اجرای اقدام متقابل ایران در برابر قطعنامه آژانس

به گزارش شبکه شرق، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنجشنبه ۲۶ آبان (۱۷ نوامبر) در وین قطعنامه جدیدی را در محکومیت «عدم همکاری ایران» با این نهاد تصویب کرد که ایران اعلام کرد حتما پاسخی جامع و منظم هسته‌ای به این قطعنمه آژانس خواهد داد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ایرا تصویب کرد که ۲۶ عضو از ۳۵ عضو این آژانس با متن ارائه شده توسط آمریکا و تروئیکای اروپا (بریتانیا، فرانسه و آلمان) موافقت کردند. تنها روسیه و چین به پیش‌نویس این قطعنامه رای مخالف دادند، ۵ کشور نیز رای ممتنع دادند و ۲ عضو دیگر شورا غایب بودند. این دومین قطعنامه علیه ایران در سال جاری پس از ماه ژوئن است و دلیل هر دو هم از دید آژانس یکی است: عدم وجود پاسخ‌دهی «معتبر ایران به لحاظ فنی» درباره آثار اورانیوم یافت شده در ۳ سایت اعلام نشده. این قطعنامه شورای حکام در مرحله فعلی اهمیتی نمادین دارد، اما ممکن است مقدمه‌ای باشد برای کشاندن اختلاف آژانس و ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد و احتمال اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران باشد. البته این قطعنامه اعلام کرده است که ایران وقت دارد تا ماه مارس سال میلادی یعنی اسفند ماه امسال باید اقداماتی برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام دهد. البته ایران اعلام کرد که این بیانیه «کاملاً سیاسی و غیرفنی» است و پاسخ متقابل هسته‌ای به این موضوع خواهد داد. بنظر می‌رسد که ایران اقدام متقابل را عملی کرده و نامه آن را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه خواهد کرد. نکته حائز اهمیت این است که ایران در حوزه غنی‌سازی، ایجاد آبشار‌های جدید سانتریفیوژ اقداماتی را انجام می‌دهد. سازمان انرژی اتمی چندین اقدام را در گام نخست در دستورکار قرار داد و روز یکشنبه ۲۹ آبان ماه اجرای آنها با حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مجتمع‌های غنی سازی نطنز و فردو انجام شد.

اقدامات صورت گرفته در فردو:
- تولید محصول اورانیوم UF6 با غنای ۶۰ درصد برای نخستین بار در این مجتمع توضیح اینکه غنی سازی ۶۰ درصد در مجتمع شهید احمدی روشن (نطنز) نیز همچنان ادامه دارد.
- آغاز روند تعویض ماشین‌های سانتریفیوژ نسل اول با ماشین‌های پیشرفته IR-6 دراین متجمع که باعث افزایش چشمگیر ظرفیت تولید می‌شود.
- آغاز روند تجهیز سالن B (واحد یک) با ظرفیت ۸ زنجیره جدید که با توجه به ضرورت ایجاد زیرساخت به شکل مرحله‌ای صورت خواهد گرفت.

اقدامات صورت گرفته در نطنز:
- گازدهی به دو زنجیره جدید از ماشین‌های پیشرفته نوع IR-4 و IR-2m .
- شروع پاسیواسیون دو زنجیره دیگر از همین نوع ( IR-2m و IR-4) که طی روزهای آینده به مرحله گازدهی خواهد رسید.
- آغاز روند راه‌اندازی واحد B1000 با ظرفیت ۸ آبشار جدید؛ توضیح اینکه تکمیل این اقدام باتوجه به ضرورت ایجاد زیرساخت، به شکل مرحله‌ای صورت خواهد گرفت.

آن‌ها در بیانیه‌ای که بعد از قطعنامه آژانس علیه ایران صادر کردند به صراحت گفتند که پنجره دیپلماسی را نبسته‌اند. از سوی دیگر حضور وزیر امور خارجه عمان در ایران و دیدار وی با رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه کشورمان حائز اهمیت است و نشان می‌دهد آمریکایی‌ها برای رسیدن به توافق هسته‌ای عجله دارند.

اما نکته اصلی‌ای که در رابطه با پروند توافق هسته‌ای ایران وجود دارد این است که آمریکا بار‌ها در خفا به ایران پیام‌هایی برای احیای توافق هسته‌ای فرستاده است، اما در عمل ایران را بیشتر تحریم می‌کند. در همین زمینه، رئیس دستگاه دیپلماسی از پیام تازه آمریکایی‌ها به تهران درباره مذاکرات رونمایی کرد؛ پیامی که در میانه مواضع تیم بایدن مبنی بر اینکه مذکرات در دستور کار کاخ سفید قرار ندارد، حاوی معانی فراوانی است. به نظر می‌رسد دولت بایدن که تلاش کرد از اتفاقات اخیر در ایران حداکثر بهره را ببرد و در بیم و امید به ثمر رسیدن اغتشاشات در ایران به سر می‌برد، به این ادراک رسیده باشد که ظرفیت حوادث ایران برای آسیب زدن به کشورمان ته کشیده و حالا شاید بتواند آنچه کف خیابان‌های تهران رخ داد، به امتیازی نقد تبدیل کند، البته واشنگتن بیش از هر نکته‌ای به نیاز خود به توافق واقف است و هیچ جایگزینی برای آن متصور نیست.

از اواخر تابستان مشخص و اعلام شده بود تیم آمریکایی به دلیل در پیش بودن انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در شرایط توافق قرار ندارد و آن را به بعد از انتخابات موکول کرده بود، اما دولت بایدن با شروع اغتشاشات در ایران تلاش کرد دلیل این وقفه را آنچه خود حمایت از معترضان در ایران خواند، جلوه دهد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در همین زمینه گفت ۳ روز پیش آمریکا پیامی درباره توافق هسته‌ای از طریق واسطه‌ها به تهران ارسال کرده است. وزیر امور خارجه مدعی شد که مقام‌های آمریکایی رفتار دوگانه‌ای دارند و از یک‌سو پشت پرده برای رسیدن به توافق عجول هستند و از سوی دیگر در رسانه‌ها صحبت‌های دیگری را مطرح می‌کنند. امیرعبداللهیان گفت: «ما اجازه نمی‌دهیم آن‌ها با برخی پیام‌ها به آشوب و اغتشاشات در ایران دامن زنند و همزمان خواستار مذاکرات با ایران هم باشند. آمریکایی‌ها در تبادل پیام‌ها حتی تعجیل دارند که هرچه زودتر به نقطه توافق برسیم. اینگونه رفتار دوگانه آمریکا جدید نیست، اما تاریخ مصرف چنین سیاست‌هایی گذشته است».

از سوی دیگر آمریکایی‌ها قصد دارند که نگذارند برجام به سال دهم آن برسد تا قطعنامه‌های سازمان ملل در سال ۱۰ از بین نروند و ملغا کامل نشود. به همین دلیل بعد از اتفاقات داخلی ایران آن‌ها امید پیدا کردند که شاید تغییری مهمی در کشور رخ دهد، اما اکنون تیر آن‌ها به سنگ خورده است. شاید اروپایی‌ها قصد داشته باشند در مارس پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع دهند تا قطعنامه‌های قبلی علیه ایران برگردد که بنظر می‌رسد با مخالفت چین و روسیه روبرو شوند. از سوی دیگر آن‌ها «مکانیسم ماشه» را هم نمی‌خواهند فعال کنند که دیپلماسی برای همیشه در پرونده هسته‌ای ایران بسته نشود به همین دلیل باید تصمیم سیاسی خود برای رسیدن به احیای توافق هسته‌ای را بگیرند. در همین رابطه بنظر می‌رسد دو مسیر در آینده پرونده هسته‌ای ایران باید متصور بود.

به همین دلیل بود که کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره برجام گفت: «جمهوری اسلامی ایران در عمل نشان داد که چقدر پایبند به میز مذاکره برای دستیابی به یک توافق خوب، قوی و پایدار در سریع‌ترین زمان ممکن است. اقدام مجدانه جمهوری اسلامی ایران در پاسخگویی به طرح‌های پیشنهادی مذاکره کننده ارشد اتحادیه اروپا هم در همین چارچوب بود. گره زدن روند مذاکرات به جنگ اوکراین یا زمستان سرد اروپا گمانه زنی‌های رسانه‌ای است و ما آن را تایید نمی‌کنیم. چیزی که باعث عدم جمع بندی نهایی مذاکرات و از سر گیری اجرای توافق شد، نبود اراده سیاسی در طرف مقابل و مشخصاً آمریکا بود.

جمهوری اسلامی ایران معتقد است اگر این اراده در طرف مقابل وجود داشته باشد، در کوتاهترین زمان امکان جمع بندی توافقات و بازگشت طرف‌ها به اجرای توافق میسر است».وی ادامه داد: «اقدام جمهوری اسلامی ایران در واکنش به قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی صورت گرفت؛ قطعنامه‌ای که با اقدام سیاسی دولت آمریکا و سه کشور اروپایی و با یک فشار سیاسی، بر شورای حکام تحمیل گردید. صدور این قطعنامه در حالی صورت گرفت که ایران شفاف‌ترین برنامه صلح آمیز هسته‌ای را در مقایسه با میزان تأسیسات تحت نظارت آژانس در جهان دارد و در عین حال بیشترین بازرسی‌های انجام شده آژانس، از فعالیت‌های هسته‌ای ایران صورت گرفته است. مبنای جمهوری اسلامی ایران این است که اگر در برابر آژانس بین المللی انرژی اتمی تکلیفی دارد، حتما حقوقی هم دارد که باید رعایت شود».

همچنین اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی هم در پاسخ به سوالی درباره قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران اظهار داشت: «پیش از این هم گفته بودیم که صدور قطعنامه مشخصا یک اقدام غیرسازنده برای حفظ فشار حداکثری است و هیچ کمکی به طرف‌های مقابل برای حل مسائل موجود نخواهد کرد». اسلامی افزود: «ما از مدیرکل آژانس هم شنیده بودیم و وی تأکید داشت صدور قطعنامه کمکی به پیشبرد امور نخواهد کرد. به نظر می‌رسد ۳ کشور اروپایی و آمریکا به استفاده از انواع روش‌های مختلف فشار ازجمله صدور قطعنامه و تحریم عادت دارند و پرواضح است که اینگونه فشار‌ها بی‌سرانجام خواهد بود». رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه با بیان اینکه این اقدام اشتباه و تصویب قطعنامه علیه کشورمان همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شده بود، پاسخ محکمی از سوی ایران به همراه خواهد داشت، تصریح کرد: «برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران مطابق قانون اقدام راهبردی مجلس پیش می‌رود و صدور قطعنامه‌های متعدد علیه ایران در پیشبرد این برنامه‌ها خللی ایجاد نخواهد کرد».