علت مسمومیت: نامعلوم

شرق: «منبع بروز آلودگی در دست بررسی آزمایشگاهی است»؛ این خبری است که رئیس روابط‌عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان در واکنش به ماجرای مسمومیت تعدادی از دانشجویان این دانشگاه و مراجعه آنها به مراکز درمانی و بستری‌شدن برخی از آنها به «شرق» داد. نهم اردیبهشت‌ امسال، یعنی سه‌شنبه هفته گذشته، تعدادی از دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان راهی اورژانس بیمارستان شدند. این دانشجویان با علائم مشابهی که نشان از مسمومیت داشت، به مراکز درمانی مراجعه کردند. تعدادی از آنها سرپایی درمان شدند و تعدادی هم بستری. منشأ آلودگی و مسمومیت اما هنوز روشن نیست. به دنبال این ماجرا، ‌دانشجویان با تجمع در محوطه دانشگاه، ظروف غذا را ردیف روی زمین چیدند، اعتراض کردند، فیلم گرفتند و فریاد زدند: «سلامتی‌مان را نادیده نگیرید‌».

 دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان: بستری حادی نداشتیم

«شرق» برای پیگیری علت این اتفاق سراغ مسئولان دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان رفت. مهدیه کیخایی، رئیس روابط‌عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان، در توضیح بروز این حادثه عنوان کرد: «این ماجرا روز سه‌شنبه هفته گذشته رخ داد. همان روز حدود ۱۱ دانشجوی ما به بیمارستان مراجعه کردند و با دریافت خدمات سرپایی از بیمارستان مرخص شدند. ۱۰ نفر روز پنجشنبه و کمتر از این تعداد هم روز جمعه به مراکز درمانی مراجعه کردند و تمام این دانشجویان با برطرف‌شدن کسالت به خانه‌های خود برگشتند. فقط در این میان دو دانشجوی ما بستری شدند که البته آنها هم اوضاع جسمی وخیمی نداشتند. در‌واقع در تمام این چند روز ما هیچ دانشجویی با وضعیت بستری بدخیم و بدحال نداشتیم».

او اعلام کرد که منبع آلودگی در دست بررسی است و از انجام اقدامات آزمایشگاهی روی نمونه‌ها خبر داد: «اگر دانشجویانی را که به مراکز درمانی مراجعه کردند‌، با دانشجویانی که علائم داشتند اما به بیمارستان نرفتند و خوددرمانی کردند، حدود صد نفر حساب کنیم،‌ با توجه به دوهزارو 400 پرس غذایی که آن روز سرو شده، فرضیه وجودی آلودگی در غذا را تأیید نمی‌‌کند. اما در مجموع ما هنوز به‌ طور دقیق نمی‌دانیم منبع آلودگی چه بوده است. اکنون در حال بررسی و آزمایش روی نمونه‌های مختلف در آزمایشگاه دانشگاه خودمان هستیم که آزمایشگاه قوی و مجهزی‌ است». او در پاسخ به این پرسش که پس از تجمع اعتراضی دانشجویان در واکنش به این اتفاق، آیا مدیران دانشگاه پای اعتراض دانشجویان نشستند یا خیر، توضیح داد: «معاون دادستانی، معاون فرهنگی امور دانشجویی و چند مدیر دیگر از دانشگاه در این روز با دانشجویان گفت‌وگو کردند. تلاشمان این است که به آنها اطمینان دهیم نگرانی برای وعده‌های بعدی غذای دانشجویان وجود نداشته باشد».

 اعتراض به کیفیت غذا سابقه‌دار است

محمد شکوهی‌فر، فعال رسانه‌ای در زاهدان است که ماجرا را پیگیری کرده. او به «شرق» گفت که احتمالا منشأ آلودگی از محیط باشد نه از غذای مسموم: «دانشجویان در اعتراض به وضعیت موجود از دریافت وعده غذایی سلف دانشگاه خودداری کرده‌اند. طبیعی است که اعتراض کنند، اما پس از آن اوضاع به حالت عادی برگشت». روایت دانشجویان اما متفاوت است. خلیل موسوی‌نیا هم که فعال رسانه‌ای در زاهدان است، به «شرق» توضیح داد: «شکایت دانشجویان تنها محدود به امروز و این اتفاق نیست. به گفته خود دانشجویان اوضاع غذای دانشگاه مدت زیادی است که تعریفی ندارد و این ماجرا سبب شده بالاخره صدایشان شنیده شود». به گفته او، دانشجویان اساسا معتقدند‌ مواد اولیه استفاده‌شده در غذاهای دانشگاه مطلوب نیست: «دانشجویان می‌گویند‌ در طبخ غذاها از مواد اولیه باکیفیتی استفاده نمی‌شود و همین هم سبب می‌شود که غذای نهایی کیفیت خوبی نداشته باشد».

 اولین بار نیست

موج مسمومیت دانشجویان ایران در شهرهای مختلف اما حالا کمی دامنه‌دار شده است. در همین دو ماه اخیر که سال جدید شروع شده، بارها اخباری درباره مسمومیت غذایی دانشجویان در شهرهای مختلف ایران منتشر شده است. برای نمونه، اوایل اردیبهشت‌ماه امسال رسانه‌ها از مسمومیت غذایی دست‌کم ۷۰ نفر از دانشجویان دانشگاه تربیت‌ دبیر رجایی تهران و اعزام شماری از آنها به مراکز درمانی خبر دادند. بنا بر گزارش‌ها، این دانشجویان پس از صرف «تن‌ماهی و پوره سیب‌زمینی» برای شام، از ساعات اولیه بامداد روز شنبه ۱۹ آبان دچار مسمومیت غذایی شدند.

همچنین در 25 فروردین سال جاری، 21 دانشجوی دانشگاه علوم‌پزشکی اهواز با علائم گوارشی به اورژانس بیمارستان گلستان مراجعه کرده بودند. بعد از گذشت یک ماه علت این مسمومیت مشخص نشد و مدیران دانشگاه هم اظهار کردند که مسمومیت غذایی تأیید نشده است. مهرداد شریفی، معاون بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی اهواز، در‌این‌باره عنوان کرد که نمونه‌های انسانی از دانشجویان و همچنین نمونه‌های غذایی و آب مصرفی در خوابگاه‌ها در روز حادثه، توسط کارشناسان بهداشت محیط و تیم‌های مرکز بهداشت استان اخذ و برای بررسی به آزمایشگاه‌های معتبر ارسال شد. به گفته او، بر‌اساس نتایج نهایی که از سوی آزمایشگاه‌های مرکز بهداشت، غذا و دارو و سایر آزمایشگاه‌های همکار دریافت شد، تمامی نمونه‌ها از نظر عوامل مسمومیت غذایی و آلودگی‌های دیگر بررسی و نتیجه آنها منفی اعلام شد و با توجه به این نتایج، هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر مسمومیت غذایی یا آلودگی در مواد غذایی مصرفی دانشجویان مشاهده نشده است.

بهمن‌ماه سال گذشته نیز تعدادی از دانشجویان پردیس فرهنگیان شهرستان پیشوا به دلیل مسمومیت غذایی توسط اورژانس به بیمارستان پیشوا منتقل شدند. تعدادی از دانشجویان پردیس فرهنگیان زینبیه پیشوا به دلیل مشکلات گوارشی (مسمومیت) توسط اورژانس راهی بیمارستان شده و بلافاصله خدمات درمانی مورد نیاز را دریافت کردند. بر‌اساس این گزارش، دانشجویان دختر با پنج دستگاه آمبولانس به بیمارستان پیشوا اعزام شدند. بر‌اساس اعلام روابط‌‌عمومی اورژانس استان تهران، در این حادثه ۳۷ نفر با مصرف کنسرو دچار مسمومیت شدند و کارشناسان اورژانس استان تهران پس از اقدامات درمانی مناسب، مصدومان این حادثه را به بیمارستان‌های شهید ستاری، 15 خرداد و شهید مفتح منتقل کردند. آبان‌ماه سال گذشته نیز حادثه مشابهی رخ داده بود؛ ۷۰ نفر از دانشجویان خوابگاه‌ پردیس شهدای مکه دانشگاه فرهنگیان، 18 آبان 1403 به دنبال بروز علائم مسمومیت غذایی به مراکز درمانی منتقل شدند.

معاون دادستان زاهدان: سلف دانشگاه ناظر دائمی نیاز دارد

حالا ابوالفضل احمدزاده، معاون دادستان زاهدان در امور حقوق عامه، می‌گوید‌ سلف دانشگاه باید ناظر دائمی داشته باشد: «در پی مسمومیت تعدادی از دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان، ضروری است‌ ناظر دائمی از حوزه بهداشت در سلف‌سرویس این دانشگاه حضور داشته باشد. حق دانشجو برخورداری از شرایط رفاهی مناسب است و در کنار هر حقی تکلیفی نیز تعریف می‌شود. در هر مرحله از پخت یا توزیع غذا قصوری اتفاق افتاده باشد، دور از ذهن نیست، اما تکرار‌نشدن چنین مواردی بسته به نظارت و توجه معاونت فرهنگی دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان است».

محمد‌حسن محمدی، رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان نیز وعده داد شرایط رفاهی را بهبود بخشد: «برای حمایت و پشتیبانی از دانشجویان، از همه اولی‌تر هستم و پای کار مطالبات دانشجویانمان ایستاده‌ایم. از هر‌آنچه در توان ما و در چارچوب بودجه‌ای حوزه دانشجویی و در اختیار دانشگاه باشد‌، برای بهبود شرایط رفاهی دانشجویان استفاده می‌کنیم». رئیس دانشگاه علوم‌‌پزشکی زاهدان با اشاره به اتفاق تلخ بروز مسمومیت دانشجویان گفت: «پیشگیری از تکرار مجدد چنین رخدادهایی در دانشگاه مورد تأکید است و در این زمینه تمام پیش‌بینی‌های لازم توسط معاون دانشجویی و امور فرهنگی در حال انجام است. همچنین در حال حاضر همین غذای در حال توزیع سلف‌سرویس دانشگاه مورد استفاده من و سایر کارکنان این دانشگاه است».

محمدهادی عباسی، معاون دانشجویی و امور فرهنگی این دانشگاه نیز درباره نگرانی‌ها از توزیع غذای بی‌کیفیت عنوان کرد: «علاوه بر حضور مستمر کارشناسان تغذیه و بهداشتی در آشپزخانه و سلف‌سرویس، در حال حاضر سه دانشجو به نمایندگی از دانشجویان‌ بر مراحل مختلف فعالیت آشپزخانه نظارت دارند که این تعداد را با نظر شورای صنفی دانشجویان به شش نفر افزایش و ترجیح می‌دهیم این دانشجویان از رشته‌های تغذیه و بهداشت محیط باشند. در صورتی که ماده غذایی تاریخ منقضی از تمام فیلترهای بازدیدی عبور کرد و توزیع شد، با شرکت پیمانکار برخورد خواهد شد. همه ما تمام تلاش خود را با وجود چالش‌ها و کمبودها به کار بسته‌ایم و در‌خصوص این اتفاق با تمام دانشجویان دچار بیماری همدردی می‌کنیم».