شریک قدیمی رئیس‌جمهور اوکراین در میان سران مافیای اقتصادی؛
موقعیت متزلزل زلنسکی
در روایت تازه نهادهای ضدفساد اوکراین، شریک قدیمی رئیس‌جمهور اوکراین در مرکز یک شبکه غیررسمی است که از دل حلقه نزدیک به ولودیمیر زلنسکی بالا آمده و در حساس‌ترین بخش‌های اقتصاد جنگی کشور جا گرفته است. نتیجه تحقیقات پانزده ماهه درباره اختلاس در شرکت هسته‌ای دولتی انرگواتم، او را به عنوان طراح اصلی نقشه‌ای معرفی می‌کند که در آن حدود صد میلیون دلار از قراردادها مفقود شده است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
با افشای پرونده‌های جدید فساد در میان دولتمردان اوکراینی و استعفای دو وزیر، موقعیت ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور این کشور متزلزل شده و کمپین مقابله با فساد مالی و اداری به نزدیک‌ترین افراد زلنسکی رسیده است. افشاگری‌ها درباره فساد اخیر تنها به دو وزیر برکنار شده محدود نمی‌شود و یکی از نزدیک‌ترین افراد به رئیس‌جمهور اوکراین هم نامش در لیست قرار دارد. تیمور میندیچ پیش از این‌که پرونده اختلاس صد میلیون دلاری در شرکت هسته‌ای دولتی اوکراین نامش را رو کند، فقط یک چهره در سایه بود؛ شریک قدیمی رئیس‌جمهور، با نفوذ گسترده در انرژی و جنگ، بدون هیچ رد رسمی و علنی.
در روایت تازه نهادهای ضدفساد اوکراین، میندیچ مرکز یک شبکه غیررسمی است که از دل حلقه نزدیک به ولودیمیر زلنسکی بالا آمده و در حساس‌ترین بخش‌های اقتصاد جنگی کشور جا گرفته است. نتیجه تحقیقات پانزده ماهه درباره اختلاس در شرکت هسته‌ای دولتی انرگواتم، او را به عنوان طراح اصلی نقشه‌ای معرفی می‌کند که در آن حدود صد میلیون دلار از قراردادها مفقود شده است.
میندیچ کشور را ترک کرده و مقام‌های قضایی می‌گویند هر پرونده‌ای علیه او احتمالا غیابا رسیدگی می‌شود. در همین فاصله دو وزیر ارشد دولت استعفا داده‌اند؛ نشانه‌ای از این‌که پرونده فقط یک دعوای اداری در سطح میانی نیست و به مرکز تصمیم‌گیری در کی‌یف رسیده است.
مقام‌های اوکراینی، فعالان و تحلیلگران می‌گویند رشد نفوذ میندیچ بدون رابطه ویژه با رئیس‌جمهور و حلقه نزدیک او قابل تصور نبود. تتینا شوشچوک از مرکز اقدام ضدفساد اوکراین می‌گوید سال‌ها درباره «شبحی به نام میندیچ» در بخش انرژی حرف زده می‌شد و حالا بعد از این تحقیقات، نخستین مدارک رسمی روی میز آمده است؛ مدارکی که به تعبیر او تصویر «کنترل‌کننده در سایه» را از سطح شایعه به سطح مستند بالا می‌برد.
از صحنه سرگرمی تا قلب قدرت
تا پیش از ریاست‌جمهوری زلنسکی، میندیچ چهل‌وشش ساله فقط یکی از چند سرمایه‌دار موفق صنعت سرگرمی در اوکراین بود؛ فردی معروف در حلقه‌های حرفه‌ای، اما دور از عنوان «مرد قدرتمند در حوزه انرژی».
او از مالکان شرکت تولیدی کوارتال ۹۵ بود؛ هم‌نام گروه کمدی که زلنسکی را پیش از سیاست به شهرت رساند. بعد از پیروزی انتخابات، زلنسکی سهم خود را در این شرکت به شرکا منتقل کرد، اما رابطه تجاری و دوستی با میندیچ در قالب‌های دیگر ادامه پیدا کرد.
میندیچ بعد از ورود دوست قدیمی خود به کاخ ریاست‌جمهوری، سبد سرمایه‌گذاری‌های خود را گسترده‌تر کرد، اما هیچ‌وقت سرگرمی را رها نکرد. تا همین هفته، نام او در عنوان‌بندی یک برنامه کمدی در یوتیوب به چشم می‌خورد و به عنوان تهیه‌کننده ظاهر می‌شد؛ برنامه‌ای که بعد از افشای پرونده و آسیب حیثیتی، مالکانش همان هفته تعطیلش کردند.
او هم‌زمان یک پیوند خانوادگی هم در پرونده‌های فساد انرژی دارد؛ خویشاوندی با لئونید میندیچ که خرداد امسال هنگام تلاش برای خروج از کشور بازداشت شد و به اختلاس شانزده میلیون دلاری از یک شرکت برق متهم است. این هم‌زمانی‌ها، در افکار عمومی تصویر شبکه‌ای‌تر و درهم‌تنیده‌تر از خانواده و قدرت می‌سازد.
دوستی نزدیک زلنسکی و میندیچ فقط در سطح روایت شفاهی نمانده است. رئیس‌جمهور در روزهای آخر کارزار انتخاباتی ۲۰۱۹ از خودرو زرهی میندیچ برای سفرهای خود استفاده می‌کرد. زمستان ۲۰۲۱ هم جشن تولد زلنسکی در اوج محدودیت‌های کرونایی در آپارتمان میندیچ برگزار شد؛ ساختمانی که هر دو در آن واحد مسکونی دارند. این جزئیات برای منتقدان، تصویری از حلقه‌ای می‌سازد که مرز زندگی شخصی، تجارت و سیاست در آن محو شده است.
رد پول
اوج نفوذ ادعایی میندیچ در پرونده‌ای ثبت شده که این هفته جزئیاتش علنی شده است. تحقیقات مشترک اداره ملی مبارزه با فساد اوکراین نابو و اداره تخصصی دادستانی ضدفساد ساپو، بر هزار ساعت شنود مکالمات تلفنی و جلسات تکیه دارد؛ شنودهایی که به گفته مقام‌های تحقیق، نشان می‌دهد میندیچ نفوذ قابل توجهی بر هِرمان هالوشچنکو داشته است؛ کسی که از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ وزیر انرژی بود و تابستان امسال به سمت وزیر دادگستری رفت.
هالوشچنکو بعد از علنی شدن نتیجه تحقیقات، از مقام تازه هم کنار رفت. در این شنودها، شبکه‌ای از افراد نزدیک به میندیچ ترسیم می‌شود که نقش واسطه بین مقامات دولتی و پیمان‌کاران شرکت هسته‌ای دولتی انرگواتم را بازی می‌کردند.
تحقیق‌کنندگان می‌گویند این حلقه از پیمان‌کاران می‌خواستند برای عبور از موانع اداری و دریافت قرارداد یا تسویه سریع‌تر، تا پانزده درصد مبلغ قرارداد را به عنوان رشوه پرداخت کنند. پول از این مسیر از قراردادهای رسمی جدا می‌شد، از طریق شرکت‌های پوششی شسته می‌شد و در نهایت به جیب میندیچ و نزدیکانش می‌رفت.
در اسناد رسمی، نام او به‌ندرت به عنوان دریافت‌کننده مستقیم وجه ثبت شده، اما نابو و ساپو می‌گویند الگوی تکراری مکالمات و تکرار اسم او در دستورهای غیررسمی، تصویری از «فرمانده حلقه» می‌سازد؛ فرماندهی که روی کاغذ جایی ندارد، اما در عمل در دل قراردادهای انرژی حرکت می‌کند.
فعالان ضدفاسد می‌گویند این الگو در شرایط عادی هم نگران‌کننده بود، اما جنگ به ماجرا لایه‌ای دیگر اضافه کرده است. شوشچوک می‌گوید بدون رابطه ویژه با زلنسکی، میندیچ «هرگز وارد سیاست و موقعیت‌های قدرت و تجارت نمی‌شد» و این حجم نفوذ «در زمان جنگ و در حوزه زیرساخت انرژی، وقتی بسیاری از اوکراینی‌ها برق در خانه ندارند، ابعاد تیره‌تری پیدا می‌کند.»
مسیر رشد میندیچ فقط از وزارت انرژی و انرگواتم نگذشته است. بعد از دستگیری ایهور کولومویسکی، سرمایه‌دار معروف اوکراینی که از حامیان کارزار انتخاباتی زلنسکی بود و در ۲۰۲۳ به اتهام تقلب و پول‌شویی بازداشت شد، چند کسب‌وکار که پیش‌تر به نام او ثبت بودند اعلام کردند حالا میندیچ ذی‌نفع نهایی آنهاست.
شوشچوک می‌گوید در سه سال، میندیچ از یک شریک رسانه‌ای به «تاجر شناخته‌شده با علاقه به کسب‌وکارهای متعدد» تبدیل شده است؛ بدون این‌که رسما به عنوان یک الیگارش جدید معرفی شود. نام او کنار شرکت‌های کشاورزی و بانک دولتی سنس آمده، اما بیش از همه در پیوند با شرکت‌های دولتی انرژی تکرار شده است؛ جایی که پول بزرگ‌تر و حساسیت امنیتی بالاتر است.
هم‌زمان نابو پرونده دیگری هم روی میز دارد: تحقیق درباره ارتباط احتمالی میندیچ با شرکت پیشروی پهپادی فایر پوینت. این شرکت در سال‌های جنگ، از یک بازیگر حاشیه‌ای به یکی از نمادهای نسل جدید صنعت دفاعی اوکراین تبدیل شده است؛ بخشی از موجی از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های بومی که پهپادهای پیشرفته برای شناسایی، مراقبت و حمله ساخته‌اند و می‌توانند اهدافی در خاک روسیه را هم هدف بگیرند.
نابو هنوز نتیجه پرونده فایر پوینت را علنی نکرده، اما به گفته مقام‌های مطلع، سوال اصلی این است که آیا میندیچ ذی‌نفع نهایی این شرکت است یا نه. خود فایر پوینت هر گونه ارتباط با او را رد کرده است، اما مقایسه الگوی رشد سریع شرکت، حجم سرمایه‌گذاری و هم‌زمانی با توسعه شبکه نفوذ میندیچ در انرژی، سوظن فعالان و تحقیق‌کنندگان را برانگیخته است.
صنعت داخلی پهپاد اوکراین در چند سالی که از آغاز جنگ می‌گذرد، با شتابی کم‌سابقه رشد کرده است؛ بازاری که زمانی در حاشیه بود، امروز به «قلب تکنولوژیک» جنگ تبدیل شده است. در چنین فضایی، این‌که نام یک شریک قدیمی رئیس‌جمهور هم‌زمان در کنار شرکت‌های انرژی و شرکت‌های پهپادی بیاید، برای نهادهای ضدفساد یک زنگ خطر مضاعف به حساب می‌آید؛ زنگ خطری که به قول شوشچوک، بدون کلید زلنسکی هرگز روشن نمی‌شد.
آخرین اخبار جهان را از طریق این لینک پیگیری کنید.
