مریم میرزاخانی، تجسم یک ذهن زیبا
حسن ملکی- در سالهای اخیر، هیچ ماهی به اندازه اردیبهشت، «بوی ریاضی» به خود نگرفته است. زادروز حکیم عمر خیام نیشابوری و روز ملی ریاضیات روز 28 اردیبهشت است. حالوهوای خاص این ماه اما مدیون حضور ماندگار و بیبدیل ستاره پرفروغ دنیای ریاضیات ایران و جهان، زندهیاد مریم میرزاخانی، بانوی ریاضیات ایران است که زادروز او ۲۲ اردیبهشت است.

به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ مریم میرزاخانی در حدود ۲۰ سال عمر علمی خود، جایگاه زنان ریاضیدان را در تاریخ علم دگرگون کرد. او نشان داد که میتوان با قدرتی چشمگیر، سؤالات علمی را با شیوههای کاملاً خلاقانه، ابتکاری و بدیع حل کرد. به خاطر حل مسائلی که مدتها بیهماورد مانده بودند، او را «مرزشکن» ریاضیات نامیدهاند. افتخارات مریم میرزاخانی بیسابقه بود. او اولین قهرمان زن در المپیادهای ریاضیات ایران با دو مدال طلای متوالی جهانی و اولین قهرمان زن در المپیاد جهانی ریاضی با نمره کامل بود. او همچنین اولین زن ایرانی بود که عضو آکادمی ملی علوم آمریکا شد. اما مهمترین دستاورد او، کسب مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ بود. این جایزه که در عالم ریاضیات هماندازه جایزه نوبل است و هر چهار سال یکبار اهدا میشود، تا پیش از مریم به هیچ زنی تعلق نگرفته بود و او اولین و تنها زن برنده این مدال در تاریخ آن (از سال ۱۹۳۶) است. این موفقیت نام ایران را دوباره در مجامع علمی بینالمللی بلندآوازه کرد.
اما آنچه مریم را تبدیل به الگویی دوستداشتنی برای جویندگان علم کرد، فقط نبوغ مادرزادی او نبود. همانطور که خودش گفته بود، علاقهاش به ریاضیات از حل یک معمای هیجانانگیز با برادرش شروع شد و هرچقدر بیشتر مطالعه و مسئله حل میکرد، بیشتر به شوق میآمد. موفقیت چشمگیر و بیبدیل او، ناشی از شوق و لذت وصفناپذیرش برای آموختن و حل سؤالات علمی، تلاش و پیگیری مستمر و جانانه، نظم، اعتماد به نفس و خودباوری و تواضع بیحدوحصر و از همه مهمتر، باور عمیق او به کار جمعی و همکاری با دیگران بود. دکتر امیر اصغری، آموزشگر و استاد ریاضیات، او را «یک حرکت» میداند. کار او منشأ خودباوری در زنان سراسر جهان شد. مریم میرزاخانی توانست «تابوی دنیای مردانه ریاضیات» را بشکند. زندگی او، آرزوهای فروخفته نسل جوان، بهخصوص زنان و دختران، را برایشان زنده و قابل وصول کرد. رئیس دانشگاه استنفورد پس از درگذشت مریم نوشت که تأثیر او روی هزاران زن برای تحصیل در ریاضیات و علوم، برای همیشه پایدار خواهد ماند. بنیاد مریم میرزاخانی نیز با هدف کشف استعدادها و حمایت از آموزش و رشد نخبگان علمی، راه او را ادامه میدهد. برای بزرگداشت نام و خاطره این ریاضیدان بزرگ و همچنین ترویج حضور زنان در ریاضیات، روز تولد او، به عنوان روز جهانی زنان در ریاضیات توسط کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران پیشنهاد و تصویب شده است. این روز بهانهای است تا هر سال دستاوردهای زنان در ریاضیات را گرامی بداریم و راه مریم میرزاخانی را در الهامبخشی به نسلهای آینده ادامه دهیم. یاد و خاطره بانوی ریاضیات ایران، مریم میرزاخانی، گرامی باد.