بارها شده است که واژه‌ «رنج»، نویسندگان را به خود مشغول داشته تا با یک درک اصولی، آن را در آثار خود بصری جلوه دهند؛ آن هم به گونه‌ای که زمان و مکان در رنج، هم شنیداری باشد و هم دیداری. و اگر رنج تخیل را به بازی بگیرد، بدون شک، از راه چنین تخیلی جغرافیای دیگران با جغرافیای زیستگاه ما گره خواهد خورد؛ و سرمنشأ چنین پیوندی رنج مشترک است. از همین‌روست که رفت‌وبرگشت به جهان ادبی نویسندگانِ قدر، قضاوت کردن پندارهای خود در بازیافت مکان و زمان‌های فرّار است.