غیبت آمریکا و شروط غیرقابل قبول روسیه

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ،

مقامات ارشد از نزدیک به ۵۰ کشور روز چهارشنبه گرد هم آمدند تا تسلیحات و مهمات بیشتری برای اوکراین فراهم کنند. این در حالی بود که رئیس پنتاگون برای اولین بار از زمان تشکیل این گروه سازمان‌دهنده کمک‌های نظامی در سه سال پیش، در این نشست حضور نداشت.

ریاست نشست گروه تماس دفاعی اوکراین در مقر ناتو بر عهده بریتانیا و آلمان بود. پیت هِگسِت، وزیر دفاع آمریکا، تنها پس از پایان این نشست وارد بروکسل شد تا در نشست وزرای دفاع ناتو در روز پنجشنبه شرکت کند. غیبت او تازه‌ترین گام از مجموعه اقداماتی است که واشنگتن برای فاصله‌گرفتن از تلاش‌های اوکراین برای عقب راندن تهاجم تمام‌عیار روسیه، که از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ آغاز شده، اتخاذ کرده است. به گفته سازمان ملل، بیش از ۱۲ هزار غیرنظامی اوکراینی و همچنین ده‌ها هزار سرباز از هر دو طرف در این جنگ کشته شده‌اند.

افزایش تولید پهپاد

پیش از نشست روز چهارشنبه، بریتانیا اعلام کرد که قصد دارد تولید پهپاد را برای کمک به اوکراین ده برابر افزایش دهد. پهپادها به عاملی تعیین‌کننده در این جنگ، که اکنون وارد چهارمین سال خود شده، تبدیل شده‌اند. جان هیلی، وزیر دفاع بریتانیا، گفت که شرکت‌های بریتانیایی از درس‌های آموخته‌شده در میدان نبرد «برای توسعه پهپادهای پیشرفته جدید به منظور کمک به حفاظت از غیرنظامیان اوکراینی و همچنین تقویت امنیت ملی خودمان» استفاده می‌کنند.

لوید آستین، سلف هِگسِت، پس از آغاز جنگ تمام‌عیار روسیه علیه اوکراین در سال ۲۰۲۲، این گروه را ایجاد کرد. از آن زمان، حامیان اوکراین مجموعاً حدود ۱۲۶ میلیارد دلار تسلیحات و کمک نظامی، شامل بیش از ۶۶.۵ میلیارد دلار از سوی آمریکا، فراهم کرده‌اند. از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ در ماه ژانویه، ایالات متحده ریاست هیچ‌یک از نشست‌های گروه تماس دفاعی اوکراین را بر عهده نداشته است.

متحدان اروپایی ناتو نگرانند که آمریکا ممکن است نیروهای خود را از اروپا خارج کرده و بر منطقه هند و اقیانوس آرام تمرکز کند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، هشدار داده است که رها کردن اوکراین، اعتبار آمریکا را در بازدارندگی هرگونه درگیری با چین بر سر تایوان هم از بین خواهد برد.

مذاکرات صلح در بن‌بست

روسیه و اوکراین همچنان مانند همیشه از یکدیگر دور هستند و این دو کشور متخاصم نتوانسته‌اند در مذاکرات مستقیم در استانبول به پیشرفت قابل توجهی دست یابند. در حالی که برای تبادل زندانیان بیشتر توافق حاصل شد، مسکو و کی‌یف همچنان عمیقاً بر سر چگونگی پایان دادن به جنگ پرهزینه و تلخ اوکراین اختلاف نظر دارند.

روسیه نشان داده است که به ویژه سازش‌ناپذیر است و یادداشتی را به مذاکره‌کنندگان اوکراینی تحویل داده که در آن بر شروط حداکثری و سرسختانه خود، که اساساً به معنای تسلیم اوکراین خواهد بود، تأکید مجدد کرده است. انتظارات برای سازش از سوی کرملین همواره پایین بوده است، اما به نظر می‌رسد مسکو هرگونه نشانه‌ای از آمادگی برای تعدیل خواسته‌های خود را از بین برده است.

شروط روسیه

در یادداشت روسیه مجدداً از اوکراین خواسته شده است که از چهار منطقه نیمه‌اشغالی که روسیه آن‌ها را ضمیمه کرده اما به طور کامل تصرف نکرده است، عقب‌نشینی کند؛ امتیازی ارضی که کی‌یف بارها آن را رد کرده است. در این یادداشت آمده است که اوکراین باید محدودیت‌های شدیدی را بر نیروهای مسلح خود بپذیرد، هرگز به هیچ اتحاد نظامی نپیوندد، میزبان نیروهای خارجی نباشد و سلاح هسته‌ای به دست نیاورد. این به معنای غیرنظامی‌سازی اوکراین در سرسختانه‌ترین شکل آن خواهد بود که برای اوکراین و بخش عمده‌ای از اروپا، که این کشور را مانعی در برابر توسعه‌طلبی بیشتر روسیه می‌دانند، غیرقابل قبول است.

از دیگر خواسته‌های روسیه می‌توان به برقراری مجدد روابط کامل دیپلماتیک و اقتصادی، به ویژه عدم مطالبه غرامت از سوی هیچ یک از طرفین و لغو تمامی تحریم‌های غرب علیه روسیه اشاره کرد. این فهرستی از آرزوهای کرملین است که هرچند آشنا به نظر می‌رسد، اما گویای آن است که مسکو چگونه آینده اوکراین را به عنوان یک دولت تحت انقیاد و وابسته به روسیه، بدون ارتش قابل توجه و استقلال واقعی، تصور می‌کند.دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر سابق تندروی روسیه که اکنون یک مقام ارشد امنیتی است، روز سه‌شنبه صراحتاً گفت که هدف مسکو در مذاکرات صلح "سازش" نیست، بلکه دستیابی به "پیروزی سریع" است. او گفت که این "معنای" یادداشت روسیه است.

این موضع سازش‌ناپذیر علی‌رغم دو عامل مهم اتخاذ شده که ممکن بود کرملین را به تأمل وادارد. نخست اینکه، اوکراین علی‌رغم نابرابری خیره‌کننده از نظر وسعت سرزمینی و منابع، توانایی فنی لازم برای حمله به عمق خاک روسیه را توسعه داده است. حملات پهپادی خیره‌کننده اخیر که بمب‌افکن‌های استراتژیک روسیه را در پایگاه‌هایی در هزاران مایل دورتر از اوکراین هدف قرار داد، گواه قدرتمندی بر این مدعاست. به نظر می‌رسد اوکراین، علی‌رغم همه چیز، برگ برنده‌هایی در دست دارد و به طور مؤثر از آن‌ها استفاده می‌کند.

نارضایتی ترامپ و فشارهای داخلی

مساله دوم و مسلماً خطرناک‌تر برای مسکو، آن است که آخرین خواسته‌های سرسختانه کرملین علی‌رغم سرخوردگی فزاینده دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از تلاش‌های صلح خود در اوکراین مطرح می‌شود. ترامپ پیش از این از همتای روسی خود، ولادیمیر پوتین، که به گفته او پس از حملات گسترده هفته گذشته روسیه به اوکراین «کاملاً دیوانه» شده بود، ابراز نارضایتی کرده بود. اما اکنون، خود ترامپ تحت فشار است زیرا یکی از پایه‌های اصلی سیاست خارجی دوره دوم ریاست‌جمهوری او – یعنی پایان دادن سریع به جنگ اوکراین – به شدت متزلزل به نظر می‌رسد.

اگر ترامپ بخواهد، اهرم‌های قدرتمندی برای استفاده در اختیار دارد، مانند افزایش کمک‌های نظامی آمریکا یا اعمال تحریم‌های شدید جدید، از جمله تحریم‌هایی که با حمایت قاطع در سنای آمریکا مواجه شده‌اند. سناتور ریچارد بلومنتال، یکی از حامیان کلیدی لایحه فراحزبی سنا که هدف آن اعمال اقدامات "فلج‌کننده" جدید علیه مسکو است، روسیه را به "تمسخر تلاش‌های صلح" در مذاکرات استانبول متهم کرد و در پستی با دقت تنظیم‌شده در شبکه اجتماعی ایکس، کرملین را به "بازی دادن ترامپ و آمریکا" متهم نمود.

در حال حاضر مشخص نیست که رئیس‌جمهور دمدمی‌مزاج آمریکا چگونه واکنش نشان خواهد داد، یا اصلاً چه کاری انجام خواهد داد. اما نتیجه جنگ اوکراین، به ویژه میانجیگری برای دستیابی به یک توافق صلح جهت پایان دادن به آن، به طور جدایی‌ناپذیری با دولت فعلی در کاخ سفید گره خورده است. این واقعیت که پوتین بار دیگر بر مواضع خود پافشاری کرده و پاسخی سازش‌ناپذیر به درخواست‌های صلح ارائه داده است، ممکن است اکنون ترامپ را وادار به اقدام کند.