واکسن موثری علیه ایدز در جهان نداریم/ دسترسی رایگان بیماران ایرانی به داروهای HIV

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران با اشاره به شناسایی بیش از 25 هزار مبتلا به اچ‌آی‌وی در کشور، از درمان رایگان مبتلایان در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری خبر داد.

بیماری ایدز (AIDS) یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی و ویروس عامل آن، اچ‌آی‌وی (HIV)، همچنان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در جهان و ایران محسوب می‌شوند؛ چالشی که با وجود پیشرفت‌های علمی، هنوز جان بسیاری از افراد را تهدید می‌کند.

ایدز در واقع مرحله پیشرفته عفونت اچ‌آی‌وی است؛ ویروسی که پس از ورود به بدن به‌تدریج دستگاه ایمنی را هدف قرار می‌دهد و توان دفاعی انسان را کاهش می‌دهد. اچ‌آی‌وی با حمله به گلبول‌های سفید که سربازان اصلی سیستم ایمنی هستند وارد چرخه تکثیر می‌شود و از توان این سلول‌ها برای رشد خود استفاده می‌کند. به همین دلیل فرد ممکن است سال‌ها بدون هیچ علامتی زندگی کند، کار کند و سالم به نظر برسد اما در همین مدت ویروس در بدن فعال است و می‌تواند به دیگران منتقل شود.

تفاوت اچ‌آی‌وی با ایدز چیست؟

برخلاف تصور رایج، عفونت اچ‌آی‌وی و بیماری ایدز دو مرحله متفاوت‌اند. از زمان آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی تا رسیدن به مرحله ایدز ممکن است بیش از یک دهه طول بکشد که به آن دوره کمون یا همان نهفتگی گفته می‌شود. در مرحله نهفتگی، ممکن است فرد بدون علامت باشد اما با افزایش تعداد ویروس‌ها، گلبول‌های سفید بخش زیادی از انرژی خود را صرف تغذیه و تکثیر ویروس می‌کنند و توان دفاعی آن‌ها کاهش می‌یابد. در این وضعیت، بدن نسبت به میکروب‌هایی که در شرایط معمول قابل کنترل هستند، بسیار آسیب‌پذیر می‌شود و بروز عفونت‌های شدید، بیماری‌های فرصت‌طلب و برخی سرطان‌های نادر باعث ورود بیمار به مرحله ایدز می‌شود؛ مرحله‌ای که بدون درمان می‌تواند مرگبار باشد.

راه‌های انتقال ویروس عامل ایدز به انسان چیست؟

راه‌های انتقال اچ‌آی‌وی کاملاً شناخته‌شده و قابل پیشگیری هستند. مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

• تماس جنسی محافظت‌نشده با فرد مبتلا به ویروس

• استفاده مشترک از وسایل تزریق مثل سرنگ و سوزن

• استفاده از ابزار تیز آلوده مانند تیغ یا سوزن خالکوبی

• دریافت خون یا فرآورده‌های خونی آلوده

• انتقال ویروس از مادر مبتلا به نوزاد در دوران بارداری، زمان زایمان یا هنگام شیردهی.

در جهان، شایع‌ترین راه ابتلا تماس جنسی محافظت‌نشده است و در سال‌های اخیر نیز الگوی انتقال در کشور ما منطبق بر این موضوع بوده است.

ویروس عامل ایدز از چه راه‌هایی منتقل نمی‌شود؟

برخلاف واهمه برخی مردم از تماس‌های عادی با مبتلایان، اچ‌آی‌وی از راه‌های معمول زندگی روزمره منتقل نمی‌شود.

کار و زندگی در کنار فرد مبتلا، تماس‌های اجتماعی، استفاده از ظروف غذاخوری، نشستن در کنار یکدیگر، استفاده از اتوبوس و تاکسی، تماس با اشک و بزاق، شنا در استخرهای عمومی یا استفاده از سرویس‌های بهداشتی مشترک، هیچ‌کدام باعث انتقال ویروس نمی‌شود. همچنین ویروس از طریق حشرات، حیوانات یا نیش آن‌ها قابل انتقال نیست.

HIV درمان می‌شود؟

اچ‌آی‌وی امروز یک بیماری کاملاً شناخته‌شده و قابل پیشگیری و کنترل است اما با وجود پیشرفت در درمان‌های ضدویروسی که می‌توانند ویروس را مهار و کیفیت زندگی مبتلایان را حفظ کنند پیشگیری همچنان اصلی‌ترین راه حفاظت از جامعه در برابر ابتلا به این ویروس است.

به مناسبت اول دسامبر، روز جهانی ایدز، که همه ساله در جهان برای افزایش آگاهی مردم، کاهش انگ اجتماعی و تأکید بر اهمیت پیشگیری و درمان ایدز برگزار می‌شود، با دکتر لادن عباسیان، رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت‌وگو کردیم که مشروح آن را در ادامه مشاهده می‌کنید.

 رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران با بیان اینکه طبق آخرین آمار، ما در کشور حدود 25870 نفر بیمار مبتلا به اچ‌آی‌وی شناسایی‌شده داریم که حدود 20 هزار نفر از آن‌ها تحت درمان قرار گرفته‌اند، اظهار کرد: تخمین ما از تعداد واقعی مبتلایان حدود 41509 نفر است. یعنی بین آمار تخمینی و تعداد شناسایی‌شده فاصله وجود دارد و یکی از اهداف برنامه‌های کنترل اچ‌آی‌وی این است که این فاصله را به حداقل برسانیم.

وی درمورد علائم اولیه اچ‌آی‌وی افزود: وقتی ویروس وارد بدن می‌شود، حدود دو تا سه هفته بعد ممکن است در 50 تا 60 درصد افراد علائمی شبیه سرماخوردگی ایجاد کند بنابراین اگر فردی رابطه یا تماس پرخطر داشته و دو سه هفته بعد دچار تب، سردرد، تهوع، استفراغ یا علائم سرماخوردگی شد، بهتر است حتماً مراجعه کند و تست بدهد. هرچه زودتر بیماری تشخیص داده شود بهتر است، چون با شروع سریع درمان، آسیب به سلول‌های ایمنی کمتر خواهد بود زیرا ویروس بعد از ورود شروع به تکثیر در سلول‌های ایمنی می‌کند و تعداد آن‌ها را کاهش می‌دهد.

فاز بی‌علامتی و دوره کمون بالینی

وی با بیان اینکه اگر فرد مراجعه نکند و بیماری تشخیص داده نشود، وارد فاز بی‌علامتی می‌شود که به آن دوره پنجره یا کمون بالینی نیز می‌گویند، توضیح داد: این دوره ممکن است حدود 10 سال طول بکشد. در این مدت، فرد از نظر ظاهری کاملاً سالم است اما می‌تواند افراد دیگری را مبتلا کند. در همین زمان، ویروس همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و سلول‌های ایمنی به‌تدریج تخریب می‌شوند.

وی ادامه داد: وقتی تعداد سلول‌های ایمنی خیلی کم شود، فرد دچار عفونت‌های فرصت‌طلب می‌شود؛ عفونت‌هایی که افراد عادی به آنها مبتلا نمی‌شوند. همچنین اچ‌آی‌وی می‌تواند فرد را مستعد برخی سرطان‌ها کند. علائم این مرحله بسیار متنوع هستند و ممکن است از یک تبخال طولانی گرفته تا عفونت‌های ریوی مکرر، بیماری سل، یا عفونت‌های پوستی مقاوم بروز کنند. به همین دلیل قابل خلاصه‌کردن در یک یا دو جمله نیست و طیف وسیعی از مشکلات ممکن است ظاهر شود.

روابط جنسی پرخطر، الگوی اصلی انتقال اچ‌آی‌وی 

عباسیان گفت: طبق آمار شش‌ماهه اول سال، حدود 64 درصد موارد ابتلا از طریق جنسی بوده است همچنین 28 درصد افراد راه انتقال را گزارش نکرده‌اند که احتمالاً بخش عمده آن‌ها هم مربوط به رفتارهای پرخطر جنسی است، زیرا همچنان انگ اجتماعی باعث می‌شود افراد از بیان شیوه ابتلا خودداری کنند.

پیشگیری از اچ‌آی‌وی ممکن است؟

رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران با اشاره به اینکه اچ‌آی‌وی قابل پیشگیری است، تصریح کرد: مهم‌ترین اصل در پیشگیری، تعهد در روابط جنسی و استفاده از وسایل محافظتی هنگام رابطه است؛ این موضوع شاه‌کلید پیشگیری از اچ‌آی‌وی است اما برخی افراد ممکن است رفتارهای پرخطر داشته باشند و به هر دلیل از وسایل محافظتی استفاده نکنند. نکته مهم این است که در چنین مواردی نیز دارو برای پیشگیری از اچ‌آی‌وی وجود دارد؛ موضوعی که بسیاری افراد از آن آگاه نیستند.

وی تاکید کرد: افراد می‌توانند با مراجعه به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در سراسر کشور – که بیش از 300 مرکز هستند – این داروها را دریافت کنند. فهرست این مراکز با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت قابل مشاهده است. مراجعه‌کنندگان می‌توانند روزی یک قرص مصرف کنند و از ابتلا پیشگیری شود.

بیماری‌های مقاربتی در کمین افراد دارای روابط جنسی پرخطر

وی با تاکید بر اینکه در بحث رفتارهای پرخطر جنسی فقط اچ‌آی‌وی مطرح نیست، بیان کرد: بیماری‌هایی مانند سیفلیس، سوزاک و پاپیلوما نیز در روابط جنسی پرخطر شیوع دارند. وسائل حافظتی از انتقال این بیماری‌ها نیز جلوگیری می‌کند، اما برخلاف اچ‌آی‌وی داروی پیشگیری برای آن‌ها وجود ندارد. بنابراین رعایت محافظت جنسی ضروری است.

وی با اشاره به این باور علط که برخی افراد معمولاً تصور می‌کنند رابطه جنسی در قالب شرعی کاملاً ایمن است و منجر به انتقال بیماری نمی‌شود، هشدار داد: گاهی افراد تصور می‌کنند صرفا یک صیغه شرعی باعث برقراری رابطه ایمن می‌شود اما این‌طور نیست. گاهی فرد در چنین رابطه‌ای مبتلا می‌شود و بنابراین هر نوع رابطه جنسی باید به طور ایمن برقرار شود.

بیشتر بخوانید

آزمایش ایدز رایگان و محرمانه انجام می‌شود/ ازدواج و اشتغال 2 چالش اجتماعی مبتلایان HIV

تست سریع و محرمانه افراد مشکوک به اچ‌آی‌وی 

رئیس مرکز تحقیقات ایدز با اشاره به نحوه انجام تست ایدز در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری نیز بیان کرد: برای انجام آزمایش، کیت‌های تست سریع در مراکز مشاوره وجود دارد. با یک قطره خون و در مدت چند دقیقه نتیجه مشخص می‌شود. افراد می‌توانند بدون اعلام نام تست بدهند و تمام مراحل کاملاً محرمانه انجام می‌شود. اگر تست مثبت باشد، جای نگرانی نیست چون داروهای مؤثر وجود دارد. با مصرف دارو، بار ویروسی به صفر می‌رسد و انتقال منتفی می‌شود. فرد پس از 3 تا 6 ماه درمان حتی می‌تواند ازدواج کند و بچه‌دار شود بدون اینکه ویروس را منتقل کند.

پویش ملی «من هم تست اچ‌آی‌وی می‌دهم»

وی با بیان اینکه در حال حاضر پویش «من هم تست اچ‌آی‌وی می‌دهم» از 20 آبان آغاز شده و تا 20 آذر ادامه دارد، گفت: این پویش اهداف مختلفی دارد، از جمله افزایش آگاهی عمومی، افزایش میزان تست و آزمایش، ارائه بروشور و آموزش در میادین و پارک‌های پرتردد و انجام تست داوطلبانه برای افراد و ارجاع افراد با تست مثبت به مراکز مشاوره و شروع درمان. افرادی که سؤال دارند یا می‌خواهند تست بدهند می‌توانند به این مراکز مراجعه کنند. در پارک‌ها و میادین اصلی شهر نیز نیروهای مستقر آماده راهنمایی و انجام تست هستند.

عباسیان در ادامه درباره اخباری که گاه درمورد ساخت واکسن موثر علیه این بیماری منتشر می‌شود توضیح داد و گفت: علیرغم تلاش‌های جهانی هنوز واکسن موثری علیه بیماری ایدز در جهان ساخته نشده است.

آخرین اخبار جامعه را از طریق این لینک پیگیری کنید.