«شرق» از سفر وزیر امور خارجه به قاهره گزارش می‌دهد
از دیپلماسی منطقه‌ای تا پرونده هسته‌ای
شامگاه یکشنبه 11 خرداد ۱۴۰۴، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در سومین سفر خود به مصر وارد قاهره شد تا با مقامات ارشد این کشور از‌جمله عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور و بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه دیدار و رایزنی کند.
مهدی بازرگان: شامگاه یکشنبه 11 خرداد ۱۴۰۴، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در سومین سفر خود به مصر وارد قاهره شد تا با مقامات ارشد این کشور از‌جمله عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور و بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه دیدار و رایزنی کند. این سفر که در ادامه دیپلماسی فعال دولت چهاردهم ایران برای تقویت روابط با کشورهای اسلامی و منطقه‌ای انجام شد، نقطه عطفی در مسیر تعمیق روابط تهران-قاهره محسوب می‌شود. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، صبح دوشنبه در نشست خبری خود درباره اهداف این سفر تأکید کرده بود: «در یک سال و نیم اخیر، دیدارهای سطح بالای رؤسای جمهور و وزرای خارجه دو کشور نشان‌دهنده عزم جدی ایران برای پیشبرد سیاست همسایگی و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای است».
دیدار با عبدالفتاح السیسی و هم‌گرایی برای صلح منطقه‌ای
صبح دوشنبه، عباس عراقچی در کاخ ریاست‌جمهوری مصر با عبدالفتاح السیسی دیدار کرد؛ دیداری که به گفته او، فرصتی برای تبادل دیدگاه‌های راهبردی درخصوص روابط دوجانبه و تحولات منطقه بود. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با ابلاغ سلام گرم رئیس‌جمهور پزشکیان به السیسی، از تقویت تماس‌های اخیر میان دو کشور ابراز خرسندی کرد و رایزنی‌های مشترک را برای مدیریت بحران‌های منطقه‌ای، به‌ویژه در فلسطین، سازنده دانست. وزیر امور خارجه ایران با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، بر ضرورت اقدام جمعی کشورهای اسلامی برای توقف نسل‌کشی و جلوگیری از توسعه‌طلبی اسرائیل در لبنان و سوریه تأکید کرد. به گفته عراقچی، «ایران و مصر، به‌عنوان دو قدرت تأثیرگذار، می‌توانند با همکاری، ثبات را به منطقه بازگردانند».
السیسی نیز ضمن درود به همتای ایرانی‌اش، بر اهمیت تداوم گفت‌وگوها و توسعه روابط بر پایه احترام متقابل تأکید کرد. وی با اشاره به تلاش‌های مصر برای آتش‌بس در غزه، از موضع قاهره برای مهار تنش‌ها و تأمین منافع امت اسلامی سخن گفت. رئیس‌جمهور مصر ادامه داد: «ما به دنبال آرامش در منطقه هستیم و همکاری با ایران می‌تواند به این هدف کمک کند». در این دیدار، دو طرف درباره مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا نیز گفت‌وگو کردند که نشان‌دهنده نقش مصر به‌عنوان میانجی در مسائل حساس منطقه‌ای است. این دیدار نه‌تنها روابط دوجانبه را تقویت کرد، بلکه بستری برای هماهنگی در برابر چالش‌های مشترک فراهم آورد.
دیدار با بدر عبدالعاطی و کنفرانس خبری مشترک
عراقچی در ادامه سفر خود با بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر، دیدار کرد و مذاکراتی جامع درباره روابط دوجانبه، مسائل منطقه‌ای و همکاری‌های بین‌المللی انجام داد. این دیدار که به کنفرانس خبری مشترکی منجر شد، فرصتی برای اعلام مواضع روشن دو کشور در قبال موضوعات کلیدی بود. عراقچی در این کنفرانس با تشکر از میزبانی گرم مصر، تأکید کرد: «ایران و مصر هیچ مانعی برای توسعه روابط ندارند. اعتماد متقابل بین مقامات دو کشور در بالاترین سطح خود قرار دارد». او با اشاره به سفرهای متقابل خود و عبدالعاطی (دو سفر عراقچی به مصر و دو سفر عبدالعاطی به ایران)، از اراده مشترک برای گسترش روابط خبر داد. به گفته سکان‌دار سیاست خارجی ایران، «ما توافق کردیم گردشگری و مبادلات تجاری را افزایش داده و گفت‌وگوهای سیاسی را به‌طور مستمر ادامه دهیم». دیپلمات ارشد کشورمان با تأکید بر نقش ایران و مصر در ایجاد صلح منطقه‌ای، از تلاش‌های قاهره و قطر برای آتش‌بس در غزه قدردانی و عنوان کرد: «ما خواستار آتش‌بس فوری و پایدار در غزه هستیم و از هر توافقی که مورد حمایت مردم فلسطین باشد، پشتیبانی می‌کنیم». عراقچی همچنین به موضوع یمن و دریای سرخ پرداخت و با حمایت از اقدامات انصارالله در پشتیبانی از فلسطین، تأکید کرد: «انصارالله مستقل عمل می‌کند و عملیات آنها علیه کشتی‌های اسرائیلی است. اگر آتش‌بس برقرار شود، این عملیات متوقف خواهد شد». وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به پرسشی درباره روابط دوجانبه ایران و مصر و تبادل سفرا بین دو کشور، تصریح کرد: «اولویت سیاست خارجی ایران، روابط خوب با کشورهای خلیج فارس و منطقه است. درست است که تاکنون با مصر تبادل سفرا نداشته‌ایم، اما تلاش می‌کنیم مواضع مشترک درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد شود». به گفته دیپلمات ارشد کشورمان، «در زمان مناسب برای تبادل سفرا اقدام خواهیم کرد و عجله‌ای در این کار نداریم. هر زمان که برادران ما در مصر آماده باشند، ما هم آماده‌ایم. این مسئله نقطه سرنوشت‌ساز در روابط ما نیست و روابط ما به خوبی پیش می‌رود». در بخش پرونده هسته‌ای، عراقچی در نشست خبری خود با همتای مصری‌اش، ضمن اشاره به دیدار خود با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، مجددا تصریح کرد: «غنی‌سازی حق مسلم ایران بر‌اساس معاهدات بین‌المللی است و ما از این حق کوتاه نمی‌آییم». وی از فشارهای غربی بر آژانس انتقاد کرد و افزود: «آژانس باید استقلال خود را حفظ کند و در دام سیاسی‌کاری نیفتد». عراقچی با تأکید بر مسالمت‌آمیزبودن برنامه هسته‌ای ایران، خاطر‌نشان کرد: «ما آماده انتقال اطمینان به طرف مقابل هستیم و چیزی برای مخفی‌کردن نداریم. دیپلماسی تنها راه‌حل است و ما تا احقاق حقوق ملت ایران به مذاکرات ادامه می‌دهیم». وزیر امور خارجه ایران درباره پیشنهاد آمریکا نیز اظهار کرد: «به‌زودی پاسخ مناسب را بر‌اساس اصول و حقوق ملت ایران ارائه خواهیم داد. بدون احترام به حق غنی‌سازی، توافقی در کار نخواهد بود». مسئول دیپلماسی ایران با رجوع به موضوع احتمال فعال‌شدن مکانیسم ماشه متذکر شد: «استفاده از اسنپ‌بک، سیاست غلطی خواهد بود و امیدوارم کشورهای اروپایی این اشتباه را مرتکب نشوند؛ چراکه به بحران‌های موجود اضافه خواهد کرد». وزیر خارجه ایران در این نشست خبری درباره تهدیدات اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران نیز اظهار کرد: «هرگونه تهدیدی ضد تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز، جنایت بین‌المللی بزرگی محسوب می‌شود و فکر نمی‌کنم اسرائیل چنین جنایتی را مرتکب شود؛ چراکه در صورت ارتکاب چنین جنایتی، طرفی که متضرر می‌شود، اسرائیل است». بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر نیز در این کنفرانس، با استقبال از تقویت روابط با ایران، بیان کرد: «تمایل زیادی برای برقراری روابط دیپلماتیک وجود دارد و مشورت‌های سیاسی منظم ادامه خواهد یافت». مسئول سیاست خارجی مصر با تأکید بر سیاست کشورش برای کاهش تنش‌ها، افزود: «ما بر عدم دخالت در امور کشورها و حفظ حاکمیت‌ها توافق داریم. همکاری میان کشورهای منطقه برای مقابله با چالش‌ها ضروری است». عبدالعاطی با رد تهدیدات نظامی اسرائیل علیه ایران، هشدار داد: «هرگونه تشدید تنش مانند ریختن بنزین بر آتش است. ما به راه‌حل‌های دیپلماتیک معتقدیم». او با اشاره به حمایت مصر از مذاکرات ایران و آمریکا، یادآور شد: «ما جزء اولین کشورهایی بودیم که از این گفت‌وگوها حمایت کردیم و آماده کمک به تکمیل مذاکرات با وساطت عمان هستیم». دیپلمات ارشد مصری همچنین بر اجرای کامل معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای تأکید کرد و از آتش‌بس در غزه و ارسال کمک‌های بشردوستانه حمایت کرد.
نشست سه‌جانبه با گروسی و گام مضاعف تهران برای شفافیت هسته‌ای
یکی از نقاط برجسته سفر عراقچی به مصر، ناظر بر دیدار سه‌جانبه با بدر عبدالعاطی و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بود که در حاشیه سفر گروسی به قاهره برگزار شد. تقریبا کمتر کسی تصور می‌کرد یکی از دستور کارهای سفر عراقچی به مصر، برگزاری این نشست سه‌جانبه باشد؛ چراکه بیشتر تحلیل‌ها به تلاش تهران در جهت تقویت روابط با قاهره و پیگیری معادلات فلسطین و منطقه معطوف بود. پیش‌تر احمد فاروق، روزنامه‌نگار مصری، از برگزاری این نشست سه‌جانبه با دستور کار بررسی موضوع کنسرسیوم هسته‌ای خبر داده بود. گروسی در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، از این دیدار به‌عنوان «به‌موقع» یاد کرد و نقش سازنده مصر در حمایت از راه‌حل‌های دیپلماتیک را ستود. وی نوشت: «از قاهره برای کمک به رفع چالش‌های منطقه‌ای سپاسگزارم».
عراقچی در کنفرانس خبری، با اشاره به این دیدار، از گفت‌وگوهای سازنده با گروسی خبر داد و تأکید کرد: «ما به مسالمت‌آمیزبودن برنامه هسته‌ای خود اطمینان کامل داریم و آماده همکاری با آژانس برای انتقال این اطمینان هستیم». وی با انتقاد از گزارش اخیر آژانس که مدعی افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰درصدی ایران شده بود، تصریح کرد: «فشارهای غربی نباید آژانس را از هویت مستقل و فنی خود دور کند».
میانجیگری برای صلح هسته‌ای؛ رایزنی‌های مصر با گروسی و ویتکاف
مصر، به‌عنوان بازیگری کلیدی در خاورمیانه، نقش فعالی در میانجیگری پرونده هسته‌ای ایران ایفا می‌کند. بدر عبدالعاطی در دیدار جداگانه با گروسی، بر حمایت قاهره از راه‌حل‌های دیپلماتیک تأکید کرد و گفت: «ما از ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای حمایت می‌کنیم و این موضع را در رایزنی‌ها با آژانس مطرح کردیم». وی با اشاره به مذاکرات ایران و آمریکا، افزود: «ما از تلاش‌های میانجیگرانه عمان استقبال می‌کنیم و آماده هرگونه پشتیبانی برای موفقیت این گفت‌وگوها هستیم». عبدالعاطی با هشدار درباره تشدید تنش‌های نظامی، تأکید کرد: «گزینه نظامی به رنج‌های منطقه می‌افزاید و ما قویا با آن مخالفیم». رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پس از دیدار با بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر، نقش قاهره در تلاش برای دستیابی به راه‌حلی دیپلماتیک برای برنامه هسته‌ای ایران را ستود و اظهار کرد: از نقش قاهره در ترویج رویکردهای صلح‌آمیز و دیپلماتیک قدردانی می‌کنیم. البته مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه مدعی شد: «گزارش آژانس درباره ایران بی‌طرفانه و بر پایه اطلاعاتی است که صحت آن را راستی‌آزمایی کرده‌ایم».
گفت‌وگوی تلفنی عبدالعاطی با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا نیز بخش دیگری از تلاش‌های مصر برای حمایت از مذاکرات هسته‌ای بود. عبدالعاطی در این تماس، بر ضرورت ادامه گفت‌وگوهای غیرمستقیم تهران-واشنگتن تأکید و بیان کرد: «این مذاکرات فرصتی برای کاهش بی‌ثباتی و برقراری آرامش در منطقه است». ویتکاف از نقش میانجیگرانه مصر در مسائل منطقه‌ای، از‌جمله آتش‌بس غزه، قدردانی کرد و ارزیابی‌های خود از مذاکرات هسته‌ای را با عبدالعاطی در میان گذاشت.
آخرین اخبار سیاست را از طریق این لینک پیگیری کنید.
