رفتار مالی به زبان ساده

برای گرفتن وام، فقط این مهم نیست که چقدر درآمد داریم؛ مهم‌تر از آن این است که با پولی که در اختیارمان بوده، چه کرده‌ایم. بانک‌ها و مؤسسات مالی امروز بیش از هر چیز به رفتار مالی افراد نگاه می‌کنند؛ رفتاری که نشان می‌دهد چقدر می‌شود روی یک نفر حساب کرد و آیا در عمل، پای تعهداتش می‌ایستد یا نه. بسیاری از ما وقتی صحبت از وام و اعتبار می‌شود، اولین چیزی که به ذهنمان می‌رسد میزان حقوق و درآمد ماهانه است. اما واقعیت این است که درآمد، فقط یک عدد است و همه تصویر مالی یک فرد را نشان نمی‌دهد. آنچه تصویر کامل‌تری می‌سازد، رفتار مالی است؛ یعنی مجموعه تصمیم‌هایی که در طول زمان درباره پول گرفته‌ایم.

• رفتار مالی، چیزی فراتر از میزان درآمد

رفتار مالی یعنی این‌که وقتی پول به دستمان می‌رسد، چطور با آن برخورد می‌کنیم. آیا بدهی‌ها و اقساطمان را سر وقت پرداخت می‌کنیم یا معمولاً عقب می‌افتد؟ وقتی وام یا اعتبار می‌گیریم، به اندازه توانمان است یا بدون برنامه؟ آیا بدهی‌های قدیمی را جمع‌وجور می‌کنیم یا روی هم تلنبار می‌شود؟ حتی همین کارهای ساده و روزمره مثل پرداخت منظم قبض‌ها هم بخشی از رفتار مالی ماست. در واقع، رفتار مالی نشان می‌دهد در عمل چقدر منظم و قابل‌اعتماد هستیم، نه فقط روی کاغذ.

• چرا بانک‌ها فقط به حقوق نگاه نمی‌کنند؟

تجربه بانک‌ها نشان داده که درآمد بالا همیشه به معنی خوش‌حساب بودن نیست. خیلی وقت‌ها افرادی با درآمد متوسط، تعهداتشان را منظم و دقیق انجام می‌دهند و در مقابل، کسانی با درآمد بیشتر، بدهی‌های عقب‌افتاده دارند. به همین دلیل، بانک‌ها به دنبال پاسخ یک سؤال ساده‌اند: این فرد قبلاً با پولش چه کرده و وقتی بدهکار بوده، چطور رفتار کرده است؟ رفتار مالی گذشته، برای آن‌ها نشانه‌ای از رفتار آینده است و کمک می‌کند ریسک پرداخت وام را بهتر بسنجند.

• چه رفتارهایی مسیر وام را هموار می‌کند؟

وقتی رفتار مالی منظم باشد، مسیر دریافت وام هم هموارتر می‌شود. پرداخت به‌موقع اقساط، نداشتن بدهی معوق، استفاده منطقی از اعتبار و پرهیز از تعهدات مالی هم‌زمان و بی‌برنامه، همه نشانه‌هایی است که اعتماد سیستم مالی را بالا می‌برد. در مقابل، دیرپرداخت کردن حتی مبالغ کم، داشتن بدهی‌های خرد اما متعدد یا بی‌توجهی به تعهدات قدیمی، فرایند دریافت وام را سخت‌تر می‌کند و از نگاه بانک‌ها ریسک محسوب می‌شود.

اعتبارسنجی فقط یک عدد یا نمره خشک و بی‌معنا نیست؛ در علم اقتصاد، اعتبار یعنی میزان اعتمادی که یک فرد در طول زمان ساخته است. سیستم‌های مالی برای این‌که بتوانند منابع محدود پول را عادلانه‌تر و کم‌ریسک‌تر توزیع کنند، ناچارند به رفتار گذشته افراد نگاه کنند. کسی که نشان داده تعهداتش را به‌موقع انجام می‌دهد، در واقع ریسک کمتری برای دریافت پول دارد و همین موضوع باعث می‌شود دسترسی او به وام و منابع مالی ساده‌تر، سریع‌تر و حتی ارزان‌تر شود. به این معنا، اعتبارسنجی یک ابزار تنبیهی نیست؛ فرصتی است که رفتار مالی منظم را به امکان دسترسی بهتر به پول تبدیل می‌کند و فاصله میان افراد خوش‌حساب و پرریسک را به شکلی منطقی مشخص می‌سازد.

• رفتار مالی قابل اصلاح است

نکته مهم این است که رفتار مالی چیزی ثابت و تغییرناپذیر نیست. با چند تغییر ساده می‌توان در مدت کوتاهی آن را بهبود داد. منظم‌کردن پرداخت‌ها، تسویه بدهی‌های قدیمی، پرهیز از گرفتن تعهد جدید تا زمانی که اوضاع سر و سامان بگیرد و کنترل خرج‌های هیجانی، اقدام‌هایی است که حتی در چند ماه می‌تواند تصویر مالی یک فرد را تغییر دهد.

در نهایت، اعتبارسنجی فقط یک عدد یا نمره نیست؛ خلاصه‌ای از رفتار مالی ماست. هرچه این رفتار منظم‌تر و قابل‌اعتمادتر باشد، دسترسی به وام و منابع مالی هم ساده‌تر می‌شود. این‌که سیستم مالی چقدر به ما اعتماد می‌کند، بیش از هر چیز به این برمی‌گردد که در عمل، با پول چطور رفتار کرده‌ایم.

آخرین اخبار اقتصادی را از طریق این لینک پیگیری کنید.