت سر امام خمینی بودند. معاون اول رئیس‌جمهور بیان کرد: جهت‌گیری سند چشم‌انداز جایگاه اول منطقه در همه شاخص‌ها و الهام‌بخش برای جهان اسلام است و قرار است سال آینده به این جایگاه برسیم. از سال‌های ۸۲ و ۸۳ که این سند نوشته می‌شد، ۲۰ سال گذشته است، چقدر توانستیم در بخش نرم‌افزاری در راستای این سند حرکت کنیم؟ شاخص‌ها و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی می‌گوید با خیلی از این اهداف فاصله داریم. پاسخ این پرسش را باید در جمع نخبگان و اهل فرهنگ بپرسیم. به جای سیاست جذب، سیاست دفع را دنبال کردیم. با نگاه جناحی و قیم‌مآبانه و تنگ‌نظرانه، از آرمان‌ها فاصله گرفتیم. باید بررسی شود چقدر از این ارزش‌ها فاصله داریم؟ اطرافیان، بچه‌ها و نوه‌های خودمان را ببینیم که وفاداری و تعهد آنها به آرمان‌های انقلاب نسبت به نسل اول چه وضعیتی دارد؟ باید از خودمان شروع کنیم. عارف افزود: نخبگان فرهنگی و هنری کشور باید توان خود را برای تحقق ارزش‌های انقلاب به کار ببرند.

 اسلحه ما در سال ۵۷ ارزش‌های فرهنگی بود، امروز چقدر از این ارزش‌ها فاصله داریم؟ عارف خاطرنشان کرد: بخش نرم‌افزاری برنامه هفتم توسعه احکام بسیار خوبی دارد که پول نمی‌خواهد، بلکه اراده و تصمیم می‌خواهد تا شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی را اصلاح کرده و آن را بهبود ببخشیم. بخش سخت‌افزاری، احکام خوبی دارد ولی منابع آن دیده نشده است. برای تأمین این منابع که متوسط در سال ۲۵۰ میلیارد یورو است، بیشتر از کار اقتصادی باید در جامعه اعتماد ایجاد کرد و احترام به قانون را حاکم کرد. باید سازوکار فرهنگی و سپس سازوکار اقتصادی جذب سرمایه را فراهم کنیم. دستیابی به شاخص‌های کمی برنامه هفتم توسعه یک ضرورت است. امروز چقدر با رشد هشت درصد فاصله داریم؟ باید به آن برسیم. هیچ‌وقت به بهره‌وری توجه نشده است. در برنامه هفتم، ۳۵ درصد به بخش بهره‌وری داده شده است. بهره‌وری یعنی فرهنگ یعنی نخبگان فرهنگی. وضعیت ما در این بخش نگران‌کننده است. باید با فرهنگ‌سازی اسلامی و اخلاقی دنبال افزایش بهره‌وری باشیم. معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه با بیان اینکه حاکمیت وزارت فرهنگ در زمینه فرهنگی باید پذیرفته شود، گفت: دولت دنبال همبستگی و وفاق ملی است. در این چند دهه به‌جای اینکه الگوهای شاخص را معرفی کنیم، با اندک اختلاف نظر الگوسوزی کرده‌ایم و گرفتار شده‌ایم و اکنون جوان و نوجوان ما احساس بی‌هویتی کرده یا هویت خود را جای دیگر جست‌وجو می‌کند. این مسئله باید به صورت جدی در وزارت فرهنگ دنبال شود. تهاجم فرهنگی یک واقعیت جدی برای ماست. برای این چه کرده‌ایم؟ در این بین مسئله فضای مجازی مطرح می‌شود. اینترنت یک راه و اتوبان است، کسی راه را نمی‌بندد، بلکه با خودروی متخلف برخورد می‌کنند. اولویت اول ما باید نجات جوانان و نوجوانان ما باشد. گرفتاری این قشر از میانسالان بیشتر است، در این زمینه سرمایه‌گذاری کمی کرده‌ایم. وی تأکید کرد: برخی هنرمندان مشکلاتی دارند که باید از آنها حمایت شود. از صندوق اعتباری هنر باید حمایت شود. نیازی به دخالت دولت در مراسم‌های مذهبی نیست. امروز دخالت انجام می‌شود که نتیجه‌اش فاصله‌گرفتن مردم می‌شود، این مسئله باید اصلاح شود. 

معاون اول رئیس‌جمهور گفت: محرمانه نگه‌داشتن شاخص‌ها راه‌حل مشکلات نیست. شاخص‌ها بیان شود و از مردم کمک گرفته شود. از سویی وضعیت کتابخوانی نگران‌کننده است. مشکلات حوزه نشر باید حل شود. فضای مجازی جانشین کتاب نمی‌شود. باید این مسئله در کشور حل شود. تیراژ برخی کتاب‌ها 100 و 200 جلد است. وی بیان کرد: ما باید به گردش آزاد اطلاعات اعتقاد داشته باشیم. نباید به این خاطر که این مسئله ما را مورد نقد قرار می‌دهد، از گردش آزاد اطلاعات جلوگیری کنیم. فرد تا وقتی مسئولیت دارد، به او اصالت قدسی می‌دهیم و وقتی کنار رفت، سلام‌کردن به او هم گناه می‌شود. در دولت ممنوع کرده‌ایم که کوچک‌ترین حرف علیه دولت‌ها و وزرای گذشته زده شود. ما نقد عملکرد می‌کنیم ولی نقد شخص نمی‌کنیم. عارف با بیان اینکه در جهاد تبیین کوتاهی کرده‌ایم، خاطرنشان کرد: با وجود همه نقدها و نقص‌ها، خیلی کار شده ولی در بیان آن کم کار کرده‌ایم ولی شعار زیاد داده‌ایم. این شعاردادن‌ها باید آسیب‌شناسی شود. آیا شعارهای سال که رهبری تعیین می‌کنند، در اولویت قرار می‌گیرد؟ الان نقش مردم در اقتصاد چقدر بیشتر شده است؟ چقدر برچسب‌زدن به سرمایه‌گذار را کنار گذاشته‌ایم؟

او اظهار کرد: آمایش سرزمینی راهبرد دولت و برنامه هفتم توسعه است. کشور فقط تهران یا هشت کلان‌شهر نیست، بلکه همه مناطق کشور است و همه مردم حق رشد و توسعه دارند. این مسئله در بخش فرهنگی باید مدنظر باشد. وی تأکید کرد: جوان‌گرایی شعار نیست. باید جوانان را آماده پذیرش مسئولیت کنیم، چون جوان‌گرایی با جوان‌سوزی تفاوت دارد. باید جوانان را به کار بگیریم. وزیر فرهنگ جوان‌گرایی و استفاده از زنان در پست‌های میانی و بالا را دنبال کند. تاکنون از ظرفیت زنان تحصیل‌کرده بهره نبرده‌ایم و مشکل پیدا کرده‌ایم. عملکرد وزیر راه که خانم است در همین مدت انصافا فوق تصور بود. شعار ما شایسته‌سالاری است ولی باید تبعیض مثبت بگذاریم تا زنان بخشی از مسئولیت‌های مدیریتی را بر عهده بگیرند.

معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: موانع و گره‌هایی برای اهل قلم و هنر ایجاد کرده‌ایم. هرکسی از هنرمندان به دلیلی از کشور رفته‌اند، از حضور آنها در کشور استقبال می‌کنیم. اینجا کشور آنهاست. حذف و محدودیت‌های سلیقگی را از فعالیت اهل فرهنگ و هنر و رسانه کنار بگذاریم. وی همچنین گفت: ما به رسانه‌های جدی و تأثیرگذار نیاز داریم. رسانه‌ها باید چالشی عمل کنند ولی این با به‌حاشیه‌راندن مسئولان فرق می‌کند. رسانه‌ها مسئولان را به حواشی نکشانند، بلکه در مسیر رسالت خود گام بردارند و وزارت فرهنگ هم در راستای حل مشکلات رسانه‌ها گام‌های بلندتری بردارند.