از پایبندی تا بازنگری؛ روایت ایران از تعامل با معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای
معمای ایران و NPT
اخبار و موضع گیری های نمایندگان پیرامون طرح سه‌فوریتی مجلس برای خروج ایران از NPT، بازتابی از فشارهای امنیتی و سیاسی پس از صدور قطعنامه و تجاوزات و حملات صهیونیست ها به تاسیسات هسته ای کشور است که برخی نمایندگان مجلس آن را تنها راه دفاع از امنیت ملی می‌دانند. در مقابل، وزارت خارجه ضمن تأکید بر ضرورت بررسی همه‌جانبه و حفظ تعهدات، به پیامدهای حساس خروج اشاره کرده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
به دنبال صدور قطعنامه ضدایرانی شورای حکام و تجاوزات چند روز اخیر رژیم صهیونیستی به تاسیسات هسته‌ای کشورمان، اخیرا اخباری دال بر خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) در فضای رسانه‌ای منتشر و بعد هم تکذیب شد. پیرو این نکته، ۲۵ خردادماه بود که میثم ظهوریان، نماینده مشهد و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، خبر از ثبت طرح سه‌فوریتی برای خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) داد. این طرح که براساس ماده ۱۰ معاهده تدوین شده، دولت را موظف می‌کند تا رسماً از پیمان خارج شود. ظهوریان تاکید کرد که این اقدام در واکنش به تهدیدات امنیتی علیه ایران و ادامه تجاوزات رژیم صهیونیستی ضروری است. در صورت تصویب سه‌فوریت، طرح بدون ارجاع به کمیسیون‌های تخصصی، در اولین جلسه علنی مجلس بررسی و شورای نگهبان نیز ظرف ۲۴ ساعت نظر خود را اعلام خواهد کرد.
مهدی کوچک‌زاده، نماینده تهران هم با اشاره به مغایرت ادامه حضور ایران در این پیمان(NPT) با اصل ۱۵۳ قانون اساسی، گفت این طرح پس از بررسی معاونت تنقیح قوانین برای امضا در اختیار نمایندگان قرار خواهد گرفت. پیش از این، امیرحسین ایزدخواه، دیگر نماینده تهران، اعلام کرده بود که «در شرایط فعلی کم‌ترین اقدام لازم خروج از NPT است» و مجلس حتی بررسی خروج از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در دستور دارد. ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز با اشاره به تهدیدات گسترده، گفت: «الان بهترین زمان برای خروج از NPT است؛ قرار بود NPT امنیت ایران را تامین کند، نه اینکه عامل ناامنی شود.»
علیرغم تکذیب اخبار خروج ایران از پیمان مذکور، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم در نشست خبری خود درباره این موضوع اعلام کرد که خروج از NPT باید در مراجع ذیربط مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار گیرد. او افزود که موضع رسمی ایران همچنان این است که تسلیحات کشتار جمعی، از جمله تسلیحات هسته‌ای، برخلاف آموزه‌های دینی است و فتوای صریح رهبری نیز این موضوع را تأیید می‌کند. بقایی تصریح کرد ایران به عنوان کشوری مسئول در پیمان منع اشاعه، به تعهدات خود واقف است و معتقد است هیچ کشوری در غرب آسیا نباید دارای اینگونه تسلیحات باشد.
تاریخچه و عضویت در پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای(NPT)
معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، معروف به NPT، در سال ۱۹۶۸ به امضا رسید و از سال ۱۹۷۰ اجرایی شد. هدف اصلی این معاهده جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته‌ای و پیشبرد استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است. این پیمان تاکنون بیش از ۱۹۰ کشور جهان را شامل می‌شود و ایران از اولین کشورهای پیوسته به آن بوده است. تنها چهار کشور جهان عضوNPT نیستند: هند، پاکستان، اسرائیل و کره شمالی (که در سال ۲۰۰۳ این پیمان را ترک کرد). همچنین کره شمالی تنها کشوری است که پس از عضویت، از پیمان خارج شده است.
اعضای معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای و کشورهای غیرهسته‌ای. پنج کشور آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا به عنوان کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای، پیش از سال ۱۹۶۷ دارای این تسلیحات بوده‌اند و در چارچوب پیمان متعهد شده‌اند که از انتقال سلاح هسته‌ای به دیگر کشورها خودداری کنند، همچنین در بلندمدت باید به خلع سلاح هسته‌ای پایبند باشند. علاوه بر این، این کشورها مسئولیت دارند که فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح‌آمیز در اختیار سایر کشورها قرار دهند.
در مقابل، کشورهای غیرهسته‌ای، از جمله ایران، تعهد داده‌اند که هرگز به دنبال توسعه، تولید یا دستیابی به سلاح هسته‌ای نباشند. همچنین این کشورها موظف‌اند تمام فعالیت‌های هسته‌ای خود را به صورت کامل به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش کنند و تحت نظارت دقیق آن سازمان باشند. به طور کلی، هدف این است که انرژی هسته‌ای صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز و علمی مورد استفاده قرار گیرد و از گسترش تسلیحات هسته‌ای جلوگیری شود.
پیامدهای خروج از پیمان NPT
خروج از پیمان NPT به‌واسطه ماده ۱۰ معاهده برای کشورها ممکن است،اما این اقدام دارای تبعات و پیامدهای گسترده‌ای است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت. کشورهایی که از این پیمان خارج می‌شوند با فشارهای بین‌المللی شدید مواجه خواهند شد که ممکن است شامل تحریم‌های اقتصادی و سیاسی گسترده باشد. علاوه بر این، قطع همکاری‌ها و انتقال فناوری در حوزه انرژی هسته‌ای به طور کامل متوقف می‌شود که می‌تواند پروژه‌ها و برنامه‌های هسته‌ای کشور را به شدت متضرر کند.
از سوی دیگر، خروج از NPT معمولاً باعث ایجاد اتهامات بین‌المللی در خصوص تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای می‌شود و ممکن است یک اجماع جهانی علیه کشور خارج‌شده شکل بگیرد که می‌تواند در عرصه دیپلماتیک و امنیتی چالش‌های جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، خروج از این پیمان در حالی که حق هر کشور است، اما در عمل یک گام بسیار حساس و پرهزینه است که باید با دقت و در نظر گرفتن تمامی ابعاد امنیتی، سیاسی و اقتصادی برداشته شود.
اخبار و موضع گیری های نمایندگان پیرامون طرح سه‌فوریتی مجلس برای خروج ایران از NPT، بازتابی از فشارهای امنیتی و سیاسی پس از صدور قطعنامه و تجاوزات و حملات صهیونیست ها به تاسیسات هسته ای کشوراست که برخی نمایندگان مجلس آن را تنها راه دفاع از امنیت ملی می‌دانند. در مقابل، وزارت خارجه ضمن تأکید بر ضرورت بررسی همه‌جانبه و حفظ تعهدات، به پیامدهای حساس خروج اشاره کرده است. ایران در وضعیت پیچیده‌ای قرار دارد که نیازمند اتخاذ تصمیمات دقیق و سنجیده است؛ تصمیمی که هم به منافع امنیتی کشور پاسخ دهد و هم راه‌های همکاری‌های بین‌المللی و استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را حفظ کند.
آخرین اخبار سیاست را از طریق این لینک پیگیری کنید.
