چالش موشک‌های تاماهاوک و هشدار پوتین

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

رئیس‌جمهور روسیه در سالن والدای سوچی، با لحنی سرد غرب را تهدید کرد و گفت: «اگر موشک‌های تاماهاوک به دست اوکراین برسد، بازی تغییر می‌کند». این جمله مثل چکشی بود که بر سر دیپلماسی فرود آمد؛ تهدیدی مستقیم که بوی صلح‌زدایی و تنش جهانی می‌داد، هم‌زمان که دود خاموشی چرنوبیل و ژنراتورهای اضطراری زاپوریژیا، طعم متفاوتی از کابوس هسته‌ای را به واقعیت نزدیک می‌کرد. پوتین هشدار داد که به‌کارگیری این موشک‌ها بدون مشارکت مستقیم نظامیان آمریکایی ممکن نیست و چنین اقدامی، آتش تنش‌ها را شعله‌ور خواهد کرد. د‌رحالی‌که واشنگتن درخواست کی‌یف برای این موشک‌ها را بررسی می‌کند، کرملین تأکید دارد که تاماهاوک تهدیدی مستقیم علیه روسیه است، هرچند مدعی شد سامانه‌های پدافند هوایی می‌توانند آنها را سرنگون کنند.

پوتین تأکید کرد که ورود تاماهاوک به جنگ اوکراین، موازنه نظامی را تغییر نمی‌دهد اما روابط مسکو و واشنگتن را به نقطه‌ای بی‌سابقه می‌رساند. هم‌زمان مقام‌های آمریکایی به خبرگزاری‌ها گفته‌اند که دولت ترامپ آماده است اطلاعات هدف‌گیری زیرساخت‌های انرژی در خاک روسیه را در اختیار اوکراین قرار دهد؛ اقدامی که در کنار بحث تحویل موشک‌ها می‌تواند دامنه جنگ را گسترش دهد. دراین‌میان، حملات پی‌درپی روسیه علیه شبکه برق اوکراین نگرانی‌ها را دوچندان کرده است. روز پنجشنبه یک پهپاد روسی برق نیروگاه چرنوبیل را برای بیش از سه ساعت قطع کرد؛ سایتی که از سال ۱۹۸۶ به‌عنوان نماد فاجعه هسته‌ای شناخته می‌شود و هنوز برای نگهداری سوخت مصرف‌شده نیازمند برق پایدار است. این حادثه پس از قطع اتصال نیروگاه زاپوریژیا از شبکه برق رخ داد؛ نیروگاهی که بارها میان دو طرف جنگ دست‌به‌دست شده و اکنون تحت کنترل روسیه است.

تهدید هسته‌ای در سایه جنگ

هر دو نیروگاه چرنوبیل و زاپوریژیا از مدار تولید خارج شده‌اند اما برای سیستم‌های خنک‌کننده میله‌های سوخت نیازمند برق مداوم هستند. قطع جریان می‌تواند خطر حوادث رادیواکتیو را افزایش دهد. سیستم‌های پایش پرتوها در چرنوبیل نیز به برق متصل به شبکه وابسته‌اند و خاموشی می‌تواند رصد امنیتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مختل کند.

ولودیمیر زلنسکی با لحنی تند گفت: «روسیه عمدا تهدید حوادث رادیواکتیو را ایجاد می‌کند». او از واکنش ضعیف آژانس و دبیرکل آن، رافائل گروسی، انتقاد کرد و هشدار داد: «هر حمله به زیرساخت‌های انرژی اوکراین، به‌ویژه آنهایی که به امنیت هسته‌ای مربوط‌اند، خطری جهانی است».

پوتین این ادعا را «مزخرف» خواند و اوکراین را متهم کرد که خود خطوط برق زاپوریژیا را هدف قرار داده است. او هشدار داد که مسکو می‌تواند «به همان شیوه» پاسخ دهد و به‌ طور تهدیدآمیز گفت: «آن سوی میدان باید بداند که نیروگاه‌های هسته‌ای فعال دارد. چه چیزی مانع می‌شود که ما در مقابل به آنها ضربه بزنیم؟».

پهپادها و جنگ فرسایشی

زلنسکی در سخنرانی شبانه خود اعلام کرد که روسیه بیش از ۲۰ پهپاد را علیه زیرساخت‌های انرژی در اسلاوتیچ، شهری که برق چرنوبیل را تأمین می‌کند، به‌ کار گرفت. این موج حملات سامانه‌های دفاعی را از کار انداخت و خاموشی گسترده‌ای به بار آورد که حتی بر سازه سارکوفاژ چهارمین رآکتور تخریب‌شده تأثیر گذاشت؛ سازه‌ای که از انتشار گرد رادیواکتیو جلوگیری می‌کند و در کنار آن بیش از سه‌ هزار تُن سوخت مصرف‌شده ذخیره شده است. زلنسکی افزود: «روسی‌ها نمی‌توانستند ندانند که هدف قراردادن اسلاوتیچ چه پیامدی برای چرنوبیل دارد».

سال گذشته نیز یک پهپاد انفجاری به لایه حفاظتی بیرونی چرنوبیل اصابت کرد و آتش کوچکی به‌پا کرد، هرچند سطح تشعشع افزایش نیافت. این رخدادها نگرانی‌ها درباره سلاح‌سازی از بحران انرژی و هسته‌ای را عمیق‌تر کرده است.

وضعیت بحرانی در زاپوریژیا

نیروگاه زاپوریژیا، بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای اروپا، بیش از یک هفته است که از شبکه برق جدا شده و با ژنراتورهای دیزلی اضطراری، سیستم‌های خنک‌کننده شش رآکتور خاموش و انبار سوخت مصرف‌شده را سرپا نگه داشته است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید وضعیت بلافاصله بحرانی نیست اما خواهان اتصال فوری نیروگاه به شبکه شده است. وزارت انرژی اوکراین هشدار داد: «هیچ نیروگاه هسته‌ای در جهان تاکنون تحت چنین شرایطی کار نکرده و پیش‌بینی مطمئن امکان‌پذیر نیست». ادوین لایمن، مدیر بخش ایمنی هسته‌ای در اتحادیه دانشمندان نگران، نیز تأکید کرد که هیچ نیروگاهی برای فعالیت طولانی‌مدت بدون دسترسی به برق پایدار طراحی نشده است. او گفت: «اگر برق خنک‌کننده قطع شود، چند روز یا بیشتر طول نمی‌کشد تا هسته‌ها یا استخرهای سوخت، مواد رادیواکتیو خطرناک آزاد کنند».

اندیشکده آمریکایی «مؤسسه مطالعات جنگ» اعلام کرده است که اشغال زاپوریژیا به دست روسیه امنیت نیروگاه را به‌شدت کاهش داده و احتمال دارد مسکو بخواهد این تأسیسات را به شبکه برق روسیه متصل کند. چنین اقدامی هم خطرات امنیتی را افزایش می‌دهد و هم ظرفیت تولید برق آینده اوکراین را از بین می‌برد. درعین‌حال روسیه می‌تواند از این نیروگاه به‌عنوان ابزاری برای مشروعیت‌بخشی به اشغال‌گری خود بهره ببرد. پوتین بار دیگر این اتهام را رد کرد و گفت اوکراین با «بازی خطرناک» خود جان میلیون‌ها نفر را به خطر می‌اندازد. با این حال، تحلیلگران غربی معتقدند مسکو با نگه‌داشتن زاپوریژیا در وضعیت نیمه‌فلج، هم از آن به‌عنوان اهرم فشار سیاسی و هم به‌عنوان ابزار بازدارندگی در برابر کی‌یف استفاده می‌کند.

آخرین اخبار جهان را از طریق این لینک پیگیری کنید.