چالش زنان اوکراین در خط مقدم جنگ/ لبا‌س‌های بی‌قواره و پوتین‌های گشاد

موج تمایل زنان اوکراینی برای عضویت در ارتش این کشور از سال ۲۰۱۴ و با ماجراهای جنگ کریمه شروع شد. این موج از حمله بیست و چهارم فوریه ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین شدت یافت، به طوری که در حال حاضر ۳۸ هزار و به روایتی دیگر حدود۵۰ هزار زن در همه رده‌ها و ارکان عضو ارتش این کشور هستند.

با وجود چنین تمایلی، روند تغییرات در ارتش و مناسب‌سازی قوانین و مسائل مرتبط به آن برای حضور زنان بسیار کند بوده و در مواردی همچنان بدون تغییر و اصلاح باقی مانده است. یکی از موارد کمتر مورد توجه، یونیفورم نظامیان زن اوکراینی است. 

نزدیک به ۱۰ ماه از حمله نظامی روسیه به اوکراین می‌گذرد، اما اغلب زنان اوکراینی که داوطلبانه به ارتش پیوسته اند همچنان از لباس‌‌های طراحی شده برای مردان استفاده می‌کنند که بزرگتر و در یک کلام لباس‌های ناراحتی هستند. پوتین و کلاه هم همین وضعیت را دارد. همچنین این که در بسته‌های نظامی که به آنها تحویل می‌شود، نیازهای روزمره زنانه و بهداشتی خاص آنها نادیده انگاشته شده است. 

درگیری‌های گسترده دولت اوکراین در جنگ اخیر باعث شده تا گروه‌های فعال اجتماعی و خیریه به جای دولت دست به کار شوند و به کمک زنان حاضر در ارتش کشورشان بشتابند. آنها گروه « زملیاچکی » به معنی « هموطنان » را راه انداخته اند تا لباس مناسب زنان و اقلام مورد نیاز آنها را تامین کنند. 

این گروه با پول‌هایی که از سراسر اوکراین جمع می‌کند از شرکتی در خارکیف خواسته لباس‌هایی کاملا اندازه و مناسب سایز زنان بدوزند و در اختیار ارتش قرار دهند. همچنین این که شرکت‌هایی در مقدونیه، ترکیه و سوئد تلاش می‌کنند تا پوتین و کلاه و جلیقه نظامی بیشتری در سایز استاندارد زنان تولید کنند و به اوکراین بفرستند. 

گروه «هموطنان» با مقدار پولی که تا کنون جمع کرده، موفق شده است برای حدود ۳ هزار زن نظامی در ارتش اوکراین اقلام کامل مورد نیاز از لباس و پوتین و کلاه گرفته تا وسایل بهداشتی را تهیه و توزیع کند. ارزش این اقلام چیزی حدود یک میلیون دلار است. 

یکی از زنان ارتشی اوکراین می‌گوید از روزی که روسیه به اوکراین حمله کرد، وارد ارتش شدم و سعی کردم کمک کنم. واقعیت این است که مجبور بودم لباسی که سه سایز از خودم بزرگتر بود، بپوشم، پوتین به پایم گشاد بود، پس کفش ورزشی به جایش پوشیدم. کلاه ایمنی به سرم لق می‌زد. درون بسته لباسی که تحویل گرفتم، لباس زیر مردانه قرار داشت و … اما حالا که بسته‌ها و لباس‌های جدید به دستمان رسیده است، احساس می‌کنم آدم هستم!

با این که رد پای زنان در تاریخچه جنگ جهانی دوم و دوران اتحاد جماهیر شوروی هم قابل مشاهده است، اما اصل حضور آنها مربوط می‌شود به خدمات پشت جبهه مثل تهیه غذا و پرستاری و نه حضور میدانی و پررنگ در جنگ. بنابراین عضویت در ارتش و پوشیدن لباس نظامی برای زنان خاصه زنان کشورهایی مثل اوکراین همچنان تابو بوده است. جنگ اخیر این کلیشه‌ها را در اوکراین پس زده و نقشی جدیدتر برای زنان در نظر گرفته است. 

گروه «هموطنان» علاوه بر تهیه لباس‌های زنانه ارتشی کار دیگری هم می‌کند؛ کمک به بازپروری و بازیابی روانی سربازان زن. آنها مجموعه‌ای از متخصصان روان‌شناسی و روان‌پزشکی را گرد هم جمع کرده اند تا به نظامیان زن آسیب‌دیده برای بازگشت به زندگی کمک کنند.