امروز در رژه مسکو چه گذشت؟

روس‌ها جمعه ۹ مه ۲۰۲۵ برابر با ۱۹ اردیبهشت‌ ۱۴۰۴ در آیینی به سنت هرساله اما با ترتیبات ویژه‌ به خاطر همزمانی آن با هشتادمین سالگرد پیروزی خود و هم‌پیمانانشان در جنگ جهانی دوم با حضور مقامات ارشد از ۲۹ کشور در میدان سرخ مسکو برگزار کردند.

خبرنگار ایرنا در مسکو یکی از ۶ هزار و ۷۴۰ میهمان ویژه کرملین بود که روز جمعه در کنار دیگر میهمانان روس – مانند خانواده‌های کهنه سربازان جنگ جهانی دوم – و میهمانان غیرروس مانند وابستگان نظامی کشورها در تریبون مجاور از نزدیک شاهد این آیین بود.

* ساعت حوالی ۸:۴۰ صبح به وقت مسکو (نیم ساعت برای تطابق زمانی با تهران اضافه کنید) تنها با ارائه کارت حضور در مراسم، اجازه خروج از ایستگاه مترو «کیتای گُرود» را یافتم تا به محدوده میدان سرخ محل برگزاری مراسم برسم. دیگر شهروندان با توجه به ترتیبات امنیتی، باید مسیر خود را از برخی دیگر از ایستگاه‌های مترو انتخاب می‌کردند.

* برای رسیدن به میدان سرخ،‌ حدود ۶ بار، کارت دعوت ورود به مراسم را همراه با گذرنامه ارائه کردم تا در نهایت ساعت حوالی ۹:۱۰ به جایگاه شماره ۷ در سمت چپ تریبون اصلی سخنران مراسم برسم. این زمانی بود که تقریباً همه صندلی‌های جایگاه پُر شده بود.

* به گفته مقامات روسیه، رهبران و مقامات ارشد از ۲۹ کشور میهمان این آیین بودند و علاوه بر آن، سفرا و نمایندگان دیپلماتیک و وابستگان نظامی بیش از ۱۲۰ کشور در این آیین حضور داشتند.

* هوای مسکو در زمان برگزاری مراسم حوالی ۷ درجه بود. برگزارکنندگان صندلی‌های فلزی جایگاه را به گرمکن مجهز کرده بودند و علاوه بر این، در کیفی، پتو و دوربین دوربرد برای مشاهده رژه از نمای نزدیک‌تر گذاشته بودند.

* با وجود عملیات ویژه نظامی روسیه در اوکراین، روس‌ها طی چهار سال اخیر در فضای جنگی مناطق غربی خود، رژه ۹ مه را تعطیل نکرده‌اند. این رژه امسال در حالی برگزار شد که روسیه به مناسبت این روز، آتش‌بس سه روزه با اوکراین اعلام کرده است. البته کی‌یف نیز با حمله‌های پهپادی خود به استقبال این رژه رفت اما این پهپادها تا سه، چهار روز قبل از رژه تا مناطق حاشیه‌ای پایتخت روسیه بیشتر نفوذ نکردند و نهایتاً مسکو در فضایی آرام خود را برای این مراسم آماده کرد.

* یک بانوی شمشیر در دست از نمادهای اصلی هشتادمین سالگرد پیروزی روسیه در جنگ جهانی دوم است. به گفته روس‌های حاضر در این آیین، این زن، نماد مادرانی است که فرزندان خود را به حضور در جبهه‌های جنگ در آن مقطع زمانی تشویق می‌کردند. مجسمه اصلی این بانوی روس، در ولگاگراد (استالینگراد) به ارتفاع بیش از ۳۰ متر نصب شده است. طی دو روز اخیر، اسم این شهر به صورت موقت به استالینگراد تغییر یافته است.

* ساعت حوالی ۹:۵۲ سکوت سنگینی در میدان سرخ موج زد. یگان‌های مختلف از نیروهای مسلح روسیه و یگان‌های تشریفات از برخی کشورهای خارجی به حالت خبردار ایستاده بودند تا اینکه چند دقیقه بعد، ابتدا رئیس پادگان ارتش روسیه در مسکو و سپس بلوسوف اقتصاددان روس و وزیر دفاع این کشور با کت و شلوار از یگان‌ها سان دیدند.

* ساعت ۱۰ صبح، زمانی که صدای زنگ برج کرملین در میدان سرخ طنین افکند، صدای توپ‌های جنگی از پشت کاخ کرملین شنیده شد و سربازانی با لباس ارتش زمان جنگ جهانی دوم شوروی، پرچم‌هایی را حمل کردند که پیش‌تر ۸۰ سال قبل در سال ۱۹۴۵ میلادی، بر فراز پارلمان آلمان پس از شکست حاکمان نازی آن کشور برافراشتند.

* این زمانی بود که رؤسای جمهور میهمان: شی جین پینگ (چین)، لولا داسیلوا (برزیل)، الکساندر ووچیچ (صربستان)، نیکلاس مادورو (ونزوئلا)، میگل دیاز کانل (کوبا)، الکساندر لوکاشنکو (بلاروس)، عبدالفتاح سیسی (مصر)، امامعلی رحمان (تاجیکستان)، فلیکس شیسکدی (جمهوری کنگو)، نخست‌وزیران: روبرت فیتسو (اسلواکی)، نیکول پاشینیان (ارمنستان)، و همچنین محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و برخی دیگر از مقامات ارشد کشورها در جایگاه ویژه مستقر شده بودند. هر یک از آنها دقایقی بعد، هنگام رژه نیروهای کشورهای خود می‌ایستادند.

* عقربه‌های ساعت، ۱۰:۱۴ را نشان می‌داد که نوبت به سخنرانی رئیس‌جمهور روسیه رسید. ولادیمیر پوتین در میانه سخنان خود، یک دقیقه سکوت به احترام کشته‌شدگان در جنگ اعلام کرد. (متن خبر را اینجا بخوانید)

* حوالی ساعت ۱۰:۲۴، رژه آغاز شد. روس‌ها رژه را با سربازانی در لباس نظامیان ۸۰ سال پیش شوروی آغاز کردند و با تشویق سربازان خود در عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین ادامه دادند.

* یگان‌هایی از کشورهای مختلف هم‌پیمان روسیه در این آیین رژه رفتند. پیش‌قراول آنها، نظامیان جمهوری آذربایجان بودند و ارتشیان چین نیز که در سخنرانی رئیس‌جمهور روسیه ، نقش آنها در پیروزی جنگ جهانی دوم برجسته عنوان شد،‌ نیز در این آیین رژه رفتند. نظامیانی از کره شمالی، بلاروس، میانمار، مغولستان، مصر، ویتنام، لائوس، کوبا، ترکمنستان، ازبکستان، قراقستان، قرقیزستان و تاجیکستان نیز در میدان سرخ حاضر شدند.

* تجهیزات نظامی مکانیزه نیز در پایان رژه پیاده‌نظامان وارد میدان سرخ شدند. تانک‌های تی‌۳۴ و موشک‌های قاره پیما یارس از جمله تجهیزات نظامی به نمایش درآمده بود.

* روس‌ها برای نخستین بار در این آیین، جدیدترین سامانه‌های توپخانه‌ای ۱۵۲ میلی‌متری «گیاتسینت-کا» و «مالوا» بر روی شاسی چرخ‌دار، و همچنین مدل‌های مدرن سامانه‌های آتش جت «تورنادو-اس» و سامانه‌های آتش‌افکن سنگین توس-۲ "توسوچکا" را در معرض دید قرار دادند. سامانه‌های پدافند اس۴۰۰ از دیگر تجهیزات به نمایش درآمده در این آیین بود. روس‌ها همچنین برای نخستین بار، پهپادها و دیگر سامانه‌های بدون سرنشین خود را همچون اورلان-۱۰، اورلان-۳۰، لانست-۵۱، لانست-۵۲، هارپی و گران به نمایش درآوردند.

* خبری از اورشنیک نبود، موشکی که روسیه نخستین بار اول آذرماه ۱۴۰۳ آن را به اهدافی در اوکراین شلیک کرد. رئیس جمهور روسیه در آن زمان با اشاره به استفاده اوکراین از سلاح‌های دوربرد غربی، گفت: در واکنش به این اقدام کی‌یف، ارتش روسیه در حمله‌ای ترکیبی با استفاده از یکی از جدیدترین سامانه‌های موشکی میان‌برد خود یکی از تاسیسات دفاعی - صنعتی اوکراین را هدف قرار داد.

* نمایش هوایی جنگنده‌های روسیه، پایان‌بخش رژه بود و آنها پرچم کشور خود را بر آسمان نقش بستند.

* رؤسای جمهور و دیگر مقامات ارشد میهمان این مراسم در پایان رژه، به صورت پیاده از مقابل جایگاه مهمانان راهی باغ الکساندر در مجاورت کرملین شدند. شی جین پینگ رئیس جمهور چین بیش از دیگر مقامات خارجی با تشویق حاضران روبرو شد.

* چند دقیقه بعد هم پوتین رئیس‌جمهور روسیه پیاده، همین مسیر را پیمود تا به اتفاق مقامات خارجی میهمان مسکو، بر بنای یادبود سرباز گمنام این کشور، گل نثار کند. پوتین قبل از ترک میدان سرخ از افسر کره شمالی که همراه با دیگر نظامیان این کشور، روسیه را در بازپس‌گیری کورسک از اوکراین یاری کرده بودند، قدردانی کرد.

* آیین ۹ مه در دیگر شهرهای روسیه و سفارتخانه های این کشور نیز برگزار شد. روس ها یک روز بعد از ۸ مه که روز پیروزی در کشورهای اروپایی نامیده می شود، این روز را گرامی می دارند چرا که ساعت پیروزی در جنگ جهانی دوم در اروپا ۸ مه و در روسیه به دلیل اختلاف زمانی ۹ مه بود. هرچند متحدان اروپایی آن روز شوروی سابق، امروز در صدد تحمیل شکست راهبردی به هم پیمان قبلی خود روسیه امروز هستند.

در این پیوند، کیم جونگ اون رهبر کره شمالی از سفارت روسیه بازدید کرد و روز پیروزی را تبریک گفت.

در تهران نیز رافائل گئورکیان کاردار موقت روسیه در ایران سخنران آیین ۹ مه بود. این آیین با نثار گل به مزار سربازان شوروی در دوران جنگ جهانی دوم همراه شد.