خلیج فارس نماد مقاومت و وحدت ایران است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، خلیج فارس را نماد مقاومت ایران و وحدت ایران دانست و گفت: وظیفه ما صیانت از نام آن است. این صیانت، فقط حفظ یک واژه نیست بلکه حفاظت از بخشی از هویت ماست؛ همان‌طور که پرچم سه رنگ تنها یک پارچه یا کاغذ نیست، خلیج فارس نیز فقط یک پهنه آبی نیست.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ آیین اختتامیه نخستین جشنواره موسیقی بی‌کلام خلیج فارس جمعه (۲۶ اردیبهشت) با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نادره رضایی معاون امور هنری، بابک رضایی مدیرکل دفتر موسیقی، رضا دبیری‌نژاد رئیس موزه هنرهای معاصر، فرخنده جلالی مدیرکل ارشاد هرمزگان، محمدعلی مرآتی مدیرعامل انجمن موسیقی ایران، احمد مرادی نماینده مجلس هرمزگان، احسان کامرانی معاون استانداری هرمزگان و خالو قنبر نوازنده پیشکسوت موسیقی نواحی هرمزگان در سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلی امام خمینی (ره) برگزار شد.
خلیج فارس نماد هویت، مقاومت، توسعه و صلح ایران است
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این آیین با بیان اینکه خلیج فارس یکی از نمادهای هویتی ایران است، اظهارداشت: این برنامه یاد جان‌باختگان عزیز حادثه اسکله شهید رجایی را گرامی می‌دارد.
وی تاکید کرد: خلیج فارس قلب ایران و یکی از نمادهای هویتی ایران محسوب می‌شود. در این فرصت مختصر، اصحاب و بزرگانی که در این محفل حضور دارند بهتر از من می‌دانند که چرا این تعبیر را به کار می‌بریم که چرا خلیج فارس از نمادهای هویتی ایران است.
صالحی افزود: از جنبه‌های مختلف می‌توان این موضوع را بررسی کرد؛ خلیج فارس همزاد ایران است، هم همزاد طبیعی و هم همزاد تاریخی آن. از نظر طبیعی، برآمدن خاک ایران و آب خلیج فارس به دوره سوم زمین‌شناسی بازمی‌گردد. از منظر تاریخی نیز، از دورانی که تاریخ مکتوب شده است و کتابت تاریخی داریم به نحوی این دو نام همزاد همدیگر بوده‌اند و با یکدیگر حرکت کرده‌اند و تا زمانه ما آمده‌اند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خلیج فارس را «نماد مقاومت ایران» خواند و گفت: خلیج فارس نماد مقاومت ایران است. این آب نیلگون، مرزی بوده است بین ایرانی خاکی و بیگانگان و اگر ایران در دوره استعمار توانست استقلال خود را حفظ کند، بخشی از این استقلال مدیون مرزداران آبی ایران در خلیج فارس بوده است.
وی اظهارداشت: جای‌جای مناطق مرزی ما از وقتی که استعمار کمپانی هند شرقی و هلند و… به کشور ورود پیدا کرده‌اند، منکوب و مرعوب شده‌اند اما ایران مستعمره نشد. اینکه ایران توانست استقلال سیاسی خود را در چند قرن استعمار حفظ کند، به نحو قابل توجهی مدیون مرزداران آبی ایران و به طور خاص در خلیج فارس بوده است.
صالحی گفت: خلیج فارس نماد هویتی ایران است چون ایران طبیعتی زیبا دارد و بخشی از زیبایی ایران مدیون طبیعتش است و بی‌تردید بخشی از این نمادهای زیبایی ایران خلیج فارس و مناطقی است که به خلیج فارس متصل هستند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به نقش ارتباطی خلیج فارس اشاره کرد و افزود: همان‌طور که می‌دانیم، ایران در چهارراه جهانی است و چهارراه جغرافیایی جهانی که در ایران قرار دارد مبنای هویتی ما را تشکیل می‌دهد و با همین نگاه خلیج فارس از نمادهای هویتی ایران است و بخش مهمی از سرمایه ارتباطی ایران به خلیج فارس مرتبط می‌شود. هم ویژگی‌های ژئوپلتیک خلیج فارس و هم بنادر و تجارتی که در این منطقه وجود دارد، فرصت سرمایه ارتباطی ویژه‌ای برای ایران فراهم کرده است.
وی با تاکید بر اینکه خلیج فارس نماد وحدت ملی ایران نیز هست، اظهارداشت: خلیج فارس نماد وحدت ملی ایران است و همین روزها که یاوه‌هایی درباره خلیج فارس مطرح شد، دیدیم چگونه موضوع خلیج فارس از جای جای ایران و جهان که ایرانی‌ها در آن حضور داشتند دست‌ها و جان‌ها را به هم پیوند داد و این احساس را ایجاد کرد که هر ایرانی با نام خلیج فارس به ایرانی‌های دیگر متصل است.
صالحی گفت: باید خلیج فارس را به عنوان یکی از نمادهای هویتی ایران پاسداشت. خلیج فارس قطعه‌ای از آب یا ساحل و خاک نیست بلکه بخشی از نماد هویتی ایران است، مثل پرچم سه رنگ ایران. از این جهت است که باید به خلیج فارس تعلق و توجه کنیم، به خصوص در دورانی که می‌تواند مدخل نظر بیگانگان باشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به برنامه‌های سال آینده در استان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرخانه جشنواره افزود: به عنوان ایرانیان و پاسداران این نماد هویتی، وظایف متعددی داریم. نخست صیانت از نام خلیج فارس است. این صیانت، فقط حفظ یک واژه نیست بلکه حفاظت از بخشی از هویت ماست؛ همان‌طور که پرچم سه رنگ تنها یک پارچه یا کاغذ نیست، خلیج فارس نیز فقط یک پهنه آبی نیست.
وی بیان کرد: این صیانت باید در حوزه‌های مختلف، از جمله علمی، پژوهشی، رسانه‌ای، فرهنگی و هنری دنبال شود. در سال گذشته، در موسسه اطلاعات، به یک کتاب درسی از دوران جمال عبدالناصر در مصر اشاره شد که در آن، نقشه‌ها و اسناد متعدد با نام خلیج فارس آورده شده بود. این نشان می‌دهد که در اسناد آموزشی کشورهای عربی و غیرعربی، همچنان این نام وجود دارد و باید پژوهش‌های مرتبط با آن گسترش یابد.
صالحی سپس به ضرورت تولیدات رسانه‌ای و هنری برای معرفی خلیج فارس در سطح بین‌المللی اشاره کرد و اظهارداشت: کارهای فرهنگی و هنری که مخاطب خارج از ایران را درگیر کند بسیار مهم است. همچنین صیانت از امنیت خلیج فارس نیز باید مورد توجه قرار گیرد؛ چرا که امنیت این منطقه، از گذشته تا امروز، امنیت ایران بوده و هست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: حمایت از توسعه ایران در پرتو خلیج فارس، و صیانت از صلح در این منطقه از دیگر وظایف ماست. نگاه ایران به خلیج فارس همواره با صلح و همزیستی همراه بوده است. رویکرد ما باید کاهش تنش، تقویت ارتباط با همسایگان و کنار زدن بیگانگان از این منطقه باشد. امیدواریم دبیرخانه جشنواره بتواند در صیانت از نام، امنیت، توسعه و صلح خلیج فارس نقشی پیشگام ایفا کند.
توجه به خلیج فارس ادامه خواهد داشت
فرخنده جلالی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان نیز در این آیین با اشاره به اهمیت خلیج فارس در هویت ملی ایرانیان گفت: پرونده توجه به آثار و داشته‌های فرهنگی مرتبط با خلیج فارس، برخلاف سال‌های گذشته، با روز ملی خلیج فارس بسته نخواهد شد بلکه این روز نقطه آغاز برنامه‌های مستمر در طول سال خواهد بود.
جلالی با اشاره به سه طرح کلیدی دبیرخانه جشنواره در سال جاری اظهارداشت: در این دوره، تمرکز ویژه‌ای بر تقویت منابع علمی و تکمیل مجموعه اسناد مرتبط با خلیج فارس داشتیم. در آیین اختتامیه، آیین رونمایی از یکی از کتاب‌های مهم این حوزه نیز برگزار خواهد شد.
وی افزود: در این نمایشگاه تلاش کردیم اسنادی را ارائه کنیم که تاکنون کمتر در معرض پژوهش قرار گرفته‌اند. همچنین با تولید محتوای دیجیتال از نشست‌های علمی جشنواره، تلاش کردیم تمرکز برنامه‌ها را از مرکز استان خارج کرده و به پس‌کرانه‌های خلیج فارس، بیش از کرانه‌ها توجه کنیم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان گفت: برنامه‌های علمی از شهرستان‌های بستک، بندر لنگه و پارسیان آغاز شد و تا حاجی‌آباد و جاسک ادامه یافت.
جلالی با اشاره به حادثه تلخ اخیر در بندرعباس اظهارداشت: به دلیل این حادثه و اندوه فراگیر آن، بسیاری از برنامه‌ها با تاخیر برگزار شد. با این حال، امروز میزبان قهرمانان واقعی حادثه بندر شهید رجایی هستیم؛ آتش‌نشانان، امدادگران هلال‌احمر و تیم‌های سلامت مهمانان ویژه این برنامه‌اند.
وی نقش رسانه‌ها را در پوشش سریع و موثر حادثه ستود و افزود: این نخستین حادثه‌ای بود که روایت‌های اولیه توسط رسانه‌های ما منتشر شد و حتی رسانه‌های بیگانه برای گزارش‌های خود به آنها استناد کردند. این همدلی رسانه‌ای شایسته قدردانی است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان تأکید کرد: رویکرد دبیرخانه جشنواره در سال‌های آینده، استمرار فعالیت‌های فرهنگی، هنری و پژوهشی درباره خلیج فارس خواهد بود. امروز نیز در حضور مهمانان، برخی از فراخوان‌های رویدادهای پیش‌رو اعلام خواهد شد.
نام خلیج فارس را نمی‌توان تحریف کرد
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان نیز با تاکید بر جایگاه هویتی و تاریخی خلیج فارس گفت: خلیج فارس سومین خلیج بزرگ جهان است و اهمیتی بی‌بدیل در ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارد. این پهنه آبی میراث کهن، هویت جاودانه و فرهنگ اصیل ایرانی است و همان‌گونه که نمی‌توان خورشید و روشنایی را انکار کرد، نام خلیج فارس نیز قابل تحریف یا انکار نیست.
احسان کامرانی ضمن تسلیت به خانواده‌های داغدار حادثه بندر شهید رجایی اظهارداشت: این مراسم قرار بود همزمان با سفر رئیس‌جمهور در دهم اردیبهشت، روز ملی خلیج فارس، با شکوه هر چه بیشتر برگزار شود اما به‌دلیل حادثه تلخ پیش‌آمده، با تأخیر و در نمایشگاه بین‌المللی کتاب برگزار شد.
وی با اشاره به همدلی و همکاری ملی در جریان مدیریت این حادثه خاطرنشان کرد: از لحظه وقوع حادثه، تمام مسئولان از قوای سه‌گانه، مردم، امدادگران، آتش‌نشانان و نیروهای هلال احمر در صحنه حضور داشتند و این همدلی ملی ستودنی است. از همه عزیزانی که در مدیریت این اتفاق نقش داشتند قدردانی می‌کنم.
کامرانی با تبریک روز ملی خلیج فارس و همچنین روز بزرگداشت حکیم فردوسی در ۲۵ اردیبهشت، افزود: این دو مناسبت مهم، نمایانگر هویت، زبان و فرهنگ مشترک ملت ایران هستند. خلیج فارس، از گذشته تاکنون و برای همیشه، بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت ملی ما خواهد بود.
دسترسی به اسناد تاریخی بندرعباس در دوره صفوی برای نخستین بار
منصور صفت‌گُل نویسنده، مترجم و استاد تمام تاریخ دانشگاه تهران گفت: کتاب «منابع آلمانی درباره ایران عصر صفوی» نشان می‌دهد که بعضی مناطق ایران از نظر منابع تاریخی خوش اقبال هستند و جنوب ایران به ویژه بندرعباس در ۵۰۰ سال اخیر از این جمله است. تقریباً به صورت منظم برای بیش از ۴۰۰ سال درباره بندرعباس آثار، اسناد و مدارک مختلف تولید شده است.
وی افزود: بخشی از این اسناد هنوز ترجمه نشده و در دسترس پژوهشگران قرار نگرفته‌اند. کتابی که امروز معرفی می‌شود، بخش مغفول اطلاعات محققان و مورخان ما درباره منطقه باسک، جنوب ایران، سواحل و بنادر و جزایر ایران را پوشش می‌دهد و از این نظر بسیار حائز اهمیت است.
صفت‌گُل بیان کرد: این کتاب توسط یک ایران‌شناس مشهور هلندی‌الاصل نوشته شده و از زبان آلمانی به انگلیسی ترجمه شده است و خوشبختانه با همکاری اداره‌کل ارشاد اسلامی هرمزگان و نشر «نسیم بادگیر» به زبان فارسی منتشر شده است. این اثر به ما مورخان و علاقه‌مندان تاریخ خلیج فارس امکان می‌دهد تا جزییات مهم و تازه‌ای درباره جنوب ایران، خلیج فارس، سواحل و جزایر آن به دست آوریم.
این نویسنده تاکید کرد: پیش از این به دلیل در دسترس نبودن منابع به زبان فارسی، دسترسی به این اطلاعات ممکن نبود. در این کتاب اطلاعاتی درباره جمعیت، طبیعت، اهمیت اقتصادی و مبادلات تجاری این منطقه در انتهای قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم میلادی ارائه شده که برخی از آنها منحصر به فرد و برای نخستین‌بار است که در اختیار ما قرار می‌گیرد.
وی افزود: «کتاب منابع آلمانی درباره ایران عصر صفوی» در دوره‌ای تالیف شده که کشور آلمان به شکل کنونی وجود نداشت و آلمانی‌ها تحت نفوذ کمپانی هند شرقی هلند بودند. به واسطه این ارتباط، اطلاعات ارزشمندی جمع‌آوری شده که اکنون به ما کمک می‌کند تصویر کامل‌تری از شرایط سواحل، بنادر و جزایر جنوب ایران به دست آوریم.
صفت‌گُل گفت: بخشی از اطلاعات این کتاب درباره دریای مازندران و سرزمین‌های حوزه قفقاز است و به این ترتیب این کتاب ترکیبی از اطلاعات «از دریا به دریا» است که خلیج فارس را به دریای مازندران وصل می‌کند و چهره کامل‌تری از ایران عصر صفوی ارائه می‌دهد.
در مراسم اختتامیه جشنواره ملی موسیقی بی‌کلام، از برگزیدگان این رویداد فرهنگی تجلیل شد. محمدحسین کامرانی به عنوان نفر سوم، آرش رئیسی نفر دوم و آرمان مهدیه به عنوان نفر اول جشنواره معرفی شدند. همچنین، به هنرمندان برجسته قنبر راستگوی چاهستانی (خالو قنبر) و عباس ابافَت (خلو عباس)، درجه هنری اعطا شد.
رونمایی از تمبر یادبود خلیج فارس، کتاب منابع آلمانی درباره تاریخ صفوی، پوستر جشنواره‌های موضوعی خلیج فارس از دیگر بخش‌های این برنامه بود.
نخستین جشنواره موسیقی بی‌کلام خلیج فارس با همکاری انجمن موسیقی هرمزگان و دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فرهنگی و هنری خلیج فارس، با هدف تولید آثار بی‌کلامی الهام‌گرفته از عظمت، زیبایی و شکوه خلیج همیشه فارس برگزار شده است؛ آثاری که هویت آب‌های نیلگون جنوب ایران را بازتاب دهند و نام خلیج فارس را در گستره موسیقی جاودانه سازند. مراسم پایانی ابتدا برای دهم اردیبهشت برنامه‌ریزی شده بود که به دلیل حادثه دلخراش بندر شهید رجایی، به ۲۶ اردیبهشت ماه موکول شد.
