انتقاد فرهیختکان از سیاست گذاری درفضای مجازی
کارنامه فاجعه‌بار یک جریان خاص در حکمرانی اینترنت ایران
روزنامه فرهیختگان در یادداشتی تحلیلی، با بررسی روند دو دهه اخیر سیاست‌گذاری فضای مجازی در ایران، از آنچه «نفوذ یک جریان خاص با رویکرد امنیتی و سلبی» در گلوگاه‌های تصمیم‌گیری کشور خوانده، انتقاد کرده و آن را عامل تخریب زیرساخت‌های دیجیتال و نابودی سرمایه‌های ملی معرفی کرده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
در این یادداشت آمده است که این جریان، با تابلوی «صیانت فرهنگی» وارد میدان شده اما در عمل با سیاست‌هایی چون فیلترینگ گسترده، حذف پلتفرم‌های بومی و فشارهای قضایی و رسانه‌ای، موجب فروپاشی اکوسیستم نوپای دیجیتال کشور شده است.
فرهیختگان دو خطای راهبردی این جریان را چنین تحلیل کرده است:
۱. نابودی ظرفیت‌های داخلی به‌جای اصلاح و تقویت
در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰، ایران شاهد رشد چشمگیر وبلاگستان فارسی، شبکه‌های اجتماعی بومی مانند کلوب، و خدمات دیجیتال داخلی مانند پارسی‌جو بود. اما به‌جای حمایت، با برچسب‌هایی مانند «ناامن بودن»، فضای رشد این پلتفرم‌ها محدود شد و با فشارهای قضایی، پرونده‌سازی و اقدامات بازدارنده، بسیاری از این خدمات به تعطیلی کشیده شدند.
گزارش تأکید می‌کند که در سایر کشورها، پلتفرم‌های بومی—even با ضعف‌ها و نقدهای محتوایی—به‌عنوان دارایی راهبردی محافظت می‌شوند، نه آن‌که نابود شوند. اما در ایران، نگرش سلبی منجر به ریزِش کاربران، مهاجرت نخبگان دیجیتال، و تضعیف حاکمیت رسانه‌ای کشور شده است.
۲. گسترش بازار فیلترشکن‌ها و نابودی ابزار حکمرانی
از سال ۱۳۹۶، با فیلتر شدن تلگرام، اینستاگرام، واتس‌اپ و حتی ابزارهای توسعه نرم‌افزار و کسب‌وکار، بازار فیلترشکن‌ها در ایران به رشد انفجاری رسیده است. طبق برآورد مرکز ملی فضای مجازی، در سال ۱۴۰۲، گردش مالی این بازار به بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان رسیده است و بیش از ۳۰٪ نصب‌های نرم‌افزاری به فیلترشکن‌ها اختصاص داشته‌اند.
فرهیختگان این روند را موجب «بی‌اثر شدن ابزار فیلترینگ» و ناتوانی حکمرانی در چانه‌زنی با پلتفرم‌های بین‌المللی دانسته و تصریح می‌کند که عملاً هم زیرساخت داخلی از دست رفته و هم ابزار فشار بر فضای خارجی نابود شده است.
در پایان،نوشته هشدار می‌دهد که سیاست‌های مبتنی بر «تحلیل‌های غیرتخصصی، تصور توطئه‌محور و نگاه امنیتی تنگ‌نظرانه» موجب فروپاشی تدریجی اعتماد عمومی و فقر پلتفرمی شده‌اند.
فرهیختگان تأکید می‌کند: اگر قرار است حکمرانی فضای مجازی در ایران به تعادل برسد، باید ابتدا کارنامه این جریان مشخص بازخوانی، شفاف‌سازی و از چنبره تصمیم‌گیری خارج شود. حکمرانی دیجیتال، عرصه حذف نیست؛ میدان تعامل، گفت‌وگو و عقلانیت جمعی است
آخرین اخبار سیاست را از طریق این لینک پیگیری کنید.
