توجه گسترده کاربران توییتر به سخنان ظریف و تصلب گروه‌های سیاسی در مواجهه با او

محمد رهبری- هادی صفری: نشست کلاب‌هاوسی محمد جواد ظریف در روزهای اخیر توجه رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی را به‌خود جلب کرده است. بر اساس داده‌های به‌دست آمده از توییتر، از زمان آغاز این نشست کلاب‌هاوسی در روز سه‌شنبه 16 خرداد تا بامداد روز پنج‌شنبه 18 خرداد، حدود 13هزار توییت و کامنت حاوی کلیدواژه «ظریف» توسط بیش از 7 هزار کاربر منتشر شده است. این توییت‌ها حدود 267 هزار لایک و 31 هزار ریتوییت دریافت کرده است. اعدادی که بیانگر توجه گسترده کاربران توییتر به سخنان ظریف در کلاب‌هاوس است.

یافته‌ها نشان می‌دهد که سخنان ظریف حداقل به مدت 24 ساعت در توییتر محل بحث و توجه بوده است؛ همان‌طور که در نمودار زیر مشخص است، از همان دقایق ابتدایی آغاز این نشست در روز 16 خرداد، کاربران توییتر به این موضوع توجه کرده‌اند طوری که در هر ساعت بیش از 600 توییت راجع به او منتشر شده است. این توجه گسترده تا ساعات پایانی روز 17 خرداد ادامه داشته و به‌طور میانگین در هر ساعت 500 توییت راجع به او منتشر شده

در میان کاربرانی که توییت‌هایشان بیشترین لایک را خورده است، به ترتیب نام حمیدرضا علیمی مداح اهل بیت، ممد پوری از مخالفان جمهوری اسلامی، علی احمدنیا از فعالان رسانه‌ای، محمدعلی جنت‌خواه تحلیلگر و علی‌حسین قاضی‌زاده از مخالفان جمهوری اسلامی دیده می‌شود.

حمیدرضا علیمی که توییتش با 5780 لایک، بیشترین لایک را خورده، در توییتش نوشته است:

شبکه بازنشرهای توییت‌های مربوط به این موضوع به‌خوبی گویای مواضع جریانات سیاسی به سخنان ظریف است. این گراف، بیانگر روابط کاربرانی است که راجع به محمد جواد ظریف توییت یا ریتوییت داشته‌اند که در آن هر دو کاربری که ریتوییت‌کننده مشترک بیشتری داشته، به یکدیگر نزدیکتر است. از این طریق تشخیص خوشه‌های سیاسی فعالی که به سخنان او واکنش نشان داده‌اند، ممکن می‌شود.

بر اساس یافته‌های گراف زیر، کاربران انقلابی و اصولگرا، 39 درصد از شبکه، کاربران اصلاح‌طلب و تحول‌خواه 14 درصد از شبکه و کاربران برانداز و مخالف جمهوری اسلامی47 درصد از شبکه را شکل داده‌ند

محتوایی که هر یک از این گروه‌ها منتشر کرده‌اند نیز کاملا متفاوت است؛ در توییت‌های کاربران انقلابی و اصولگرا، کلمات «خائن»، «دروغ» و «التماسی» از جمله کلمات پرتکرار است که بیانگر ذهنیت آنان نسبت به ظریف است و سخنان کلاب‌هاوسی ظریف نیز تأثیری بر عقاید آن‌ها نداشته است.

جایگاه عبدالرضا داوری علی‌رغم آن که توییت مثبتی در مورد ظریف زده بود، در کنار کاربران اصولگرا و انقلابی نیز جالب توجه است.

این در حالی است که در توییت‌های اصلاح‌طلبان کلمه «دکتر»، «منافع کشور»، «ترامپ»، «مذاکره» و «تحریم» از جمله کلیدواژه‌های پرتکرار است که نشان می‌دهد ظریف مورد احترام اصلاح‌طلبان است و اقدامات او را در راستای منافع ملی ارزیابی می‌کنند. همچنین بنظر می‌رسد سخنان ظریف راجع به ترامپ و امکان مذاکره با او توجه اصلاح‌طلبان را به‌خود جلب کرده است.

در میان کاربران اصلاح‌طلب، نقش رسانه‌های آن‌ها برجسته است و به‌نظر می‌رسد بازنشر سخنان کلاب‌هاوسی ظریف در توییتر توسط این رسانه‌ها مورد توجه اکانت‌های اصلاح‌طلب قرار گرفته است.

نکته جالب توجه تکرار نام سعید جلیلی در توییت‌های کاربران اصولگرا و اصلاح‌طلبان هست که بنظر می‌رسد هر یک از این دو گروه با دو زاویه متفاوت به این موضوع پرداخته‌اند.

در سوی دیگر در توییت‌های کاربران مخالف جمهوری اسلامی کلیدواژه‌های مربوط به رهبری، «برجام»، «انتخابات» و «ماله» از جمله کلیدواژه‌های پرتکرار بوده است. امری که نشان می‌دهد آن‌ها محمد جواد ظریف را وزیر «نظام» و آیت‌الله‌خامنه‌ای می‌دانند، حضور او در کلاب‌هاوس را بخاطر انتخابات تلقی می‌کنند و همچنان با بکارگیری لفظ ماله‌کش او را تمسخر می‌کنند. ترول کردن ِظریف و پیوند دادن سخنان او به انتخابات آتی مجلس، عملا مانع از شنیده شدن سخنان کلاب‌هاوسی او و جان‌مایه سخنان ظریفشده است. نکته جالب اینجاست که این کاربران، کمتر از کاربران اصولگرا و انقلابی لفظ «دروغ» را راجع به ظریف بکار برده‌اند. همچنین اسامی «ترامپ» و «خاتمی» از جمله اسامی پرتکرار در توییت‌های این گروه است.

در میان کاربران مخالف جمهوری اسلامی، جایگاه اکانت «فکت‌نامه» جلب توجه می‌کند. این اکانت که اقدام به صحت‌سنجی ادعاهای افراد می‌کند، پس از سخنان کلاب‌هاوسی ظریف توییتی را منتشر کرد که بر اساس آن ظریف در گذشته ادعاهای نادرست زیادی داشته است که توییت او مورد استقبال کاربران مخالف جمهوری اسلامی قرار گرفته است.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که سخنان کلاب‌هاوسی ظریف بر روی مواضع گروه‌های سیاسی آنچنان اثری نداشته است؛ با این حال توجه گسترده کاربران توییتر به سخنان او در یک بازه 36 ساعته نشان می‌دهد که شاید کاربرانی که خود را متعلق به هیچ گروه سیاسی نمی‌دانند و نگاهی خاکستری به مسائل دارند احتمالا توجهشان نسبت به سخنان ظریف بیشتر جلب شده باشد. این میزان توجه به سخنان ظریف در حالی است که محمد جواد ظریف توسط رسانه‌های جریان اصلی در داخل و خارج (نظیر صدا و سیما و تلویزیون‌های ماهواره‌ای) مورد بی‌توجهی است. مجموعه این مسائل نشان می‌دهد که محمد جواد ظریف به‌عنوان یک سیاستمدار کارکشته همچنان بر افکار عمومی تأثیرگذار است.