مزیت‌ها و ضرورت‌های توسعه باتری‌های آبی

حسین میرافضلی. کارشناس انرژی
 جهان با سرعت در حال گذار از برق فسیلی به سمت برق خورشیدی است و ایران نیز برای خروج از بحران ناترازی مجبور به احداث 30 تا 50 هزار مگاوات نیروگاه‌های خورشیدی در پنج سال آینده است. ایران مجبور است در پنج سال آینده سهم گاز در گرمایش خانه‌ها را 30 تا 50 درصد کاهش دهد و برق را جایگرین آن کند. اصلی‌ترین نقطه ضعف نیروگاه‌های خورشیدی، تأمین‌‌نکردن برق در شب و زمان وجود ابر در آسمان است. راهکار اساسی حل این مشکل، احداث باتری‌های آبی یا همان نیروگاه‌های مقیاس کوچک تلمبه‌ای ذخیره‌ای در سراسر مناطق مستعد در کوهای‌های البرز و زاگرس است. حجم سرمایه‌گذاری برای احداث باتری خورشیدی با ظرفیت ذخیره صد مگاوات برق بیشتر از احداث باتری آبی با همین ظرفیت است. عمر باتری‌های لیتیومی به‌طور متوسط 10 سال و عمر باتری آبی حدود ‌صد سال است. باتری‌های لیتیومی وارداتی و باتری‌های آبی متناسب با مزیت‌های کشور، صددرصد ساخت داخل است. ما از ساعت 12 شب تا هشت صبح در شبکه برق مازاد داریم، با احداث 30 تا 50 هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی، از ساعت هشت صبح تا 12 ظهر نیز در شبکه برق مازاد خواهیم داشت. اما از ظهر تا حدود 11 شب میزان مصرف برق زیاد می‌شود و خصوصا نزدیک غروب آفتاب تا حدود نیمه‌‌شب با مشکل تأمین برق مواجه خواهیم شد. در این شرایط، باتری‌های آبی به داد شبکه می‌رسند و قادر هستند کل کسری برق شبکه را تأمین کنند. ما باید حدود 30 هزار مگاوات باتری آبی با ظرفیت‌های مختلف 5، 10، 100 و هزار مگاواتی در مناطق مختلف کوهستانی کشور احداث کنیم. با این اقدام، ضمن اشتغال‌زایی درخور توجه، برق در محل نزدیک به مصرف تولید خواهد شد و هدر‌رفت برق در شبکه نیز به کمترین میزان خواهد رسید. با سرمایه‌گذاری 20 میلیارد تومانی نیز می‌توان یک نیروگاه تلمبه‌ای ذخیره‌ای کوچک احداث و به مرور شبکه‌ای از این نوع باتری‌ها در محل احداث کرد. بنابراین در صورت خرید برق با قیمت جذاب و حمایت بانک‌ها از سرمایه‌گذاری‌های مردمی، امکان احداث هزاران مگاوات باتری آبی در نقاط مختلف کشور توسط سرمایه‌های کوچک مردمی و بخش خصوصی طی مدت کوتاه وجود دارد. در برخی مناطق مستعد کوهستانی کشور، هزینه احداث هر مگاوات باتری آبی به 10 میلیارد تومان می‌رسد. باتری‌های آبی کوچک و متوسط را می‌توان‌ بین شش ماه تا یک سال احداث کرد.

به دلیل اینکه برق باتری‌های آبی در ساعات اوج مصرف به شبکه تزریق می‌شود، ‌باید قیمت مناسبی برای خرید آن لحاظ شود و جنبش ملی جهت احداث باتری‌های آبی در مناطق کوهستانی کشور ایجاد شود.