اسفندیار خزائی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان از تراکم دام بیش از ظرفیت در مراتع این استان خبر داد و گفت: ظرفیت مجاز مراتع همدان ۶۹۰ هزار واحد دامی است، اما هم‌اکنون میزبان یک میلیون و ۸۰۰ هزار دام هستیم. مدیرکل منابع طبیعی همدان، راه حل برون‌رفت از این مشکل را «مدیریت هوشمندانه چرای دام» و «استفاده از پسماندهای کشاورزی برای تأمین خوراک دام» عنوان کرد و گفت: برای جلوگیری از وارد شدن خسارت به مراتع طول دوره چرای دام، بازه ای کوتاه‌تر شده و پسماندهای کشاورزی نیز برای تغذیه دام استفاده می شود تا فشار بر مراتع کمتر شود.
اسفندیار خزایی با بیان اینکه این وضعیت، مراتع را به سمت فرسایش شدید و تشدید ریزگردها سوق میدهد، تاکید کرد: «اگر پوشش گیاهی از بین برود، شاهد آغاز فرسایش خاک و افزایش گردوغبار خواهیم بود که پیامدهای آن برای استان و کشور فاجعه‌بار است.
وی با اشاره به شناسایی ۱۸۶۰ گونه گیاهی در مراتع همدان، از وجود گونه‌های منحصر به فردی مانند «مفرا» و «آویشن الوند» در این مناطق خبر داد و گفت: از این تعداد ۳۰۰ گونه خوراکی دارویی صنعتی و معطر هستند و نابودی این ذخایر ژنتیکی، اکوسیستم منطقه را با بحران مواجه می‌کند.
خزایی با بیان اینکه هم اکنون در هر هکتار یک واحد دامی در مراتع چرا می‌کند، اعلام کرد: با وجود اینکه مراتع همدان تنها ۱٪ از مراتع کشور را تشکیل می‌دهند، اما به دلیل تراکم بالای پوشش گیاهی، ۳٪ تولید علوفه ملی را تأمین میکنند. وی افزود: ۷۰ هزار هکتار از مراتع درجه یک استان در اختیار عشایر است که می‌توان با بهره‌گیری از دانش بومی آنان در احیای مراتع و توسعه پایدار همکاری کرد.
خزایی با اشاره به موقعیت ویژه مراتع همدان در دو ناحیه رویشی زاگرس و ایران تورانی، نقش این عرصه‌ها را در تولید اکسیژن و مهار کانون‌های گردوغبار حیاتی خواند و تاکید کرد: مراتع تنها یک واحد اقتصادی نیستند، بلکه خط دفاعی ما در برابر بحران‌های زیست‌محیطی هستند.
وجود ۸۲ سامان عشایری و روستایی در شهرستان بهار
مدیر اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بهار نیز از وجود ۸۲ سامان عشایری و روستایی در این شهرستان خبر داد و گفت: پروژه‌های آبخیزداری و نصب آبشخورهای فلزی با هدف حفظ منابع آب و خاک و تأمین آب شرب دام و حیات وحش اجرایی شده است.
مهدی محمدی با اشاره به وجود ۸۲ سامان در این شهرستان اظهار داشت: ۷ سامان از این تعداد عشایری و مابقی روستایی هستند. وی وسعت مراتع شهرستان بهار را ۴۱ هزار و ۶۰۸ هکتار عنوان کرد و افزود: وظیفه اصلی ما حفظ، حراست، احیا و بهره‌برداری اصولی از اراضی ملی است.
محمدی به سامان فسیجان با وسعت ۶۶۰ هکتار اشاره و تصریح کرد: عشایر این منطقه به مدت ۴ ماه از سال در سامان فسیجان مشغول بهره‌برداری هستند. وی خاطرنشان ساخت: «اجرای پروژه‌های آبخیزداری در حوزه فسیجان، از جمله احداث بندهای رسوب‌گیر، از اقدامات کلیدی برای حفاظت از آب و خاک بوده است.
مدیر منابع طبیعی شهرستان بهار همچنین از نصب دو دستگاه آبشخور فلزی در ارتفاعات روستای «حیدره قاضی خان» خبر داد و گفت: این آبشخورها با هزینه ۱۴ میلیون تومان (هر دستگاه ۷ میلیون تومان) با هدف تأمین آب شرب سالم و در دسترس برای دام و حیات وحش، همچنین توزیع مناسب دام در مراتع نصب شده‌اند.
وی در پایان تأکید کرد: این اقدامات گامی مؤثر در راستای حفظ تعادل اکولوژیک و بهره‌وری پایدار از منابع طبیعی منطقه است.
نابودی مراتع و گیاهان، خطری جدی برای نسل بشر محسوب میشود
فرماندار شهرستان بهار با تاکید بر ضرورت حفاظت از منابع طبیعی، هشدار داد نابودی مراتع و گیاهان، خطری جدی برای نسل بشر محسوب میشود و امنیت غذایی و اقتصاد کشور را تحت الشعاع قرار میدهد.
ابراهیم لشکری فرماندار بهار، در ادامه سخنان خود اظهار کرد: نابودی مراتع و گیاهان، پیامدهای ویرانگری برای حیات انسان به همراه خواهد داشت. لشکری افزود: دارایی های ما به نوعی متاثر از طبیعت است؛ چراکه گیاهان، حیات و اکسیژن را برای ما فراهم میکنند و تامین امنیت غذایی و بخش عمده اقتصاد کشور نیز به منابع طبیعی و مراتع وابسته است.
وی با اشاره به مسئولیت همگانی در حفظ محیط زیست افزود: همه ما موظفیم در راستای حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگ سازی در این زمینه گام برداریم و اجازه استقرار صنایع آلاینده و مخرب محیط زیست نباید داده شود.
وی افزود: توجه به چرای به موقع و متناسب دامها و جلوگیری از چرای زودهنگام مراتع توسط عشایر، از جمله مواردی است که باید با دقت مورد توجه قرار گیرد، حفاظت از طبیعت تنها وظیفه نهادهای دولتی نیست، بلکه مشارکت عمومی و آگاهی بخشی به جامعه برای تحقق این هدف حیاتی است.
