شب یلدای استان های مختلف ایران چگونه است؟

شب یلدا که بلندترین شب سال است، نمادی عمیق از فرهنگ، امید و همبستگی خانواده‌های ایرانی محسوب می‌شود. در این مقاله همه چیز را در مورد شب یلدا، از تاریخچه تا آداب و رسوم آن بررسی می‌کنیم. اگر می‌خواهید بدانید چرا در شب یلدا فال حافظ می‌گیریم و شب یلدا 1404 دقیقا چه روزی است، با ما همراه باشید تا رازهای این شب جادویی را کشف کنیم.

شب یلدا 1404 چه روزی است؟

طبق تقویم رسمی شمسی، شب یلدا همیشه در آخرین شامگاه پاییز و نخستین بامداد زمستان رخ می‌دهد. این شب حد فاصل غروب آفتاب در روز 30 آذر تا طلوع آفتاب در روز 1 دی ماه است. اما شب یلدا امسال چند شنبه است؟ در سال 1404، شب یلدا مصادف با یکشنبه 30 آذر 1404 خواهد بود.

دانستن زمان دقیق این رویداد برای بسیاری از خانواده‌ها جهت برنامه‌ریزی دورهمی‌ها، خرید ملزومات جشن و حتی رزرو تورهای گردشگری ویژه یلدا اهمیت دارد. برای مثال اگر اهل استان‌های جنوب شرقی کشور هستید، باید بلیط هواپیما کرمان را از همین حالا خریداری کنید تا بتوانید در شب یلدا کنار عزیزاننان باشید.

بخش های مختلف جشن یلدا

جشن یلدا مجموعه‌ای از آیین‌های نمادین است که هر کدام فلسفه‌ای خاص در دل خود دارند. این آیین‌ها مانند حلقه‌های زنجیر، نسل‌های مختلف را به هم متصل می‌کنند.

سفره یلدا

قلب تپنده جشن های این شب، سفره شب یلدا است. این سفره که معمولا بر روی کرسی یا میزی زیبا پهن می‌شود، ویترینی از رنگ‌ها و مزه‌هاست. استفاده از رومیزی‌های سنتی ترمه یا قلمکار، شمعدان‌های قدیمی و گل‌های نرگس و سنبل، فضایی نوستالژیک می‌آفریند. آجیل مشکل‌گشا، شیرینی‌های خانگی و میوه‌های فصل، پای ثابت این خوان گسترده هستند.

شاهنامه خوانی

یکی از زیباترین سنت‌های فرهنگی یلدا، شاهنامه خوانی در شب یلدا است. در گذشته، بزرگان فامیل داستان‌های حماسی رستم و سهراب، نبرد دیو سپید و دلیری‌های پهلوانان ایران را از روی کتاب فردوسی برای کودکان و جوانان می‌خواندند. این کار نه تنها باعث سرگرمی می‌شد، بلکه راهی برای انتقال تاریخ، زبان و هویت ملی به نسل‌های آینده بود.

گرفتن فال حافظ

شاید هیجان‌انگیزترین بخش شب نشینی یلدا، گرفتن فال حافظ باشد. ایرانیان باور دارند که لسان‌الغیب، حافظ شیرازی، از اسرار نهان آگاه است و می‌تواند در این شب خاص، راهنمای آن‌ها باشد. معمولا بزرگترین فرد خانواده، دیوان حافظ را به نیت شادی و بهروزی اعضای خانواده می‌گشاید و غزل را با صدایی رسا می‌خواند.

خوردن انار و هندوانه

رنگ سرخ انار و هندوانه، نمادی از سرخی خورشید و حرارت زندگی است. دانه‌های فراوان انار نماد باروری، زایش و برکت هستند. هندوانه نیز که میوه‌ای تابستانی است، به نیت خداحافظی با گرما و ذخیره کردن سلامتی برای مقابله با سرمای زمستان خورده می‌شود.

سفره یلدا

آداب و رسوم یلدا در استان های مختلف

اگرچه کلیت جشن یلدا در سراسر ایران یکسان است، اما هر منطقه با توجه به اقلیم و فرهنگ بومی خود، رنگ و بویی خاص به این جشن بخشیده است.

یلدا در آذربایجان؛ جشن چیله گجه سی

در خطه آذربایجان، یلدا را چیله گجه سی می‌نامند. یکی از زیباترین رسوم این دیار، فرستادن خوانچه یا هدایای تزئین شده برای نوعروسان است. خانواده داماد طبق‌هایی شامل هندوانه تزئین شده، پارچه، آجیل و شیرینی را با ساز و دهل به خانه عروس می‌فرستند.

یلدا در اصفهان؛ شب چله و چله زری

اصفهانی‌های خوش‌ذوق، آیین‌های خاصی دارند. در قدیم، زمستان را به دو بخش چله و چله کوچک تقسیم می‌کردند و نام‌هایی مانند چله زری و عمو چله بر روی آن‌ها می‌گذاشتند. پهن کردن سفره با ظروف قلمزنی و مسی، خوردن انگور و کشمش و داستان‌گویی پدربزرگ‌ها، از رسوم زیبای این شهر است.

غذای مخصوص این شب در بسیاری از خانواده‌های اصفهانی، پلو ماهی یا غذاهای محلی مانند کوفته است. برای سفر به اصفهان در شب یلدا، بلیط هواپیما اصفهان را همین حالا خریداری کنید.

یلدا در شیراز؛ فال حافظ در جوار آرامگاه

شیرازی‌ها ارادت ویژه‌ای به همشهری خود، حضرت حافظ، دارند. سفره یلدای شیرازی‌ها با رنگینک، خرما و مرکبات معطر فارس رنگین می‌شود. اما اوج زیبایی یلدا در شیراز، حضور مردم در آرامگاه حافظ شیراز (حافظیه) است. بسیاری از مردم و گردشگران ترجیح می‌دهند فال شب یلدای خود را در فضای روحانی حافظیه بگیرند.

شب یلدا 1404

یلدا در کردستان؛ شه و چله و دلمه

در کردستان، شب یلدا را شه‌و چله می‌نامند. از ماه‌ها قبل، خانواده‌ها خوشه‌های انگور و بادام را برای این شب ذخیره می‌کنند. یکی از غذاهای اصلی شب یلدا در کردستان، دلمه برگ مو و دلمه کلم است. بازی‌های بومی و محلی و خواندن داستان‌های کردی نیز در این شب رواج دارد.

یلدا در شمال ایران؛ ماهی سفید و ازگیل

در استان‌های گیلان و مازندران، سفره یلدا بوی دریا و جنگل می‌دهد. ماهی سفید شکم‌پر یا فسنجان با مرغابی، شام محبوب شمالی‌ها است. میوه‌های محلی مانند ازگیل (که به آن کِنِس می‌گویند)، مرکبات و کدو حلوایی پخته شده، جایگاه ویژه‌ای در سفره یلدای شمالی ها دارند.

مردم گیلان معتقدند که خوردن هندوانه در شب یلدا، باعث خنکی و رفع عطش در تابستان آینده می‌شود.

یلدا در جنوب ایران؛ شب قصه و نخل

در استان‌های جنوبی مانند خوزستان، بوشهر و هرمزگان، شب یلدا با گرمای وجود مردم خونگرم جنوب درمی‌آمیزد. خرما، ارده و شیره و حلواهای محلی مانند رنگینک، پای ثابت سفره‌ها هستند. در این شب، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها قصه‌ها و افسانه‌های دریایی و بومی را برای نوه‌ها تعریف می‌کنند و تا پاسی از شب به گفتگو و شادی می‌پردازند.

اگر قصد سفر به جنوب در شب یلدا را دارید، باید بلیط هواپیما بندرعباس را خریداری کنید.

شب یلدای امسال را با سفر به شهرهای ایران جشن بگیرید

امیدواریم این شب برای شما سرآغاز روزهایی روشن، پر از سفر و تجربه‌های نو باشد. یلدایتان مبارک و دلتان به گرمای خورشید باد. آیا دوست دارید شب یلدای امسال را متفاوت تجربه کنید؟ برای خرید بلیط هواپیما داخلی به مقصد شهرهای مختلف ایران، همین حالا به وب‌سایت تریپ به آدرس www.trip.ir سر بزنید.

آخرین اخبار میراث فرهنگی و گردشگری را از طریق این لینک پیگیری کنید.