توله خرس چرا از پردیسان فرار کرد ؟ نظر یک کارشناس
محمدعلی یکتانیک، کارشناس حیات وحش با تاکید بر این که کمبود امکانات کلینیک پردیسان، به افزایش احتمال وقوع اتفاقاتی مثل فرار توله خرس قهوه‌ای دامن می‌زند، به دیده‌بان ایران گفت: در سال‌های اخیر، کلینیک درمان و بازپروری حیات وحش پردیسان به‌شدت تضعیف شده است، این در حالی است که به صورت مداوم گونه‌های جانوری مختلفی از جمله خرس قهوه‌ای و سیاه به کلینیک پردیسان منتقل می‌شوند و سازمان محیط‌زیست عملا تمهیدات کافی را برای نگهداری و رسیدگی به این حیوانات فراهم نکرده است./ هیچ شرایط مناسبی برای این که از حیوانات بخصوص نوزادان حیات وحش، به‌خوبی در کلینیک پارک پردیسان نگهداری شوند، وجود ندارد و نوزادانی که به کلینیک پردیسان انتقال داده می‌شوند، معمولا تا دو سالگی بیشتر زنده نمی‌مانند، چون به دلیل تغذیه ناکافی، سیستم ایمنی آن‌ها درست شکل نمی‌گیرد./ بیشتر کسانی که در سال‌های اخیر، قصد راه‌اندازی مراکز خصوصی بازپروری حیات وحش را داشته‌اند، به دنبال رانت یا کلاهبرداری بوده‌اند؛ به نحوی که بسیاری از این افراد به دنبال زمین‌خواری بودند و با پوشش تاسیس مرکز بازپروری و با لابی کردن با افراد ذی‌نفوذ، قصد داشتند به این هدف خود برسند که البته بسیاری از آن‌ها تا امروز موفق نشده‌اند./ همین اواخر در استان البرز، فردی با بیش از ۱۰۰ پرونده قضایی که NGO او در وزارت کشور به ثبت نرسیده است، قصد تاسیس یک مرکز بازپروری حیات وحش را داشت که در همین راستا با مجوز استانداری، یک زمین به او تخصیص داده شد که بعدا مشخص شد زمین وقفی بوده و به همین دلیل، جلوی فعالیتش گرفته شد.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ در روزهای اخیر موضوع گم شدن یک توله خرس قهوه‌ای در کلینیک درمان و بازپروری حیات وحش پردیسان، بار دیگر توجه‌ها را به این مرکز جلب کرده است؛ مرکزی که تنها کلینیک دولتی جامع درمان حیات وحش در ایران محسوب می‌شود و در چند سال گذشته، بارها زمزمه‌های تعطیل شدن آن به گوش رسیده است، اما با تلاش جمعی از دامپزشکان و دلسوزان حیات وحش همچنان فعال باقی مانده است.
آن‌طور که مسئولان سازمان محیط‌زیست گفته‌اند، از اول خردادماه، دو توله خرس که مادرشان در طبیعت تلف شده بود، از مرودشت استان فارس به تهران منتقل شده بودند و در کلینیک پردیسان از آن‌ها نگهداری می‌شد تا این که روز پنجشنبه (۸ خرداد) در هنگام شلوغی کلینیک، یکی از توله‌ها از آنجا فرار کرد. براساس روایت غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست، این توله خرس زمانی گم شد که یک محموله بزرگ قاچاق شامل تعدادی پرنده به کلینیک انتقال داده شده بود و حیوان به دلیل شلوغی ناشی از رسیدگی کارکنان به پرندگان محموله، از کلینیک خارج شد. او البته تاکید کرده است که تنها یک توله خرس گم شده و توله دوم هنوز در کلینیک حضور دارد. این مقام مسئول معتقد است که توله خرس گمشده هنوز در پارک پردیسان حضور دارد، اما تا صبح امروز (یکشنبه ۱۱ خرداد)، جست‌وجوها برای یافتن آن حتی با کارگذاری تله زنده‌گیری و استفاده از پهپاد دید در شب، ناموفق بوده است.
برخی مدیران سازمان محیط‌زیست، به فکر حفظ کلینیک پردیسان نیستند
شرایط نگهداری از توله خرس گمشده که به گفته مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان محیط‌زیست، جثه آن کوچک است و تنها سه کیلوگرم وزن دارد، نشان‌دهنده ضعف در امکانات و ابزارهای تیمار و نگهداری از حیوانات در کلینیک پردیسان است. این نکته‌ای است که محمدعلی یکتانیک، فعال محیط‌زیست و کارشناس حیات وحش در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران روی آن دست می‌گذارد، اما تاکید دارد که نمی‌توان مفقود شدن توله خرس قهوه‌ای را به سهل‌انگاری کارکنان کلینیک نسبت داد، زیرا به گفته او، اساسا بودجه و تجهیزاتی که در اختیار این مرکز قرار می‌گیرد، بسیار کمتر از مقدار نیاز آن است. ضمن این که این کلینیک، تنها مرکز دولتی، تخصصی و جامع برای درمان و بازپروری حیات وحش در سراسر کشور محسوب می‌شود که باید برای تداوم فعالیت، تقویت امکانات و افزایش نیروهای انسانی آن تلاش کرد.
یکتانیک در توضیح بیشتر در این زمینه به خبرنگار ما گفت: این که یک حیوان از یک مرکز بازپروری حیات وحش فرار کند، به طور معمول اتفاق غیرمنتظره‌ای نیست و ممکن است در هر جای دنیا رخ دهد؛ بنابراین نباید به خاطر فرار کردن یک توله خرس، اصل فلسفه وجود کلینیک پردیسان را زیر سوال برد؛ بخصوص که این مرکز در سال‌های اخیر به همت تعدادی انسان دلسوز حیات وحش حفظ شده است، وگرنه برای برخی مدیران سازمان محیط‌زیست اصلا مهم نبوده که کلینیک پردیسان حفظ شود یا خیر، در حالی که این مرکز، کلینیک مرجع بازپروری حیات وحش در ایران است و با وجود این که برخی مسئولان حتی به فکر جمع کردن این مرکز بودند، اما با همت چند نفر، این کلینیک با سختی زیاد حفظ شده است.
وی افزود: واقعیت این است که در حال حاضر، کلینیک پارک پردیسان امکانات محدودی از جمله تعدادی قفس دارد و مثل سال‌های قبل، نیروی داوطلب ندارد و دلسوزانی هم که اکنون در کلینیک هستند، بسیار دست‌تنها مانده‌اند و حتما در مضیقه مالی و تجهیزاتی هستند. همچنین نیروهای انسانی این مرکز بسیار اندک است و بخشی از آن‌ها را افراد غیرمتخصص تشکیل می‌دهند.
هزینه غذای هر توله خرس در کلینیک پردیسان، روزی یک میلیون تومان است
یکتانیک با بیان این که در روزهای اخیر، دو توله خرس قهوه‌ای و دو توله خرس سیاه به کلینیک پردیسان منتقل شده‌اند، اظهار داشت: در همین چند روز اخیر چهار توله خرس به کلینیک منتقل شده‌اند که به طور متوسط روزی یک میلیون تومان هزینه غذای هرکدام از آن‌ها است، چون این خرس‌ها توله هستند و باید غذای مقوی بخورند تا در شرایطی که از طبیعت جدا شده‌اند، سیستم ایمنی آن‌ها تقویت شود. همچنین این توله‌ها باید تیمار شوند و نیاز به رسیدگی دارند و این‌طور نیست که صرفا بخواهیم صبح به صبح به آن‌ها غذا بدهیم.
این کارشناس حیات وحش ادامه داد: در کنار این خرس‌ها، به صورت مداوم تعداد زیادی پرنده و گونه‌های دیگر به کلینیک پارک پردیسان منتقل می‌شوند و سازمان محیط‌زیست عملا تمهیدات کافی را برای نگهداری و رسیدگی به این حیوانات فراهم نکرده است؛ زیرا گونه‌هایی که به خاطر کشف یک عدد از آن‌ها، ممکن است یک نیروی محیط‌بان کشته یا زخمی شود یا با قاچاقچیان زد و خورد داشته باشد و کارش به دادگاه بکشد، وقتی برای تیمار و بازپروری به کلینیک پارک پردیسان انتقال داده می‌شوند، رسیدگی بسیار ضعیفی از آن‌ها صورت می‌گیرد که البته این اتفاق، تقصیر نیروهای انسانی حاضر در مرکز نیست، بلکه اساسا کمبود امکانات، تجهیزات و نیروهای انسانی این کلینیک، شرایط لازم را برای رسیدگی مطلوب به حیوانات در اختیار کارکنان مرکز قرار نمی‌دهد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: متاسفانه هیچ شرایط مناسبی برای این که از حیوانات بخصوص نوزادان حیات وحش، به‌خوبی در کلینیک پارک پردیسان نگهداری شوند، وجود ندارد. این در حالی است که نوزادان حیوانات در مقطع حساسی قرار دارند که نگهداری ضعیف از آن‌ها می‌تواند منجر به دچار شدن به کمبود کلسیم، نرمی استخوان، کمبود ویتامین و دیگر کمبودها شود. حتی اگر هیچ‌کدام از این اتفاقات نیفتد، بازهم نوزادانی که به کلینیک پردیسان انتقال داده می‌شوند، معمولا تا دو سالگی بیشتر زنده نمی‌مانند، چون به دلیل تغذیه ناکافی، سیستم ایمنی آن‌ها درست شکل نمی‌گیرد.
در سال‌های اخیر، کلینیک پردیسان به‌شدت تضعیف شده است
یکتانیک با تاکید بر این که در سال‌های اخیر، کلینیک درمان و بازپروری حیات وحش پردیسان به‌شدت تضعیف شده است، عنوان کرد: تضعیف کلینیک پارک پردیسان قطعا به افزایش احتمال وقوع اتفاقاتی مثل گم شدن توله خرس قهوه‌ای دامن می‌زند. به هر حال هزینه‌های این مرکز روز به روز بیشتر می‌شود و این در حالی است که این کلینیک همین حالا با کمبود امکانات و نیروی انسانی مواجه است. بودجه و اعتبارات کلینیک پردیسان هم به‌شدت ناکافی است که سال به سال هم در مقایسه با تورم، کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین اگر روند موجود ادامه یابد، نمی‌توان انتظار داشت که تنها مرکز دولتی بازپروری حیات وحش در ایران بتواند به‌درستی به وظیفه خود عمل کند.
این کارشناس حیات وحش یادآور شد: در بسیاری از کشورهای جهان، در هر شهر بزرگ تعدادی مرکز بازپروری حیات وحش راه‌اندازی شده است، ولی در ایران، متاسفانه فقط همین یک مرکز دولتی وجود دارد و بقیه کلینیک‌های درمان و بازپروری حیات وحش، خصوصی هستند که آن‌ها نیز هم بودجه و امکانات محدودی دارند، هم نیروهای متخصصی ندارند و نمی‌توانند به حیوانات به‌درستی رسیدگی کنند. به همین دلیل، گونه‌های حیات وحش که در سراسر کشور یافت می‌شوند و نیاز به بازپروری دارند، به کلینیک پردیسان منتقل می‌شوند. مثلا اخیرا دو توله وشق (Lynx) را که از جمله باارزش‌ترین گربه‌سان‌های ایران است، به خاطر کمبود امکانات لازم برای نگهداری از آن‌ها در اصفهان، به تهران منتقل کردند. این در حالی است که اصفهان، شهر کوچکی نیست و جای سوال است که چرا در این شهر و البته سایر کلانشهرهای کشور، یک مرکز جامع بازپروری حیات وحش وجود ندارد.
بیشتر کسانی که قصد راه‌اندازی مراکز خصوصی بازپروری حیات وحش را دارند، زمین‌خوار هستند
یکتانیک ضمن انتقاد از نحوه فعالیت اغلب مراکز خصوصی بازپروری حیات وحش در ایران، گفت: بیشتر کسانی که در سال‌های اخیر، قصد راه‌اندازی مراکز خصوصی بازپروری حیات وحش را داشته‌اند، به دنبال رانت یا کلاهبرداری بوده‌اند؛ به نحوی که بسیاری از این افراد به دنبال زمین‌خواری بودند و با پوشش تاسیس مرکز بازپروری و با لابی کردن با افراد ذی‌نفوذ، قصد داشتند به این هدف خود برسند؛ به عنوان نمونه در استان البرز، همین اواخر فردی با بیش از ۱۰۰ پرونده قضایی که NGO او در وزارت کشور به ثبت نرسیده است، قصد تاسیس یک مرکز بازپروری حیات وحش را داشت که در همین راستا با مجوز استانداری، یک زمین به او تخصیص داده شد که بعدا مشخص شد زمین وقفی بوده و به همین دلیل، جلوی فعالیتش گرفته شد.
این فعال محیط‌زیست ادامه داد: سازمان محیط‌زیست متوجه کلاهبردار بودن اغلب کسانی که قصد راه‌اندازی مراکز خصوصی بازپروری حیات وحش را داشته‌اند، شده است و به همین دلیل، نقشه این افراد تا امروز خوب پیش نرفته، اما این شرایط باعث شده است که کلینیک پارک پردیسان، همچنان تنها مرکز دولتی بازپروری حیات وحش باقی بماند. ولی به نظر می‌رسد که معضل کمبود تعداد مراکز بازپروری حیات وحش در کشور و کمبود امکانات و نیروی انسانی تنها مرکز مورد اطمینان فعال در این زمینه، چندان اهمیتی برای مسئولان سازمان محیط‌زیست ندارد، زیرا چندین سال است که با وجود هشدار دلسوزان، اقدامی برای افزایش تعداد مراکز جامع بازپروری حیات وحش و تقویت تجهیزات آن‌ها انجام نشده است.
وی در پایان تصریح کرد: متاسفانه اراده‌ای برای بهبود وضعیت موجود در سازمان محیط‌زیست وجود ندارد و برای اصلاح این شرایط، چه درباره مراکز بازپروری حیات وحش چه درباره دیگر معضلات زیست‌محیطی کشور، باید ساختار سازمان به شکل اساسی تغییر پیدا کند، یعنی سازمان باید کوبیده و از نو ساخته شود و با ساختار و روند موجود، نمی‌توان به حل مشکلات حوزه محیط‌زیست امید داشت. روز به روز هم شرایط بدتر می‌شود و فرقی هم ندارد که چه کسی رئیس یا معاون سازمان باشد، چون ایراد از خود ساختار است.
آخرین اخبار محیط زیست را از طریق این لینک پیگیری کنید.
