«شرق» از تاثیرات توافق تازه ایران و آژانس بر مناسبات تهران و تروئیکا گزارش می‌دهد:
پیام روشن از قاهره
در حالی که تنها سه هفته تا مهلت بازگشت تحریم‌های شش‌گانه شورای امنیت علیه ایران باقی مانده، امضای توافقنامه جدید میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره نگاه‌ها را متوجه تحولات دیپلماتیک تازه‌ای کرده است. این توافق که چارچوبی برای ازسرگیری بازرسی‌های فنی و تدوین شیوه‌نامه همکاری‌های جدید میان تهران و آژانس فراهم می‌کند، به‌سرعت با واکنش کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مواجه شد. او این توافق را «گامی سرنوشت‌ساز برای دیپلماسی هسته‌ای» توصیف و تاکید کرد اجرای سریع آن از سوی ایران می‌تواند مسیر گفت‌وگوهای گسترده‌تر را باز کند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
در حالی که تنها سه هفته تا مهلت بازگشت تحریم‌های شش‌گانه شورای امنیت علیه ایران باقی مانده، امضای توافقنامه جدید میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره نگاه‌ها را متوجه تحولات دیپلماتیک تازه‌ای کرده است. این توافق که چارچوبی برای ازسرگیری بازرسی‌های فنی و تدوین شیوه‌نامه همکاری‌های جدید میان تهران و آژانس فراهم می‌کند، به‌سرعت با واکنش کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مواجه شد. او این توافق را «گامی سرنوشت‌ساز برای دیپلماسی هسته‌ای» توصیف و تاکید کرد اجرای سریع آن از سوی ایران می‌تواند مسیر گفت‌وگوهای گسترده‌تر را باز کند.
در این میان، آنچه اهمیت دارد این است که دو مطالبه اصلی تروئیکای اروپایی، یعنی فرانسه، آلمان و انگلستان در ماه‌های اخیر روشن بوده است؛ نخست، تعیین تکلیف ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ایران و دوم، آغاز مجدد همکاری‌های فنی با آژانس در بالاترین سطح ممکن. این دو مطالبه حالا در چارچوب توافق تازه تا حد زیادی پوشش داده می‌شود و می‌تواند زمینه‌ای برای کاهش فشارهای سیاسی سه کشور اروپایی در شورای حکام و شورای امنیت فراهم کند، به شرطی که آن‌ها منطق گفت‌وگو را بر سیاست فشار ترجیح دهند.
فرصت سه‌هفته‌ای و معادله دیپلماسی در وین
توافق قاهره درست در مقطعی حاصل شد که نگرانی‌ها درباره بازگشت تحریم‌های شش‌گانه شورای امنیت علیه ایران رو به افزایش بود. مهلت سه‌هفته‌ای باقی‌مانده تا نشست‌های سرنوشت‌ساز شورای حکام و شورای امنیت، به‌نوعی ایران را در مرکز توجه قرار داده است. اکنون تحلیلگران می‌گویند توافق تازه می‌تواند دو مطالبه کلیدی اروپا را برآورده کند و این خود به معنای کاستن از احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه در مهلت پیش رو خواهد بود.
آلمان، فرانسه و انگلستان در ماه‌های گذشته به‌طور علنی از لزوم شفاف‌سازی درباره وضعیت ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد ایران سخن گفته بودند و در عین حال، توقف همکاری‌های فنی تهران و آژانس را مانعی جدی بر سر راه هرگونه توافق جدید معرفی می‌کردند. حالا تهران با بازگشت بازرسی‌ها و تدوین شیوه‌نامه همکاری‌های تازه، عملا نشان داده آماده است این نگرانی‌ها را برطرف کند؛ البته با این شرط که طرف‌های اروپایی از فضای سیاسی فاصله بگیرند و از این توافق برای اهداف تقابلی استفاده نکنند.
از این زاویه، قاهره نه فقط محل امضای یک سند فنی، بلکه صحنه‌ای برای ارسال پیام سیاسی روشن به پاریس، برلین و لندن بود: ایران آماده همکاری است، اما این همکاری باید دوطرفه، متوازن و عاری از بازی‌های سیاسی باشد.
گشایش احتمالی در مسیر گفت‌وگو با واشنگتن
توافق تازه ایران و آژانس، اگر در مهلت سه‌هفته‌ای پیش رو به‌خوبی اجرا شود، می‌تواند فراتر از اروپا عمل کند و مسیر گفت‌وگو با آمریکا را نیز هموارتر سازد. واشنگتن در ماه‌های اخیر نشان داده که موضوع هسته‌ای ایران را به‌شدت با تحولات امنیتی منطقه‌ای و همچنین فشارهای اسرائیل گره زده است. با این حال، ازسرگیری بازرسی‌ها و رفع نگرانی‌های فنی آژانس می‌تواند بهانه‌های حقوقی و فنی برای تشدید فشارها را از دست مخالفان دیپلماسی خارج کند.
به بیان دیگر، این توافق اگرچه محدود به مسائل فنی است، اما در عمل می‌تواند فضای روانی مذاکرات احتمالی با آمریکا را نیز تغییر دهد. تجربه برجام در سال ۲۰۱۵ نشان داده که همکاری فنی ایران و آژانس، پیش‌شرط هر گونه توافق سیاسی گسترده‌تر بوده است. حالا نیز اگر تروئیکای اروپا با کنار گذاشتن ملاحظات سیاسی از این فرصت استقبال کند، ممکن است شاهد باز شدن دریچه‌ای تازه در روابط تهران و واشنگتن باشیم. به هر روی، مهلت سه‌هفته‌ای بسیار کوتاه است و ایران با این توافق نشان داده که مسیر دیپلماسی را نبسته است. این‌که طرف‌های مقابل چقدر حاضرند به‌جای فشار، به همکاری و توافق بیندیشند، پرسشی است که پاسخ آن در هفته‌های آینده روشن خواهد شد.
آخرین اخبار دیپلماسی را از طریق این لینک پیگیری کنید.
