پارازیت‌ها از کجا می‌آیند
سیدشهاب‌الدین طباطبایی
قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات ماهواره‌ای سال 1373 در مجلس به تصویب رسید اما این ممنوعیت مثل دیگر رفتارهای سلبی نتیجه‌ای نداشت و کماکان بحث استفاده برخی افراد از این تجهیزات مطرح است. چاره مقابله مسالمت‌آمیز با این امواج ناخواسته که بدون کنترل وارد فضای جوی کشور می‌شود، از دید برخی پارازیت است. اگر امروزه دولت‌ها امکان کنترل ارسال امواج ماهواره را ندارند اما از نظر فنی می‌توانند با ایجاد اختلال در امواج، دسترسی به تصاویر ارسال‌شده را مخدوش کنند که البته ساده‌‌ترین راه مقابله با تهاجم امواج رسانه‌ای است. تا پیش از یک دهه اخیر احتمال سرطان‌زابودن میدان‌های الکترومغناطیسی ناشی از امواج پارازیت رد می‌شد، از 2011 میلادی به بعد، مراجع مختلف بر سرطان‌زایی این میدان‌ها تصریح کرده و استانداردهای مربوطه را ارتقا داده‌اند. البته امواج ناشی از ارسال پارازیت برای اختلال شبکه‌های ماهواره‌ای فقط بر سلامت تأثیر نمی‌گذارند، بلکه موجب اختلال در عملکرد بسیاری از دستگاه‌های حساس الکترونیکی و رادارها نیز می‌شوند. شاهد مثال آن اختلال در رادارهای هواشناسی پایتخت است که به گفته مسئولان سازمان هواشناسی کشور، یک‌سوم رادارهای هواشناسی را در تهران نامفهوم کرده است. البته شواهد و نظراتی نیز موجودند که این امواج منشأ برخی از انواع سرطان، تولد نوزادان ناقص، سردردها و میگرن‌های رو به افزایش شهروندان هستند. نگرانی‌ها درباره تأثیر پارازیت بر سلامت انسان و مطالبه عمومی در‌این‌باره سبب شد اوایل ماه جاری با اقدام یک‌طرفه وزارت ارتباطات تجهیزات برخط نمایش سطح تجمعی تشعشعات رادیویی، در دو شهر تهران و شیراز نصب شود و وضعیت فرکانسی پارازیت‌ها را به شکل زنده نشان دهد. این تجهیزات میزان انرژی تجمعی همه امواج را بدون تفکیک نوع فرستنده آن، شناسایی می‌کند و در سامانه مرکزی در دسترس مردم قرار می‌دهد. وزارت ارتباطات با راه‌اندازی این سامانه و نمایش آنلاین سطح تجمعی تشعشعات به وظیفه خود عمل کرد، ولی مطالبه مردم برای پاسخ‌گویی دیگر سازمان‌های مسئول نظیر وزارت بهداشت و سازمان انرژی اتمی درباره این سطح از میدان الکترومغناطیسی و اثرات آن بر سلامتی هنوز باقی است...
به‌ویژه آنکه با مشاهده نمودارهای سطح تجمعی تشعشعات، پرسش‌های متعددی مطرح می‌شود که دانستن پاسخ‌های آنها جزئی از حقوق شهروندی شهروندان در برخورداری از محیط‌زیستی سالم و مطلوب است. در این نمودارها بیش از هر چیز تفاوت آشکار میزان تشعشعات در شب و روز و در مناطق مختلف به چشم می‌خورد و این سؤال مطرح می‌شود که اگر امواج شبکه تلفن همراه و صداوسیما مدام در حال انتشار هستند، طول موجی که روزها بیشتر و شب‌ها قطع می‌شود، چه چیزی است و از کجا منتشر می‌شود؟ آیا سلامت شهروندان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد یا خیر؟ هرچند طبق نمودارها، میزان تشعشعات اندازه‌گیری‌شده تا سطح استاندارد فاصله مطلوبی دارد، اما این نگرانی همچنان موجود است که چرا، چگونه و چه دستگاهی این اقدام را انجام می‌دهد و چرا فقط در ساعات محدودی از شبانه‌روز پرقدرت است؟ یا چرا شامل برخی شهرها می‌شود و در شهرهای کوچک خبری از آن نیست؟ آیا آنها شب‌ها دستگاه‌های خویش را خاموش می‌کنند؟ تاکنون هیچ‌کس مسئولیت پارازیت‌هایی را که برای ایجاد اختلال در امواج ماهواره ساطع می‌شوند، برعهده نگرفته است. شاید آنها برای این کار خویش حجتی دارند که ما نمی‌دانیم. اما باید گفت هرچند برای همه ما حفظ ارزش‌های حاکم بر انقلاب اسلامی مهم است و کسی راضی به بی‌قانونی و ویرانی اخلاقی ارکان خانواده نیست، اما اگر پارازیت‌ها به سلامتی مردم آسیب برسانند، آیا تاوان استفاده غیرقانونی برخی از ماهواره، امواج پارازیت است؟ آنچه منطقی به نظر می‌رسد، این نکته است که اگر هیچ‌کدام از تنبیهات در نظر گرفته‌شده، از ممنوعیت تا پارازیت، برای منع استفاده از ماهواره فایده‌ای نداشته است، قطعا راهکار دیگری باید جست و آن چیزی جز تقویت فرهنگ عمومی در جامعه نیست. جای تعجب بسیار دارد در زمانه‌ای که مردم به مدد پیشرفت‌های فناوری امکانات بیشتری برای کسب اخبار و اطلاعات دارند، اصرار عده‌ای بر ارسال تشعشعات با ریسک بالا که سلامت مردم را تهدید می‌کند و هزینه‌های به‌مراتب سنگین‌تری به همراه دارد، چیست؟ چه کسی پاسخ‌گوی مطالبات مردمی است؟