درآمدهای خیالی

‌شرق: «17 همت از درآمد به‌دست‌آمده شهرداری در سال گذشته که هزینه نشده کجاست؟» این سؤال احمد صادقی رئیس کمیته شفافیت شورای شهر تهران است پس از آنکه خزانه‌دار شورای شهر گزارشی از حساب و کتاب‌های شهرداری در مهر ماه می‌دهد. گزارشی که نشان می‌دهد درآمدهای شهرداری در مهرماه کاهش داشته است. بخشی از درآمدهایی که شهرداری تهران مدعی است به دست آورده از واحدهای مسکونی پروژه‌های مشارکتی سازمان نوسازی است که هنوز ساخته نشده‌اند. به گفته صادقی، شهرداری تهران نمی‌تواند واحدهای ساخته‌شده سال‌های آتی را به فروش برساند چون این واحدهای آپارتمانی وجود خارجی و یا حتی وجود حقوقی و قانونی نیز ندارند. حبیب کاشانی خزانه‌دار شورای شهر تهران در گزارش خود درخصوص آمار عملکرد نقد و غیرنقد هفت‌ماهه منتهی به مهرماه سال ۱۴۰۲ می‌گوید: در هفت‌ماهه منتهی به مهرماه ۱۴۰۲ مجموع منابع نقدی و غیرنقدی حدود ۳۹ هزار و ۲۹۹ میلیارد است که نسبت وصولی به کل بودجه مصوب، ۵۱ درصد است. از این میزان، ۳۶ هزار و ۸۷۴ میلیارد تومان مربوط به عملکرد نقد و حدود دو هزار و ۴۲۴ میلیارد تومان مربوط به عملکرد غیرنقد است. در موضوع درآمدها باید در هفت‌ماهه سال ۱۴۰۲ مبلغ سه هزار و ۷۸۹ میلیارد تومان به حیطه وصول درمی‌آمد که از این میزان، ۳۷ هزار و ۲۳ میلیارد تومان وصول‌شده است. درخصوص منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نیز باید در هفت‌ماهه سال ۱۴۰۲ حدود سه هزار و ۹۱۴ میلیارد تومان وصول می‌شد که حدود هزار و ۲۰ میلیارد تومان وصول ‌شده است. درخصوص منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های مالی نیز باید در هفت‌ماهه سال ۱۴۰۲، سه هزار و ۱۶۰ میلیارد تومان وصول می‌شد که حدود هزار و ۲۵۶ میلیارد تومان وصول شده که با توجه به بررسی‌ها باید در هفت‌ماهه منتهی به مهرماه سال ۱۴۰۲ مبلغ ۴۴ هزار و ۹۶۹ میلیارد تومان وصول می‌شد که حدود ۳۹ هزار و ۲۹۹ میلیارد تومان از آن وصول شده است، به عبارتی درصد تحقق نسبت به بودجه مصوب هفت‌ماهه سال ۱۴۰۲ حدود ۸۷ درصد است. بنا به گزارش خزانه‌دار شورای شهر، درمجموع در عملکرد هفت‌ماهه منتهی به مهرماه سال ۱۴۰۲ درمجموع وصول نقد و غیرنقد ۳۹ هزار و ۲۹۹ میلیارد تومان وصول شده که ۱۵ هزار و ۸۷۷ میلیارد تومان آن پایدار و ۲۳ هزار و ۴۲۲ میلیارد تومان آن ناپایدار است. احمد صادقی رئیس کمیته شفافیت شورای شهر تهران هم در جلسه روز گذشته شورای شهر در واکنش به این گزارش می‌گوید:‌ در تعاریف بودجه، منظور از درآمد نقدی آن درآمدی است که به صورت پول و اسکناس وارد حساب شهرداری تهران شده که در لحظه امکان استفاده از آن وجود داشته باشد. منظور از درآمد غیرنقد، اموال منقول و غیرمنقول است که می‌توان آن را به صورت نقدی یا در معاملات و دیون محاسبه و کارسازی کرد. در صفحه سوم گزارش شهرداری تهران که به امضای شهردار تهران و معاون مالی رسیده است درآمد وصول‌شده هفت‌ماهه را 40 همت گزارش دادند که از این رقم 38 همت رقم وصولی درآمد نقدی عنوان شده. براساس جدول هزینه‌ها، بیش از 21 همت هزینه گزارش شده، این رقم شامل 13.6 همت هزینه‌ای است که عمدتا حقوق و دستمزد، 7.3 همت تملک سرمایه‌ای عمدتا هزینه‌های نگهداشت و یک همت تملک مالی است. در گزارش خزانه‌دار شورا نیز رقم 21 همت به عنوان مصارف بودجه در هفت‌ماهه درج شده است. اما طبق این گزارش رقم 21 همت مصارف و پرداخت نقدینگی 41 همت است. سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که رقم 20 همت مابه‌التفاوت درآمد حاصله تاکنون و درآمد شهرداری کجاست؟ آیا پول در حساب خزانه شهرداری تهران هزینه نشده یا انباشت شده است؟ یا پول به واحد‌ها تزریق شده و واحد‌ها هزینه نکرده‌اند؟ این در حالی است که در بازدیدهایی که می‌رویم بارها به ما گفته شده که بودجه اجرای این پروژه به ما داده نشده است. اگر پول در حساب است چرا به مناطق نمی‌دهند. اگر به مناطق پول داده شده، چرا هزینه نشده است؟ این اختلاف کجاست؟ او به بخشی از گزارش خزانه‌دار شورای شهر تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: در جدول مصوب عوارض زیربنا در کاربری مسکونی و تجاری و... در مجموع 3.8 همت بودجه مصوب شده که در گزارش ارائه‌شده رقم ادعایی دریافت عوارض 12.2 همت عوارض بوده، اینکه حدود 3.5 برابر. این گزارش می‌بایست راستی‌آزمایی شود که این رقم 12.2 هزار میلیارد تومانی ادعایی درست است؟ این در حالی است که عوارض ناشی از تغییر کاربری و عوارض ارزش ‌افزوده ناشی از طرح‌های توسعه شهری نزدیک به شش هزار میلیارد تومان کمتر از بودجه مصوب بوده است. این رقم در تناسب با رقم عوارض زیربناست. لازم به توضیح است که عوارض زیربنا کمتر از 20 درصد از عوارض کل صدور پروانه ملک است. مشخص نیست که سایر اقلام مندرج در صدور پروانه همچون عوارض ارزش‌افزوده و عوارض تغییر کاربری بسیار کمتر از رقم مصوب است. صادقی به گزارش درآمد و هزینه‌های شهرداری در سال 1401 که در سامانه شفافیت منتشر شده اشاره می‌کند و می‌گوید:‌ درآمد سال 1401 به میزان 67 همت نقد و دو همت غیرنقد و 11 همت نیز غیرنقد غیر قابل تخصیص و در مجموع 80 همت گزارش شده، مطابق با گزارش مصارف بودجه سال 1401 که در سامانه شفافیت درج شده مصارف نقدی بودجه 49.4 همت بوده، همچنین با جمع مصارف غیرنقد بودجه این رقم 52.5 همت هزینه ثبت شده است. مقایسه این دو جدول نشان می‌دهد که نزدیک به 17 همت از درآمد حاصله در هیچ محلی هزینه نشده است. این امر با درنظرگرفتن 11 همت منابع غیرنقد غیر قابل تخصیص معادل 28 همت است. البته مشخص نیست که چرا منابع غیرنقد غیر قابل تخصیص در گزارش عملکرد درآمد ذکر شده البته چهار همت از این درآمد غیرنقد غیر قابل تخصیص خسارات به اموال شهرداری تهران بوده که مشخص نیست این میزان چرا باید در درآمد هزینه‌ای درج شود. در اینجا سؤالی که مطرح است این است که این 17 همت درآمد ادعایی کجاست؟ آیا درآمد ادعایی درست و گزارش‌های درج‌شده در سامانه شهرداری اشتباه است؟ آیا گزارش هزینه‌های شهرداری پوشش هزینه‌ها را نداده و کمتر گزارش شده است؟ و مخارج خارج از چارچوب وجود داشته است؟ که این موضوع باید بررسی شود. صادقی به گزارش هفته گذشته شهرداری تهران درخصوص درآمدهای مختلف شهرداری تهران اشاره می‌کند و می‌گوید:‌ در 19 پروژه سازمان نوسازی شهر تهران در یک لیست 14 ملک رقمی در حدود 9.3 همت و در یک لیست 9 پرونده‌ای از املاک، 2.3 همت کارسازی عوارض و معوض زمین سازمان نوسازی شهرداری تهران گزارش شده. در این دو جدول ارزش روز این دو کارسازی عوارض و زمین 10 و 9.5 همت و در مجموع20 همت به قیمت روز محاسبه و ادعا شده است. در هر دو جدول تمامی موارد به صورت وضعیت «در حال انعقاد قرارداد» بوده است. یعنی تفاهم‌نامه‌هایی رد و بدل شده و مشارکت سازمان نوسازی جهت کارسازی عوارض و زمین به عنوان آورده در نظر گرفته شده. در این گزارش 3.4 همت عوارض این پروژه‌های کارسازی‌شده در نظر گرفته شده است. این 3.4 همت در جدول عملکرد نقد بودجه محاسبه شده است. مشخص نیست پروژه‌هایی که در حال انعقاد قرارداد است یا منجر به جواز یا انتقال قدرالسهم زمین و ملک نشده است، چگونه می‌تواند در گزارش عملکرد نقدی شهرداری محاسبه شود؟ این املاک و زمین چندین سال طول می‌کشد تا ساخته شود. ملک جواز نشده و ساخته نشده که اقدام در جهت اخذ جواز و اقدام در جهت ساخت ملک در اختیار و ید شهرداری تهران نیست و اگر آن مالک تمایلی به اخذ پروانه و ساخت نداشته باشد یا پروژه‌ها متوقف شود، عملا دست شهرداری تهران به جایی بند نیست. صادقی یادآوری می‌کند:‌ به دلیل عدم امکان نقدشوندگی این پروژه‌های مشارکتی حداقل در سال‌های ابتدایی، این موارد نمی‌بایست در محاسبه عملکرد نقد یا غیرنقد امروز محاسبه شود و شهرداری تهران نمی‌تواند واحدهای ساخته‌شده سال‌های آتی را به فروش برساند چون این واحدهای آپارتمانی وجود خارجی یا حتی وجود حقوقی و قانونی نیز ندارد.

مهدی بابایی، رئیس کمیته ایمنی شورا هم با اشاره به تحقق ۸۴ درصدی بودجه می‌گوید: عوارض قطع درختان مربوط به جرائم متخلفانی است که بدون مجوز شهرداری نسبت به قطع و جابه‌جایی درختان اقدام کردند و نشان می‌دهد که نظارت بر این موضوع دقیق‌تر شده است. مهدی چمران تأکید می‌کند: درآمد حاصل از عوارض قطع درختان ناشی از جرائمی است که افراد برای قطع درخت به‌صورت غیرقانونی پرداخت کرده‌اند. باغ‌ها باید سر جای خود باشند و حتی یک درخت نیز نباید قطع شود. این قانون که به ازای جریمه، درختان را قطع کنند، یک هشدار است و درختان قطع‌شده قابل بازگشت نیستند.

‌ناصر امانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا هم در واکنش به این گزارش می‌گوید: نگرانی ما درخصوص کاهش درآمدهای شهرداری از خردادماه به بعد است و سیر نزولی را شاهد هستیم و از ۱۰ هزار میلیارد تومان به چهار هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان در مهرماه رسیده‌ایم. او با بیان اینکه برخی ارقام در ردیف‌های درآمدی منفی هستند، یادآور می‌شود: تعداد آیتم‌های کاهشی درآمدی نسبت به سال قبل افزایش یافته است و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند بودجه مصوب شورا نیز محقق نخواهد شد.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا با بیان اینکه ما عوارض زیربنای مسکونی داریم که دوستان می‌گویند چهار برابر نسبت به مبلغ مصوب افزایش یافته است، می‌گوید: وقتی به آیتم‌های کاهشی مراجعه می‌کنیم عوارض مازاد بر پایه با کاهش مواجه شده است و این دو ردیف با هم ارتباط دارند. نمی‌شود که عوارض زیربنا سه برابر شود و عوارض مازاد روند کاهشی داشته باشد. برخی افراد بدبین می‌گویند شهرداری عناوین ردیف‌ها را جابه‌جا کرده‌اند و بنده این بدبینی را ندارم. باید درخصوص افزایش سه تا چهار برابری عوارض زیربنا توضیح داده شود.

امانی با بیان اینکه در بخش درآمد پایدار و ناپایدار درصد‌ها ۳۹ به ۶۱ است، یادآور می‌شود: مبلغ مصوب ۳۰ به ۷۰ درصد است اما سؤال ما این است که در چه آیتم‌هایی درآمد پایدار افزایشی بوده است. تفکیک ۴۰ درصد درآمد پایدار باید مشخص شود تا بدانیم چه میزان به مالیات بر ارزش ‌افزوده ارتباط دارد و چه میزان به سایر بخش‌ها.

مهدی پیرهادی رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورا با بیان اینکه تقاضای ما این است که در عوارض حفظ و گسترش فضای سبز، درآمدها تنها برای حفظ و گسترش باغات هزینه شود، می‌گوید: شش تا هفت باغ در سال جاری تملک شده و ۲۱ باغ نیز در فرایند تملک هستند و اگر بودجه تأمین شود، عملیاتی خواهد شد و تقاضا داریم که در بودجه سال آینده لحاظ شود تا نقطه قوتی در این بخش باشد. چند ملک به عنوان بوستان محله‌ای توسط شهرداری تهران تملک شده و در اختیار شهروندان قرار گرفته و اینها مواردی هستند که به عنوان باغ در اختیار افرادی بوده‌اند که در تعامل شهرداری و مالکان باغات به ویژه در مناطق جنوبی در مدار خدمات‌رسانی قرار گرفته است.

محمد آخوندی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورا تأکید می‌کند: گزارش آبان و آذرماه باید ارائه شود تا ببینیم ارقام کسب‌شده تغییری داشته یا خیر. تا جایی که در جریان هستیم در ۴۵ روز گذشته بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب شده و بر اساس آخرین گزارشات، بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب شده است.

از شهرداری تهران درخواست داریم بر اساس درآمد خوبی که کسب کرده، به همان نسبت بودجه به پروژه‌ها تزریق کند تا طرح‌ها عملیاتی شوند.

لطف‌اله فروزنده معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران هم در جریان بررسی گزارش حساب درآمد و هزینه شهرداری تهران تا پایان مهرماه سال ۱۴۰۲ با بیان اینکه ۲۰ هزار میلیارد تومان برای حقوق پرسنل و امور جاری بوده و مابقی آن به پروژه‌ها اختصاص یافته است، یادآور شد: شش هزار و ۶۷۲ میلیارد تومان پرداختی به پروژه‌ها از سال قبل هنوز در سامانه ثبت نشده است. باید هزینه‌های جاری سریع‌تر ثبت شود اما هزینه پروژه‌ها زمان‌بر است.