مسکو شریک دمشق در مرحله انتقالی است؟

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

اولین دیدار بین روسای جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، و سوریه، احمد الشرع معروف به الجولانی، هفته گذشته  در مسکو برگزار شد، پس از پیچیدگی‌هایی که پس از سقوط بشار اسد به وجود آمد، درهای پیشرفت بالقوه در روابط دوجانبه بین دو کشور را باز کرد.

کلمات خوشامدگویی که دو طرف در جلسه مذاکرات رد و بدل کردند، نشان‌دهنده تمایل آن‌ها به عبور از موانع گذشته و حرکت به سمت روابطی بر پایه اصول جدید بود.

پوتین در این دیدار بر این واقعیت تاکید کرد که روسیه همیشه در روابط خود با دمشق منافع مردم سوریه را در نظر گرفته و به دنبال اهداف خودخواهانه و آنی نبوده است.

الشرع هم بر اهتمام سوریه به حفظ روابط «تاریخی» با روسیه تاکید کرد و نقش مهم روسیه در تحقق اهداف سیاسی سوریه را یادآور شد، بدون آنکه از استقلال و حفظ تمامیت ارضی و ثبات سوریه در روابط جدید با روسیه چشم‌پوشی کند.

شرکت مقامات عالی‌رتبه روس، از جمله وزیر دفاع آندری بیلوسوف، وزیر خارجه سرگئی لاوروف، دستیار رئیس‌جمهور یوری اوشاکوف و معاون نخست‌وزیر مسئول امور انرژی، الکساندر نواک، در این مذاکرات، نشانه آمادگی مسکو برای باز کردن همه پرونده‌های روابط دوجانبه از جمله پرونده‌های پیچیده برای بحث و بررسی بود.

پرونده‌های سخت میان دو کشور

این دیدار این حقیقت را تغییر نمی‌دهد که هنوز پرونده‌های سخت زیادی وجود دارد که ممکن است انجام ماموریت الشرع را دشوار کند، به‌ویژه وضعیت مقرهای نظامی روسیه در حمیمیم و طرطوس، مساله تحویل رئیس‌جمهور سابق سوریه بشار اسد و دیگر موضوعات.

برای مثال، لاوروف پیش از سفر الشرع به مسکو اعلام کرد که کشورش به بشار اسد و خانواده‌اش پناهندگی انسانی داده است که این مساله تحویل او را برای رهبری روسیه غیرقابل قبول می‌کند. 

دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه، گفت که پوتین با همتای سوری خود درباره سرنوشت مقرهای نظامی روسیه در سوریه بحث کرده است، هر چند جزئیات بیشتری ارائه نداد. در بیانیه رسمی آمده است که مذاکرات به روابط دوجانبه و چشم‌انداز توسعه آن در زمینه‌های سیاسی، تجاری، اقتصادی و انسانی و همچنین تحولات منطقه خاورمیانه پرداخته است.

بخش نفت و انرژی

روابط دمشق و مسکو در مرحله فعلی حالت استراتژیک خود را حفظ خواهد کرد ممکن است روابط دوجانبه در زمینه‌های تجاری، اقتصادی و سرمایه‌گذاری، به ویژه پس از لغو تحریم‌ها علیه سوریه، توسعه یابد چرا که شرکت‌های نفتی روسی آماده فعالیت در سوریه هستند، به شرط اینکه مقامات سوری توانایی کنترل امنیت را داشته باشند.

پس از مذاکراتی تقریبا دوساعته، معاون نخست‌وزیر روسیه مسئول امور انرژی، الکساندر نواک، اعلام کرد که شرکت‌های روسی علاقه‌مند به توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و بازسازی بخش انرژی در سوریه هستند. او آمادگی مسکو برای مشارکت در توسعه میادین نفتی در سوریه را اعلام کرد و تاکید کرد که به‌زودی کمیته دولتی مشترک همکاری اقتصادی، تجاری، علمی و فناوری بین روسیه و سوریه تشکیل خواهد شد.

همکاری نظامی

رهبری جدید سوریه رویکردی عمل‌گرایانه را برای تحقق منافع ملی دنبال می‌کند و می‌گوید منافع سوریه در توسعه روابط با روسیه است، زیرا این امر می‌تواند موقعیت سوریه را در نظام روابط بین‌الملل تقویت کند و توازنی با قدرت‌های منطقه‌ای که منافع در منطقه دارند، ایجاد کند. درک عمل‌گرایانه می‌تواند منجر به تثبیت وضعیت مقرهای نظامی در حمیمیم و طرطوس و تدوین اسناد مربوط به آن‌ها با رهبری جدید سوریه شود.

از سرگیری همکاری نظامی بین روسیه و سوریه یکی از موضوعاتی است که میان دو طرف در حال بررسی است و نشان دادن انعطاف در این زمینه‌ها به دستیابی به راه‌حل‌هایی به نفع هر دو کشور منجر خواهد شد.

مساله همکاری نظامی میان دو کشور همچنین به امنیت منطقه‌ای مرتبط است و باید روابط روسیه و سوریه را از دیدگاه گسترده‌ای دید، چرا که «روسیه به دنبال ثبات خاورمیانه به طور کلی است و نمی‌خواهد کانون‌های تنش و نزاع ایجاد شود، و این امر منافع همه کشورهای منطقه را تامین می‌کند.»

روسیه به دنبال  افقی برای ایجاد روابط پیشرفته با سوریه، مشابه روابط روسیه با عربستان سعودی، امارات و قطر خبر داد.

سرنوشت بشار اسد

درباره سرنوشت اسد، نیکولای سوخوف، کارشناس ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه در موسسه اقتصاد جهانی و روابط بین‌الملل روسیه، به طور قاطع هر گونه بحث درباره امکان تحویل رئیس‌جمهور سابق (بشار) اسد توسط مسکو را رد کرد و گفت که روسیه به او پناهندگی انسانی داده و برگشت از این موضع به شهرت روسیه آسیب جدی می‌زند.

ایگور کوروتچنکو، سردبیر مجله «دفاع ملی» روسیه،  در این زمینه تاکید کرد که باید مساله سرنوشت اسد را از چارچوب روابط دو کشور خارج کرد و از دیدگاه عمل‌گرایانه و نه احساسی به آن نگاه کرد و تاکید کرد که این موضوع نباید بر چشم‌انداز توسعه روابط روسیه و سوریه جدید تاثیر بگذارد.

او گفت که صفحه اسد در تاریخ سوریه بسته شده است و نیازی به بازگشت به آن نیست و در حال حاضر مهم توسعه روابط و عقد توافق‌های مشترک است.

آیا وظیفه مقرهای روسی تغییر می‌کند؟

حضور مقرهای نظامی روسیه در خاک سوریه عامل مهمی برای حضور روسیه در منطقه خاورمیانه است، وظایف و عملکرد این مقرها با توجه به وضعیت جدید تغییر خواهد کرد.

در این زمینه کریل سیمونوف کارشناس روس نیز معتقد است: روسیه علاقه‌مند به حفظ حضور خود در خاورمیانه است و آنچه مهم است وضعیت استراتژیک از جمله پایگاه‌های نظامی است که ماموریت‌ها و کارکردهای آنها مانند تبدیل آنها به مراکز لجستیکی برای پشتیبانی از عملیات در آفریقا قابل تغییر است.

وی بیان کرد: در عین حال، این پایگاه‌ها همچنان تاسیسات راهبردی هستند که در صورت لزوم می‌توانند برای اهداف نظامی، مانند مبارزه با داعش در صورت ظهور مجدد آن، مورد استفاده قرار گیرند.

اولویت مسکو

به گفته نیکولای سوخوف، کارشناس ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه در موسسه اقتصاد جهانی و روابط بین‌الملل روسیه، مشکلاتی بین روسیه و سوریه وجود دارد که بدون حل آن‌ها، روابط دوجانبه نمی‌تواند پیشرفت کند، از جمله حفظ مقرهای نظامی روسیه در خاک سوریه، این مقرها اهمیت تاکتیکی و راهبردی زیادی برای حضور روسیه در دریای مدیترانه و ارتباط با قاره آفریقا دارند.

حل مساله مقرهای نظامی روسیه در سوریه به آینده همکاری اقتصادی و کمک‌های روسیه به سوریه، از جمله تامین غلات، گندم، مشتقات نفتی و راه‌اندازی مجدد کارخانه‌هایی که با کمک کارشناسان روس ساخته شده‌اند و همچنین بازسازی زیرساخت‌ها مرتبط است.

روسیه عامل حفظ توازن سوریه 

روسیه برای سوریه عامل مهمی در حفظ توازن قوا در برابر بازیگران منطقه‌ای است، از جمله استفاده از توانمندی‌های مسکو برای خنثی کردن نقش اسرائیل در هنگام شروع بازسازی و تسلیح مجدد نیروهای مسلح سوریه توسط روسیه. اسرائیل در حال حاضر تلاش‌های کشورهای منطقه‌ای برای بازسازی نیروهای مسلح سوریه را ناکام گذاشته است.

در زمینه همکاری نظامی و فنی بین دو کشور، سوریه علاقه‌مند به بازسازی ظرفیت‌های نظامی، به‌روزرسانی نیروهای مسلح و تربیت کادرهاست و مسکو در این زمینه شریک اصلی و توانمند برای تامین فناوری نظامی، آموزش کادرها و خدمات تجهیزات جنگی باقی می‌ماند.

روسیه مانع کریدور داوود و حضور ترکیه

«ویاچسلاو ماتوزف» دیپلمات سابق روسیه معتقد است پذیرش درخواست استقرار در جنوب سوریه توسط دولت روسیه، مانع از اجرای طرح‌های اسرائیل برای اجرای طرح موسوم به «کریدور داوود» خواهد شد.

وی افزود: ما در صورتی که با درخواست الشرع موافقت کنیم، طرح‌های اسرائیل برای ایجاد کریدور داوود را در جنوب سوریه تا مرزهای اردن و عراق خنثی خواهیم کرد. احساس می کنیم ما زبان مشترکی با الشرع داریم و مسیر درست را می‌رویم.

ماتوزف گفت: مقامات روسیه هنوز در این باره تصمیم‌گیری نکرده‌اند اما نباید فراموش کنیم که حضور ما در سوریه در حال کاهش و حضور ترکیه به عنوان عضو ناتو در حال افزایش است.

آخرین اخبار جهان را از طریق این لینک پیگیری کنید.