رم، دروازه نفوذ پوتین
سال گذشته با قدرتگرفتن پوپولیستها در ایتالیا، دولتمردان جدید رم به تمجيد از روسیه پوتین پرداختند و در شرایطی که روسیه از سوی اتحادیه اروپا تحریم شده بود، از تمایل خود برای بهبود رابطه با مسکو خبر دادند. پوپولیستهای ایتالیا حاضر بودند تا هر آنچه یک متحد غربی میتواند، برای بهبود رابطه در اختیار پوتین قرار دهند. دولت جدید ایتالیا هم مانند پوتین نگاهی مثبتی به اتحادیه اروپا نداشت و با سیاست گسترش ناتو در شرق اروپا و هممرزشدن با روسیه مخالف بود. حدود یک سال از رویکارآمدن دولت جوزپه کونته میگذرد و ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه در روزهای گذشته در سفری یکروزه به رم رفت تا در دیدار با سرجیو ماتارلا رئیسجمهور و جوزپه کونته نخستوزیر ایتالیا راهي برای بهبود رابطه با اتحادیه اروپا بیابد. اما دولت ایتالیا در مقایسه با سال گذشته تفاوتهای زیادی کرده و کمتر نشانی از مواضع افراطی رم در حمایت از پوپولیستها به چشم میخورد. موضعگیریها و سیاستهای اخیر رم دیگر نشانی از شعارهای افراطی ندارد و دولت ایتالیا با اتخاذ رویکردی نسبتا متعادل، علاوه بر تمایل برای بهبود رابطه با مسکو، نمیخواهد مناسبات خود با اتحادیه
اروپا و ایالات متحده را با تنش روبهرو کند. در حال حاضر ایتالیا در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا رابطهای نسبتا گرم با روسیه پوتین دارد. جوزپه کونته نخستوزیر ایتالیا اخیرا خواهان بازگشت روسیه به گروه هفت شده و متئو سالوینی معاون نخستوزیر هم تحریمهای اروپا و آمريكا علیه روسیه را «دیوانگی محض» خوانده است. اما رم به همین موضعگیریها اکتفا کرده و حاضر نشده از حق وتوی خود در اتحادیه اروپا در مخالفت با اعمال تحریمها علیه مسکو استفاده کند. در عین حال ایتالیا گامهای کوچکی برای توسعه روابط تجاری با مسکو برداشته است.
دولت کونته در ماههای اخیر تلاش میکند تا تعادلی میان رابطه خود با روسیه از یک سو و دیگر پایتختهای اروپا و واشنگتن از سوی دیگر ایجاد کند. همانگونه که پوتین در سفر اخیر خود به رم به تمجید از سیاستهای ضدمهاجرتی دولت ایتالیا پرداخت، ترامپ نیز در سفر هفتههای گذشته سالوینی به واشنگتن، سیاست سختگیرانه دولت ایتالیا برای مقابله با ورود مهاجران را ستود.
با نگاهی به رابطه معمولا گرم رم و مسکو، انتخاب ایتالیا به عنوان میانجی برای بهبود رابطه مسکو و اتحادیه اروپا به نظر انتخابی هوشمندانه میآید و مهمترین هدف سفر پوتین به رم نیز رایزنی در همین مورد است. استفانو استفانینی سفیر سابق ایتالیا در ناتو درباره اهداف این سفر به واشنگتنپست میگوید: «مسکو در سالهای اخیر فشارهای اقتصادی زیادی را به دلیل تحریمهای ایالات متحده و اتحادیه اروپا متحمل شده است. با رویکارآمدن ترامپ در واشنگتن، پوتین امیدوار است که رابطه شخصیاش با رئیسجمهور آمریکا بتواند از این فشارهای اقتصادی که از سال 2014 و در پی ناآرامیهای اوکراین و انضمام شبهجزیره کریمه به خاک روسیه اعمال شده بکاهد. در اروپا نیز پوتین، رم را برگزیده است. روسیه به خوبی میداند که برای کاهش تنش با اتحادیه اروپا نیاز به صدایی پرنفوذ و دوستانه دارد و چه صدایی بهتر از رم. با این حال پوتین به خوبی میداند آنچه برلین و پاریس قادر به انجام آن هستند، هرگز از عهده رم بر نمیآید. اما این میتواند گام اول محکمی از سوی پوتین باشد».
اما سفیر سابق ایتالیا در مسکو نگاه خوشبینانهای به انگیزه پوتین در سفر به رم كه برای نخستین بار در چهار سال اخیر انجام شد، ندارد. جانکارلو آراگونا میگوید: «روسیه سابقه زیادی در ایجاد اختلاف و دودستگی میان رقبا و دشمنان خود دارد. در حال حاضر هم پوتین با توجه به رابطه خوبی که با ایتالیا دارد میخواهد از این کشور به عنوان ابزاری برای ایجاد دودستگی و شکاف میان رهبران اتحادیه اروپا استفاده کند. این نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که ایتالیا وابستگی زیادی به واردات انرژی از روسیه دارد. ایتالیا به طور سنتی رابطه گرمی با روسیه دارد که بهترین دوره این رابطه به دوران نخستوزیری سیلویو برلوسکونی بازمیگردد. شاید بتوان گفت ایتالیا تنها کشوری در اروپاست که از راستگراترین احزاب تا چپگراترین آنها، خواهان رابطهای بدون تنش با روسیه هستند. بسیار دشوار است که سیاستمداری را در ایتالیا پیدا کنیم که روسیه را یک رقیب بداند».
در آن سو هم ایتالیا نیاز به متحدی مانند روسیه دارد. موضع سرسختانه رم در قبال مهاجران باعث شده این کشور در میان رهبران اتحادیه اروپا به حاشیه رانده شود و در اقلیت قرار گیرد. به همین دلیل بهبود مناسبات با پوتین و ترامپ که از این سیاست رم پشتیبانی کردهاند برای دولت پوپولیست ایتالیا حیاتی است.
سال گذشته با قدرتگرفتن پوپولیستها در ایتالیا، دولتمردان جدید رم به تمجيد از روسیه پوتین پرداختند و در شرایطی که روسیه از سوی اتحادیه اروپا تحریم شده بود، از تمایل خود برای بهبود رابطه با مسکو خبر دادند. پوپولیستهای ایتالیا حاضر بودند تا هر آنچه یک متحد غربی میتواند، برای بهبود رابطه در اختیار پوتین قرار دهند. دولت جدید ایتالیا هم مانند پوتین نگاهی مثبتی به اتحادیه اروپا نداشت و با سیاست گسترش ناتو در شرق اروپا و هممرزشدن با روسیه مخالف بود. حدود یک سال از رویکارآمدن دولت جوزپه کونته میگذرد و ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه در روزهای گذشته در سفری یکروزه به رم رفت تا در دیدار با سرجیو ماتارلا رئیسجمهور و جوزپه کونته نخستوزیر ایتالیا راهي برای بهبود رابطه با اتحادیه اروپا بیابد. اما دولت ایتالیا در مقایسه با سال گذشته تفاوتهای زیادی کرده و کمتر نشانی از مواضع افراطی رم در حمایت از پوپولیستها به چشم میخورد. موضعگیریها و سیاستهای اخیر رم دیگر نشانی از شعارهای افراطی ندارد و دولت ایتالیا با اتخاذ رویکردی نسبتا متعادل، علاوه بر تمایل برای بهبود رابطه با مسکو، نمیخواهد مناسبات خود با اتحادیه
اروپا و ایالات متحده را با تنش روبهرو کند. در حال حاضر ایتالیا در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا رابطهای نسبتا گرم با روسیه پوتین دارد. جوزپه کونته نخستوزیر ایتالیا اخیرا خواهان بازگشت روسیه به گروه هفت شده و متئو سالوینی معاون نخستوزیر هم تحریمهای اروپا و آمريكا علیه روسیه را «دیوانگی محض» خوانده است. اما رم به همین موضعگیریها اکتفا کرده و حاضر نشده از حق وتوی خود در اتحادیه اروپا در مخالفت با اعمال تحریمها علیه مسکو استفاده کند. در عین حال ایتالیا گامهای کوچکی برای توسعه روابط تجاری با مسکو برداشته است.
دولت کونته در ماههای اخیر تلاش میکند تا تعادلی میان رابطه خود با روسیه از یک سو و دیگر پایتختهای اروپا و واشنگتن از سوی دیگر ایجاد کند. همانگونه که پوتین در سفر اخیر خود به رم به تمجید از سیاستهای ضدمهاجرتی دولت ایتالیا پرداخت، ترامپ نیز در سفر هفتههای گذشته سالوینی به واشنگتن، سیاست سختگیرانه دولت ایتالیا برای مقابله با ورود مهاجران را ستود.
با نگاهی به رابطه معمولا گرم رم و مسکو، انتخاب ایتالیا به عنوان میانجی برای بهبود رابطه مسکو و اتحادیه اروپا به نظر انتخابی هوشمندانه میآید و مهمترین هدف سفر پوتین به رم نیز رایزنی در همین مورد است. استفانو استفانینی سفیر سابق ایتالیا در ناتو درباره اهداف این سفر به واشنگتنپست میگوید: «مسکو در سالهای اخیر فشارهای اقتصادی زیادی را به دلیل تحریمهای ایالات متحده و اتحادیه اروپا متحمل شده است. با رویکارآمدن ترامپ در واشنگتن، پوتین امیدوار است که رابطه شخصیاش با رئیسجمهور آمریکا بتواند از این فشارهای اقتصادی که از سال 2014 و در پی ناآرامیهای اوکراین و انضمام شبهجزیره کریمه به خاک روسیه اعمال شده بکاهد. در اروپا نیز پوتین، رم را برگزیده است. روسیه به خوبی میداند که برای کاهش تنش با اتحادیه اروپا نیاز به صدایی پرنفوذ و دوستانه دارد و چه صدایی بهتر از رم. با این حال پوتین به خوبی میداند آنچه برلین و پاریس قادر به انجام آن هستند، هرگز از عهده رم بر نمیآید. اما این میتواند گام اول محکمی از سوی پوتین باشد».
اما سفیر سابق ایتالیا در مسکو نگاه خوشبینانهای به انگیزه پوتین در سفر به رم كه برای نخستین بار در چهار سال اخیر انجام شد، ندارد. جانکارلو آراگونا میگوید: «روسیه سابقه زیادی در ایجاد اختلاف و دودستگی میان رقبا و دشمنان خود دارد. در حال حاضر هم پوتین با توجه به رابطه خوبی که با ایتالیا دارد میخواهد از این کشور به عنوان ابزاری برای ایجاد دودستگی و شکاف میان رهبران اتحادیه اروپا استفاده کند. این نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که ایتالیا وابستگی زیادی به واردات انرژی از روسیه دارد. ایتالیا به طور سنتی رابطه گرمی با روسیه دارد که بهترین دوره این رابطه به دوران نخستوزیری سیلویو برلوسکونی بازمیگردد. شاید بتوان گفت ایتالیا تنها کشوری در اروپاست که از راستگراترین احزاب تا چپگراترین آنها، خواهان رابطهای بدون تنش با روسیه هستند. بسیار دشوار است که سیاستمداری را در ایتالیا پیدا کنیم که روسیه را یک رقیب بداند».
در آن سو هم ایتالیا نیاز به متحدی مانند روسیه دارد. موضع سرسختانه رم در قبال مهاجران باعث شده این کشور در میان رهبران اتحادیه اروپا به حاشیه رانده شود و در اقلیت قرار گیرد. به همین دلیل بهبود مناسبات با پوتین و ترامپ که از این سیاست رم پشتیبانی کردهاند برای دولت پوپولیست ایتالیا حیاتی است.