بهره‌وری در آموزش و پرورش
یکی از زیربنایی‌ترین نهادهای تمامی جوامع بشری پس از خانواده، آموزش و پرورش است. هرساله منابع انسانی و مالی بسیار عظیمی برای تعلیم و تربیت دانش‌آموزان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از زیربنایی‌ترین نهادهای تمامی جوامع بشری پس از خانواده، آموزش و پرورش است. هرساله منابع انسانی و مالی بسیار عظیمی برای تعلیم و تربیت دانش‌آموزان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اینکه دانش‌آموزان آگاهی‌ها و توانمندی‌های ضروری برای زندگی اجتماعی را بیاموزند و در رشد و اعتلای جامعه خود مؤثر باشند، از مهم‌ترین چالش‌های گریبان‌گیر نظام‌های آموزشی دنیا، به‌خصوص نظام آموزشی کشور ماست. در روزهای گذشته رئیس کمیسیون آموزش مجلس میانگین معدل دانش‌آموزان کشور را 11.5 اعلام کرد و آن را فاجعه‌بار خواند. شاید یکی از دلایل اصلی این افت تحصیلی تعطیلی مدارس در دوران همه‌گیری کرونا بود که آموزش‌های مجازی نتوانست به درستی اجرا شود؛ زیرا نبود زیرساخت‌های لازم، ناتوانی برخی معلمان در آموزش‌های مجازی و جدی‌نگرفتن آموزش توسط دانش‌آموزان از عوامل اصلی این افت تحصیلی بود. شوربختانه آلودگی هوا در روزهای گذشته نیز در شهرهای بزرگ و صنعتی مدارس را به تعطیلی کشانده و دوباره آموزش به بستر شاد کوچ کرده که شاهد مشکلات آموزشی خواهیم شد. بیش از ۱۱۰ هزار مدرسه در کشور وجود دارد که اغلب به دلیل کیفیت و کارایی مورد انتقاد قرار می‌گیرند و گفته می‌شود که دانش‌آموزان فاقد مهارت‌های اساسی مانند حل مسئله، ارائه، تفکر انتقادی و حتی ارتباطی هستند. به‌طور‌کلی بهره‌وری در آموزش و پرورش را تمرکز بر یادگیرنده و بهبود یادگیری است، تعریف کرده‌اند. بهره‌وری معیاری است از میزان استفاده منابع برای تولید خروجی، بنابراین به عنوان نسبتی از خروجی‌ها به ورودی‌ها تعریف می‌شود و در مفهوم مدرن، بهره‌وری شامل کارایی و اثربخشی سازمانی نیز تعریف می‌شود. در آموزش، برون‌دادها عمدتا با نتایج آموزش و یادگیری در سطح جامعه نشان داده می‌شوند. افزایش بهره‌وری در آموزش و پرورش ضمن اینکه سبب افزایش کیفیت خدمات آموزش و پرورش می‌شود، قیمت تمام‌شده آن را کاهش می‌دهد، بازدهی سرمایه را نیز افزایش داده و ارتقای استانداردهای زندگی را فراهم می‌کند که این هر دو از عوامل اصلی ایجاد ثروت ملی محسوب می‌شوند. افزایش بهره‌وری آموزش و پرورش موجب افزایش بهره‌وری ملی شده و آن نیز به بالارفتن قدرت خرید مردم، رونق اقتصادی، افزایش درآمد ملی، کاهش تورم و همچنین افزایش اشتغال در درازمدت منجر خواهد شد. در ادامه برخی از پیشنهادات و راهکارهای کاربردی برای افزایش بهره‌وری در آموزش و پرورش را ارائه می‌کنیم:
- تغییر نگاه مسئولان از هزینه‌ای و مصرف‌گرایی به سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش
- همکاری و مساعدت مجلس و دولت در بهبود وضعیت آموزشی کشور
- برطرف‌کردن تعارض منافع در آموزش و پرورش
- نداشتن نگاه سیاسی به آموزش و پرورش
- انتخاب مدیران براساس شایسته‌سالاری و دوری از گزینش و انتصاب‌های حزبی و گروهی و سفارشی
- تقویت دانشگاه فرهنگیان از بعد علمی و جذب هیئت‌علمی قوی متناسب با تعداد دانشجویان
- افزایش امکانات و تجهیزات آموزشی و پرورشی در دانشگاه فرهنگیان
- اندیشیدن تدابیری برای جذب دانشجویان نخبه و توانمند در دانشگاه فرهنگیان
- توانمندسازی حرفه‌ای معلمان با توجه به رشد سریع علم و فناوری
- ارتقای جایگاه اجتماعی و فرهنگی معلم و توجه بیشتر به معیشت معلمان
- ایجاد حس رقابت و انگیزه در معلمان و اجرای کامل و دقیق قانون رتبه‌بندی
- اصلاح و تغییر برنامه‌های درسی (هدف، محتوا، روش و ارزشیابی)
- استفاده از محتواهای کاربردی و به‌روزشده و مورد نیاز فراگیران و جامعه
- ارائه خدمات آموزشی رایگان در مدارس و برقراری عدالت آموزشی
- تجهیز مدارس به امکانات آموزشی و پرورشی و تفریحی
- اختصاص شرایط و امکانات مناسب برای نخبگان و کارآفرینان برای جلوگیری از مهاجرت
- توجه ویژه به حیطه‌های مهارتی و نگرشی دانش‌آموزان در کنار حیطه‌های دانشی
- حرکت به سمت فعالیت‌محور و دانش‌آموزمحور بودن محتواهای درسی مدارس
- به‌کارگیری فناوری‌های نوین آموزشی و استفاده از تکنولوژی‌های روز در آموزش و تدریس
- گسترش و به‌کارگیری آموزش‌های مجازی و تشکیل مدارس هوشمند و کلاس‌های شیشه‌ای
- انتخاب رشته بر اساس توازن رشته‌ای و با توجه به نیاز جامعه به تخصص‌های حرفه‌ای
- اشتغال‌زایی و تأمین آینده شغلی متناسب با تخصص فارغ‌التحصیلان
- حذف یا کم‌رنگ شدن کنکور و مؤسسات کنکوری و حذف آزمون‌های ورودی مدارس خاص
- تلفیق و ترکیب فعالیت‌های پرورشی با فعالیت‌های آموزشی
- افزایش روحیه پرسشگری، پژوهشی و تاب‌آوری در دانش‌آموزان
- کاهش تنوع مدارس (دولتی، غیردولتی، هیئت‌امنایی، نمونه‌دولتی، علامه حلی و...) در کشور و حرکت به‌سوی عدالت آموزشی
- تقویت و حمایت مدارس دولتی در برابر مدارس غیرانتفاعی و غیردولتی.
