مذاکرات صلح افغانستان در دوحه پس از ماهها تنش آغاز شد
شمارش معكوس براي آتشبس
بعد از ماهها رایزنی، میانجیگری و درگیری درنهایت عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان، با ملا عبدالغنی برادر، معاون رهبر طالبان و رئیس دفتر سیاسی این گروه، در قطر پشت میز گفتوگو نشست تا نخستین نشست مستقیم بینالافغان برای برقراری آتشبس در افغانستان آغاز شود.
رهبران ارشد گروه طالبان و احزاب سیاسی و نمایندگان دولت افغانستان در این نشست حضور دارند. عطا محمد نور، کریم خلیلی، باتور دوستم و فاطمه گیلانی، از همراهان عبداالله هستند. در طرف دیگر میز، علاوه بر ملا برادر، شیخ عبدالحکیم حقانی، قاضیالقضات طالبان و چند عضو دیگر دفتر سیاسی قطر هم نشستهاند. این در حالی است كه هنوز مذاكرات آغاز نشده بود كه طالبان چینش اعضای شركتكننده در این نشست را برهم زد و بهدنبال آن حامد کرزی، رئیسجمهوری سابق افغانستان، بههمراه صلاحالدین ربانی، گلبدالدین حکمتیار و مارشال دوستم، از سیاستمداران ارشد این كشور از حضور در این نشست صرفنظر كردند. قرار بود ملا یعقوب، پسر ملاعمر و سراجالدین حقانی، از معاونان گروه طالبان در این نشست دور میز گفتوگو بنشینند كه در لحظات آخر از حضور در این مذاكرات خودداری كردند. به گفته كارشناسان، این تغییر در تركیب تیم مذاكرهكننده نشان میدهد كه در بین گروه طالبان شكاف عظیمی بر سر صلح وجود دارد و نمیتوان امید چندانی به آینده داشت؛ هرچند دو طرف میگویند اختیار دارند تا تصمیمهای بزرگ بگیرند. آتشبس، چگونگی تشكیل دولت انتقالی و آزادی زندانیان طالبان، سه
موضوع اصلی هستند كه در این نشست بر سر آن مذاكره خواهد شد. قطر بهعنوان میانجی در این مذاکرات حضور دارد و آمریکا نیز زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه خود برای صلح افغانستان را به دوحه فرستاده است. انتظار میرود این مذاکرات پیچیده و زمانبر باشد اما تمامی طرفهای درگیر در این مذاكرات امیدوارند تا پیش از خروج كامل آمریكا در افغانستان، كابل و طالبان بتوانند بر سر نقشه راه صلح به توافق برسند. البته افغانها امید چندانی به نتیجهبخشبودن این مذاكرات ندارند و آنطوركه گفته میشود، برای عبدالله و همراهانش رسیدن به یك توافق آتشبس چندماهه كافی است؛ موضوعی كه بسیار دور از ذهن به نظر میرسد؛ چراكه سهیل شاهین، سخنگوی طالبان، گزارشها درباره اینکه شبهنظامیان در ازای آزادی هفت هزار زندانی خود پیشنهاد آتشبس جدید را مطرح کردهاند، رد کرد و میگوید كه این گروه پیشنهاد کاهش خشونت را چند ماه قبل مطرح کرده بود اما پیشنهاد جدیدی اعلام نشده است. نادر نادری، مذاکرهکننده دولت کابل نیز میگوید که از توضیحاتش درباره یک پیشنهاد قدیمی سوءبرداشت شده و حرفی از آتشبس تاكنون به میان نیامده است.
انتقال دفتر بانک جهانی از کابل به اسلامآباد
اما در اوج تنشهای سیاسی و حملات طالبان مورد حمایت پاکستان در افغانستان، بانک جهانی تصمیم گرفته است دفتر خود را از کابل به اسلامآباد منتقل کند و فعالیتهایش برای افغانستان را از کشور همسایه پاکستان ادامه دهد. تهدیدهای روزافزون امنیتی دلیل اصلی این تصمیم خوانده شده است اما فعالان جامعه مدنی بهشدت از این اقدام بانک جهانی انتقاد کرده و خواهان بازنگری آن هستند. ملیندا گود، رئیس بانک جهانی در افغانستان بدون اشاره به جزئیات انتقال دفتر بانک از کابل به اسلامآباد در توییتی توضیح میدهد: «بانک جهانی به ثبات و حفظ دستاوردهای توسعهای افغانستان متعهد است. ما در افغانستان حضور خواهیم داشت و تعهد مالی از جمله در بخش ایآرتیاف (صندوق بازسازی افغانستان) قوی خواهد بود. ما همچنان به امنیت کارمندان خود متعهد هستیم و برنامههای متعدد اضطراری برای تأمین امنیت آنها روی دست داریم». آرش یقین، کارشناس امنیت ملی، در صفحه توییترش مینویسد: «انتقال دفتر کابل بانک جهانی به اسلامآباد مانند این است که دفتر بانک جهانی در اوکراین به مسکو انتقال داده شود. آیا هند یا کشور دیگر در منطقه اصلا مورد بحث نبود یا افغانستان را باید همواره
از عینک پاکستان دید؟». شرایط اتخاذ این تصمیم هم خیلی حساس است. امرالله صالح، معاون اول ریاستجمهوری، رسما پاکستان را به حمایت هوایی نزدیک از جنگجویان طالبان در منطقه مرزی اسپین بولدک متهم کرده است. سیامک عبیدی، یكی از كاربران افغان مینویسد: تاریخ خواهد نوشت زمانی که حمایت بانک جهانی برای ۱۵ میلیون افغان زیر خط فقر حیاتی بود، آنها دفتر خود را به کشور دیگری که عامل جنگ نیابتی بود انتقال دادند.
بعد از ماهها رایزنی، میانجیگری و درگیری درنهایت عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان، با ملا عبدالغنی برادر، معاون رهبر طالبان و رئیس دفتر سیاسی این گروه، در قطر پشت میز گفتوگو نشست تا نخستین نشست مستقیم بینالافغان برای برقراری آتشبس در افغانستان آغاز شود.
رهبران ارشد گروه طالبان و احزاب سیاسی و نمایندگان دولت افغانستان در این نشست حضور دارند. عطا محمد نور، کریم خلیلی، باتور دوستم و فاطمه گیلانی، از همراهان عبداالله هستند. در طرف دیگر میز، علاوه بر ملا برادر، شیخ عبدالحکیم حقانی، قاضیالقضات طالبان و چند عضو دیگر دفتر سیاسی قطر هم نشستهاند. این در حالی است كه هنوز مذاكرات آغاز نشده بود كه طالبان چینش اعضای شركتكننده در این نشست را برهم زد و بهدنبال آن حامد کرزی، رئیسجمهوری سابق افغانستان، بههمراه صلاحالدین ربانی، گلبدالدین حکمتیار و مارشال دوستم، از سیاستمداران ارشد این كشور از حضور در این نشست صرفنظر كردند. قرار بود ملا یعقوب، پسر ملاعمر و سراجالدین حقانی، از معاونان گروه طالبان در این نشست دور میز گفتوگو بنشینند كه در لحظات آخر از حضور در این مذاكرات خودداری كردند. به گفته كارشناسان، این تغییر در تركیب تیم مذاكرهكننده نشان میدهد كه در بین گروه طالبان شكاف عظیمی بر سر صلح وجود دارد و نمیتوان امید چندانی به آینده داشت؛ هرچند دو طرف میگویند اختیار دارند تا تصمیمهای بزرگ بگیرند. آتشبس، چگونگی تشكیل دولت انتقالی و آزادی زندانیان طالبان، سه
موضوع اصلی هستند كه در این نشست بر سر آن مذاكره خواهد شد. قطر بهعنوان میانجی در این مذاکرات حضور دارد و آمریکا نیز زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه خود برای صلح افغانستان را به دوحه فرستاده است. انتظار میرود این مذاکرات پیچیده و زمانبر باشد اما تمامی طرفهای درگیر در این مذاكرات امیدوارند تا پیش از خروج كامل آمریكا در افغانستان، كابل و طالبان بتوانند بر سر نقشه راه صلح به توافق برسند. البته افغانها امید چندانی به نتیجهبخشبودن این مذاكرات ندارند و آنطوركه گفته میشود، برای عبدالله و همراهانش رسیدن به یك توافق آتشبس چندماهه كافی است؛ موضوعی كه بسیار دور از ذهن به نظر میرسد؛ چراكه سهیل شاهین، سخنگوی طالبان، گزارشها درباره اینکه شبهنظامیان در ازای آزادی هفت هزار زندانی خود پیشنهاد آتشبس جدید را مطرح کردهاند، رد کرد و میگوید كه این گروه پیشنهاد کاهش خشونت را چند ماه قبل مطرح کرده بود اما پیشنهاد جدیدی اعلام نشده است. نادر نادری، مذاکرهکننده دولت کابل نیز میگوید که از توضیحاتش درباره یک پیشنهاد قدیمی سوءبرداشت شده و حرفی از آتشبس تاكنون به میان نیامده است.
انتقال دفتر بانک جهانی از کابل به اسلامآباد
اما در اوج تنشهای سیاسی و حملات طالبان مورد حمایت پاکستان در افغانستان، بانک جهانی تصمیم گرفته است دفتر خود را از کابل به اسلامآباد منتقل کند و فعالیتهایش برای افغانستان را از کشور همسایه پاکستان ادامه دهد. تهدیدهای روزافزون امنیتی دلیل اصلی این تصمیم خوانده شده است اما فعالان جامعه مدنی بهشدت از این اقدام بانک جهانی انتقاد کرده و خواهان بازنگری آن هستند. ملیندا گود، رئیس بانک جهانی در افغانستان بدون اشاره به جزئیات انتقال دفتر بانک از کابل به اسلامآباد در توییتی توضیح میدهد: «بانک جهانی به ثبات و حفظ دستاوردهای توسعهای افغانستان متعهد است. ما در افغانستان حضور خواهیم داشت و تعهد مالی از جمله در بخش ایآرتیاف (صندوق بازسازی افغانستان) قوی خواهد بود. ما همچنان به امنیت کارمندان خود متعهد هستیم و برنامههای متعدد اضطراری برای تأمین امنیت آنها روی دست داریم». آرش یقین، کارشناس امنیت ملی، در صفحه توییترش مینویسد: «انتقال دفتر کابل بانک جهانی به اسلامآباد مانند این است که دفتر بانک جهانی در اوکراین به مسکو انتقال داده شود. آیا هند یا کشور دیگر در منطقه اصلا مورد بحث نبود یا افغانستان را باید همواره
از عینک پاکستان دید؟». شرایط اتخاذ این تصمیم هم خیلی حساس است. امرالله صالح، معاون اول ریاستجمهوری، رسما پاکستان را به حمایت هوایی نزدیک از جنگجویان طالبان در منطقه مرزی اسپین بولدک متهم کرده است. سیامک عبیدی، یكی از كاربران افغان مینویسد: تاریخ خواهد نوشت زمانی که حمایت بانک جهانی برای ۱۵ میلیون افغان زیر خط فقر حیاتی بود، آنها دفتر خود را به کشور دیگری که عامل جنگ نیابتی بود انتقال دادند.