دور جدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران
تشدید فشار حداکثری در آستانه مذاکرات هسته‌ای
وزارت خارجه ایالات متحده در ادامه سیاست «فشار حداکثری» دولت دونالد ترامپ، تحریم‌های جدیدی را علیه شبکه کشتیرانی مرتبط با ایران و نهادها و افراد مرتبط با برنامه هسته‌ای این کشور اعمال کرد. این اقدامات، که به موازات دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط انجام شد، با هدف قطع منابع مالی ایران و محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای و منطقه‌ای آن صورت گرفته است.
به گزارش گروه رسانه ای شرق،وزارت خارجه ایالات متحده در ادامه سیاست «فشار حداکثری» دولت دونالد ترامپ، تحریم‌های جدیدی را علیه شبکه کشتیرانی مرتبط با ایران و نهادها و افراد مرتبط با برنامه هسته‌ای این کشور اعمال کرد. این اقدامات، که به موازات دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط انجام شد، با هدف قطع منابع مالی ایران و محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای و منطقه‌ای آن صورت گرفته است.
در همین باره تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، دیروز سه‌شنبه ادعا کرد که ایالات متحده شبکه‌ای بین‌المللی را به دلیل تسهیل انتقال میلیون‌ها بشکه نفت خام ایران به چین تحریم کرده است. این شبکه، با اتهامات واهی واشنگتن، تحت هدایت ستاد کل نیروهای مسلح ایران (AFGS) و شرکت صوری سپهر انرژی جهان نما پارس فعالیت می‌کند. بروس مدعی شد که درآمدهای نفتی ایران برای توسعه موشک‌های بالستیک، پهپادها، برنامه هسته‌ای، و حمایت از گروه‌های نیابتی، از جمله حملات حوثی‌ها در دریای سرخ، استفاده می‌شود. این تحریم‌ها، که تحت یادداشت امنیت ملی شماره ۲ (۴ فوریه ۲۰۲۵) اعمال شده‌اند، بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» برای قطع منابع مالی فعالیت‌های «بی‌ثبات‌کننده» ایران هستند.
همزمان، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، روز دوشنبه (۱۲ می ۲۰۲۵) از تحریم سه شهروند ایرانی (محمدرضا صدیقی صابر، احمد حقیقت‌طلب) و یک نهاد (پویا پارس فوروارد لوکینگ تکنولوژیز) مرتبط با سازمان پژوهش‌ها و نوآوری‌های دفاعی (سپند) خبر داد. به ادعای واشنگتن، سپند جانشین «پروژه عماد»، برنامه تسلیحاتی هسته‌ای ایران پیش از ۲۰۰۴، است. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که نهادهای اطلاعاتی آمریکا، از جمله گزارش سالانه تهدیدات جهانی (فوریه ۲۰۲۵)، اذعان دارند که ایران به سمت سلاح هسته‌ای حرکت نکرده است. اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری (OFAC) نیز این افراد و شرکت مستقر در شمس‌آباد تهران را به فهرست تحریم‌ها اضافه کرد
سایه مذکرات و انگیزه‌های تحریم‌ها
تحریم‌های جدید در شرایطی اعمال شده‌اند که دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط (۱۱ می ۲۰۲۵) برگزار شد. اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، این گفت‌وگوها را «دشوار اما مفید» توصیف کرد و افزود که مذاکرات برای «درک بهتر مواضع و یافتن راه‌حل‌های معقول» ادامه خواهد یافت. ایران بارها تأکید کرده که رفع مؤثر تحریم‌ها و حفظ توانمندی‌های هسته‌ای، به‌ویژه چرخه غنی‌سازی، شروط غیرقابل‌مذاکره آن هستند.
تحلیلگران معتقدند که تحریم‌های جدید، پاسخی به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران و تلاش برای فشار بر تهران پیش از دور بعدی مذاکرات است. چرا که ایران به مرحله‌ای غیرقابل‌بازگشت در غنی‌سازی رسیده است. واشنگتن با هدف تضعیف اقتصاد ایران و محدود کردن صادرات نفت، که ۹۰ درصد آن به چین ارسال می‌شود، این تحریم‌ها را تشدید کرده است. با این حال، چین، که تحریم‌های یک‌جانبه را به رسمیت نمی‌شناسد، از تجارت خود با ایران دفاع کرده و از شبکه‌ای مبتنی بر یوان برای دور زدن دلار استفاده می‌کند.
واکنش ایران و تناقض‌های ادعاهای آمریکا
ایران تحریم‌های جدید را غیرقانونی و مغایر با اصول منشور ملل متحد دانسته است. وزارت خارجه ایران (۲ می ۲۰۲۵) در بیانیه‌ای تأکید کرد که «تهدید و فشار» نمی‌تواند دیپلماسی را مختل کند و تهران آماده ادامه مذاکرات است. این موضع نشان‌دهنده عزم ایران برای حفظ استقلال هسته‌ای و مقاومت در برابر فشارهای اقتصادی است. تجربه تاریخی، مانند عدم پایبندی کنسرسیوم اورودیف به تعهدات خود در دهه ۱۹۷۰، بدبینی ایران به وعده‌های غرب را تقویت کرده است.
ادعاهای آمریکا درباره ارتباط نفت ایران با «تروریسم» و «سلاح هسته‌ای» با تناقض‌هایی همراه است. گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نهادهای اطلاعاتی آمریکا تأیید می‌کنند که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است. علاوه بر این، حملات حوثی‌ها در دریای سرخ، که واشنگتن آن را به ایران نسبت می‌دهد، توسط تحلیلگران مستقل به‌عنوان واکنشی به جنگ غزه و حمایت غرب از اسرائیل تفسیر می‌شود. این ادعاها بیشتر به‌عنوان توجیهی برای فشار اقتصادی و سیاسی بر ایران به نظر می‌رسند.
پیامد تحریم‌های جدید بر دور بعدی مذاکرات
تحریم‌های جدید، به‌ویژه علیه شبکه کشتیرانی، تأثیرات محدودی بر اقتصاد ایران داشته‌اند. گزارش رویترز نشان می‌دهد که تحریم‌های اخیر علیه پالایشگاه‌های کوچک چینی (مانند لوکینگ و شنگ‌شینگ) باعث اختلال در دریافت نفت و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل شده، اما چین با تغییر ساختارهای تجاری و استفاده از واسطه‌ها، جریان نفت را حفظ کرده است. با این حال، کاهش خرید برخی پالایشگاه‌های بزرگ‌تر در شاندونگ و افزایش تخفیف نفت ایران (۲.۳ تا ۲.۴ دلار در هر بشکه نسبت به برنت) نشان‌دهنده فشارهای اقتصادی است. در حوزه دیپلماسی، تحریم‌ها مذاکرات را پیچیده‌تر کرده‌اند. جرمی پانر، وکیل تحریم‌ها، اعمال تحریم در آستانه مذاکرات را «غیرمنطقی» خواند و گفت که این اقدامات می‌تواند اعتماد متقابل را تضعیف کند. با این حال، تحلیلگرانی مانند فرناندو فریرا از گروه انرژی راپیدان معتقدند که این تحریم‌ها «هشدار به چین» هستند بدون آنکه مذاکرات هسته‌ای را کاملاً مختل کنند.
به صفر رساندن فروش نفت ایران، هدفی غیرقابل تحقق
تحریم‌های جدید آمریکا، اگرچه فشار اقتصادی بر ایران را افزایش داده، اما به باور ناظران حوزه انرژی بعید است صادرات نفت کشور را به صفر برساند. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران، با تکیه بر شبکه «ناوگان سایه» و روش‌های دور زدن تحریم‌ها، همچنان شریک کلیدی تهران باقی خواهد ماند. در حوزه هسته‌ای، حفظ غنی‌سازی بومی و رفع تحریم‌ها اولویت‌های غیرقابل‌تغییر ایران هستند. تجربه مذاکرات گذشته نشان می‌دهد که فشار حداکثری بدون انعطاف دیپلماتیک به بن‌بست می‌رسد. در صورت تداوم رویکرد تقابلی آمریکا، خطر تشدید تنش‌های منطقه‌ای و تضعیف دیپلماسی افزایش خواهد یافت. تهران، با تکیه بر تاب‌آوری اقتصادی و دیپلماسی فعال، می‌تواند از این چالش به‌عنوان فرصتی برای تقویت جایگاه خود در منطقه استفاده کند.
