عشقبازی و نفسپرستی
سعید عقیقی
فرهنگ نقادی در ایران هرگز جریانی مستقل، مؤثر و نیرومند نبوده است. به بیان دیگر بر بسیاری از نوشتههای منتقدان نمیتوان نام نقد نهاد. در نتیجه تعداد نقدها به مراتب کمتر از تعداد منتقدان است. این مسئله وقتی شکل بحران به خود میگیرد که بهعنوان پژوهشگر پا به میدان نقد بگذاریم. در این شکل با کوهی از یادداشت و نظر مواجه میشویم که بر پایه هیچ استدلالی استوار نشده است. بیسوادی در روزگار ما به معنای ناتوانی در خواندن و نوشتن نیست؛ بلکه به مفهوم کوشش برای گرفتن عنوان «منتقد ادبی» است که با نوشتن چند یادداشت سرسری در هر نشریهای به دست میآید. در این شرایط، بیسوادی یعنی دست به سوی هیچ کتابی درازنکردن، اما محتوای هر وبلاگ و کانال و استتوس فیسبوک را به نام نقد و بهعنوان سند، بدون هیچ تحقیقی در زمینه صحتوسقم آن منتشرکردن. بیسوادی یعنی شتاب برای شناختهشدن به هر قیمت و ادعای ادبیات بهصرف مدرک تحصیلی در عین ناتوانی در تمرکز بر یک شعر، یک داستان، موضوعی ساده یا شخصیتی شناختهشده. بسیاری از آنچه به نام نقد میخوانیم، چیزی جز نظر در باب نفسپرستی به بهانه نقد ادبی و هنری نیست و «هر کسی را نتوان گفت که صاحبنظر
است/ عشقبازی دگر و نفسپرستی دگر است».
باقی بقایتان
* مدرسه ملی سینمای ایران به منظور ارتقای فضای نظریه، تحلیل و نقد در سینما در نظر دارد به مدت ۹ ماه، با حضور مدرسانی از میان برجستهترین منتقدان و صاحبنظران ملی و بینالمللی دوره آموزش عالی «مطالعات فیلم: نظریه، نقد و تحلیل» را از تیر برگزار کند.
* هدف این دوره فراتر از آموزش مبانی و اصول اولیه نقد در سینما، گفتوگو در باب چگونگی ایجاد رویکردها و جریانهای فکری است و بر همین مبنا سرفصلها و موضوعات دوره عموما در قالب سمینار و به شکلی گفتوگومحور ارائه خواهند شد. «اصول نقد: مفاهیم و روششناسی»، «نظریه در سینما»، «آسیبشناسی نقد در سینمای ایران»، «زیباییشناسی سینمای معاصر ایران و جهان»، «روایت و روایتشناسی»، «قصهگویی در سنت ایرانی»، « مفهوم ژانر»، «ژانر در تاریخ سینما»، «ژانر در تاریخ سینمای ایران» و موضوعات میانرشتهای نظیر «سینما و روانشناسی»، «سینما، سیاست و جامعه» و «سینما و فلسفه» ازجمله مباحثی هستند که در این دوره طرح خواهند شد.
فرهنگ نقادی در ایران هرگز جریانی مستقل، مؤثر و نیرومند نبوده است. به بیان دیگر بر بسیاری از نوشتههای منتقدان نمیتوان نام نقد نهاد. در نتیجه تعداد نقدها به مراتب کمتر از تعداد منتقدان است. این مسئله وقتی شکل بحران به خود میگیرد که بهعنوان پژوهشگر پا به میدان نقد بگذاریم. در این شکل با کوهی از یادداشت و نظر مواجه میشویم که بر پایه هیچ استدلالی استوار نشده است. بیسوادی در روزگار ما به معنای ناتوانی در خواندن و نوشتن نیست؛ بلکه به مفهوم کوشش برای گرفتن عنوان «منتقد ادبی» است که با نوشتن چند یادداشت سرسری در هر نشریهای به دست میآید. در این شرایط، بیسوادی یعنی دست به سوی هیچ کتابی درازنکردن، اما محتوای هر وبلاگ و کانال و استتوس فیسبوک را به نام نقد و بهعنوان سند، بدون هیچ تحقیقی در زمینه صحتوسقم آن منتشرکردن. بیسوادی یعنی شتاب برای شناختهشدن به هر قیمت و ادعای ادبیات بهصرف مدرک تحصیلی در عین ناتوانی در تمرکز بر یک شعر، یک داستان، موضوعی ساده یا شخصیتی شناختهشده. بسیاری از آنچه به نام نقد میخوانیم، چیزی جز نظر در باب نفسپرستی به بهانه نقد ادبی و هنری نیست و «هر کسی را نتوان گفت که صاحبنظر
است/ عشقبازی دگر و نفسپرستی دگر است».
باقی بقایتان
* مدرسه ملی سینمای ایران به منظور ارتقای فضای نظریه، تحلیل و نقد در سینما در نظر دارد به مدت ۹ ماه، با حضور مدرسانی از میان برجستهترین منتقدان و صاحبنظران ملی و بینالمللی دوره آموزش عالی «مطالعات فیلم: نظریه، نقد و تحلیل» را از تیر برگزار کند.
* هدف این دوره فراتر از آموزش مبانی و اصول اولیه نقد در سینما، گفتوگو در باب چگونگی ایجاد رویکردها و جریانهای فکری است و بر همین مبنا سرفصلها و موضوعات دوره عموما در قالب سمینار و به شکلی گفتوگومحور ارائه خواهند شد. «اصول نقد: مفاهیم و روششناسی»، «نظریه در سینما»، «آسیبشناسی نقد در سینمای ایران»، «زیباییشناسی سینمای معاصر ایران و جهان»، «روایت و روایتشناسی»، «قصهگویی در سنت ایرانی»، « مفهوم ژانر»، «ژانر در تاریخ سینما»، «ژانر در تاریخ سینمای ایران» و موضوعات میانرشتهای نظیر «سینما و روانشناسی»، «سینما، سیاست و جامعه» و «سینما و فلسفه» ازجمله مباحثی هستند که در این دوره طرح خواهند شد.