35 هزار و 540 مرگ در یک سال؛ بهای سنگین بی‌توجهی به بحران آلودگی‌ هوا / 12 میلیارد دلار هزینه آلودگی‌ هوا در ایران طی یک سال

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

بر اساس آمار اعلام شده هزینه تحمیل شده آلودگی‌ هوا در سال 1403 به اقتصاد کشور بیش از 12 میلیارد دلار برآورد شده و بیش از 4 میلیارد دلار آن فقط بابت مراقبت‌های بهداشتی مرتبط با بیماری‌‌ها و مرگ‌های ناشی از آلودگی‌ هوا بوده است.

 آلودگی‌ هوا دومین عامل مرگ زودرس در جهان است و سالانه بیش از ۸.۱ میلیون نفر جان خود را به دلیل آن از دست می‌دهند؛ آماری که نشان می‌دهد از هر هشت مرگ یک مورد مستقیما به آلودگی‌ هوا مربوط است.

بر اساس مطالعات ملی انجام شده و به گفته عباس شاهسونی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در سال 1403 بیش از 35 هزار نفر در ایران به دلیل مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ جان خود را از دست داده‌اند که از این تعداد 7 هزار مرگ مربوط به تهران است.

هزینه تحمیل شده آلودگی‌ هوا در سال 1403 به اقتصاد کشور بیش از 12 میلیارد دلار برآورد شده

علی اصغر مهاجری، کارشناس اقتصادی، درباره هزینه‌هایی که آلودگی‌ هوا بر اقتصاد کشور تحمیل‌ می‌کند، به تجارت‌نیوز‌ می‌گوید: هزینه‌ای که آلودگی‌ هوا بر کشور تحمیل‌ می‌کند به دو بخش مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌ می‌شود. هزینه‌های مستقیم اعم از مراقبت‌های بهداشتی و تخصصی و هزینه‌های غیرمستقیم هم شامل کاهش بهره‌وری در عرصه تولید و پایین آمدن کیفیت زندگی‌ می‌شود و هم آسیب‌هایی به زیرساخت‌‌ها و محیط زیست وارد‌ می‌آید.

او‌ می‌افزاید: بر اساس آمار اعلام شده هزینه تحمیل شده آلودگی‌ هوا در سال 1403 به اقتصاد کشور بیش از 12 میلیارد دلار برآورد شده و بیش از 4 میلیارد دلار آن فقط بابت مراقبت‌های بهداشتی مرتبط با بیماری‌‌ها و مرگ‌های ناشی از آلودگی‌ هوا بوده است.

مناطقی که عموما محل زندگی افراد بی‌بضاعت و یا کم‌بضاعت است بیش از دیگر مناطق از آلودگی‌‌ هوا آسیب‌ می‌بینند

این کارشناس اقتصادی یکی دیگر از آسیب‌های آلودگی‌ هوا را افزایش نابرابری در کشور دانسته و اظهار‌ می‌دارد: مناطقی که عموما محل زندگی افراد بی‌بضاعت و یا کم‌بضاعت است بیش از دیگر مناطق از این آلودگی‌‌ها آسیب‌ می‌بینند. افرادی که در این محله‌‌ها زندگی‌ می‌کنند علاوه بر اینکه معمولا دسترسی کمتری به مراقبت‌های بهداشتی دارند از وسایل پاک‌کننده هوا نیز محرومند و اغلب هم در معرض آلاینده‌های بیشتری قرار‌ می‌گیرند از جمله کارخانه‌‌ها و خیابان‌های پرتردد.

مهاجری در پایان به کمبود آگاهی عمومی یا اطلاع‌رسانی کافی در مورد آسیب‌های آلودگی‌ هوا اشاره کرده و‌ می‌گوید: ممکن است برخی از مردم آگاهی لازم در مورد خطرات آلودگی‌ هوا را نداشته باشند. همین مساله به طور ناخودآگاه بر کاهش کیفیت زندگی تاثیر‌ می‌گذارد و عدم اطلاع رسانی دقیق نیز خود دلیل دیگری است که افراد بیشتری در معرض این آلودگی قرار بگیرند.

منابع آلودگی‌ هوا متعدد و پیچیده‌اند

خسرو نیک‌افروز، کارشناس محیط زیست، نیز در این باره به تجارت‌نیوز‌ می‌گوید: مساله اینجاست که برای کاهش آلودگی باید ابتدا منابع آلودگی را شناسایی کنیم، این منابع متعدد و پیچیده‌اند از خودرو و موتور سیکلت گرفته تا نیروگاه‌‌ها و صنایع و انتقال گرد و غبار از کشورهای همسایه.

قوانینی که برای جلوگیری از افزایش آلودگی‌ هوا وضع شده است ضمانت اجرایی لازم را ندارند

او‌ می‌افزاید: اما مساله اینجاست که با شناسایی تمام این منابع آلودگی قوانینی که در این زمینه و برای جلوگیری از افزایش آلودگی‌ هوا وضع شده است ضمانت اجرایی لازم را ندارند. قانون‌های متعددی هست، استانداردهایی وجود دارد، اما در زمینه نظارت بر تولید، کیفیت سوخت، معاینه فنی خودروها، نصب فیلترها و عملکرد سیستم‌های گاز (مثلاً کارخانه‌ها) کمبود یا ضعف وجود دارد.

این کارشناس محیط زیست اظهار‌ می‌دارد: یکی دیگر از مشکلات مساله زیرساخت‌های ناوگان حمل و نقل است. خودروهای فرسوده، سوخت‌هایی که کیفیت پایین دارند، نبود مناسب استفاده از فناوری‌های پاک، محدودیت در حمل‌ونقل عمومی شهری یا ناکافی بودن آن.

او تاکید‌ می‌کند: برای رفع آلودگی‌ هوا یا کاهش آن راه‌حل‌های کوتاه‌مدت (مثلاً تعطیلی مدارس در روزهای بد، هشدار به مردم) کافی نیستند؛ باید سیاست‌هایی همچون نوسازی ناوگان، بهبود استاندارد کیفیت سوخت، کنترل صنایع آلاینده، توسعه حمل و نقل عمومی، مدیریت ریزگردها، همکاری بین‌بخشی و بین‌استانی و بین‌المللی اجرا شوند.

نگاه جامعه‌شناختی به معضل آلودگی‌ هوا و بی‌تفاوتی مسئولان

اما فائزه مسلمی، کارشناس جامعه‌شناسی، این مساله را از چند منظر مورد بررسی قرار‌ می‌دهد و به تجارت‌نیوز می‌گوید: اولین اتفاقی که در مواجهه اشتباه با معضلات و مشکلات از سوی مسئولان صورت‌ می‌گیرد پدید آوردن حس بی‌مسئولیتی در میان مردم است.

او‌ می‌افزاید: مسئولان گاهی مسئولیت واقعی را بین نهادها تقسیم می‌کنند یا بروز مشکلات را به «شرایط بیرونی» یا «شرایط طبیعی» ربط می‌دهند (مثلاً ریزگردها یا وارونگی هوا)، بدون اشاره به نقش عوامل انسانی، ضعف مدیریت یا کوتاهی در نظارت. این امر منجر به پدید آوردن حس بی‌مسئولیتی در میان عموم می‌شود و افراد احساس می‌کنند کاری از دستشان برنمی‌آید.

این کارشناس جامعه‌شناسی اظهار‌ می‌دارد: در بسیاری از موارد، سیاستگذارها به دنبال راه‌حل‌هایی هستند که در کوتاه‌مدت آثار ملموس داشته باشند (مثلاً تعطیلی مدارس در روزهای بد، کاهش ساعت کاری)، نه راه‌حل‌های ریشه‌ای که مستلزم سرمایآلوده‌گذاری، سیاست‌های سخت‌تر و تغییر ساختاری‌اند.

محدودیت‌های سیاسی و اقتصادی

مسلمی‌ می‌گوید: فشار اقتصادی، تحریم‌ها، کمبود بودجه، اولویت‌های دیگر مثل رشد اقتصادی، اشتغال، امنیت ملی باعث می‌شود مسائل محیط زیست نادیده گرفته شوند یا در اولویت پایین‌تر قرار گیرند. هر چند این‌ها موانعی جدی‌اند ولی نباید بهانه شوند.

او‌ می‌افزاید: اگرچه مردم تا حدی از وضعیت آلودگی آگاهی دارند و آن را تجربه می‌کنند، اما ساختارهایی که مردم را در تصمیم‌گیری دخیل کنند، محدود بوده‌اند. رسانه‌ها، فعالان محیط زیست و دانشگاه‌ها تلاش‌هایی کرده‌اند، اما انسجام اجتماعی و ظرفیت اثرگذاری پایین است. افراد معمولاً احساس می‌کنند قدرتشان کم است.

آلودگی‌ هوا، بحرانی همگانی

براساس آخرین گزارش بانک جهانی، ۱۱.۴ درصد از کل مرگ و میرهای جهانی در سال ۲۰۲۲ به علت مواجهه با PM۲.۵ می‌باشد. همچنین مواجهه با PM۲.۵ باعث ۳۰ تا ۳۳ درصد از مرگ و میرهای جهانی به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی، ۲۰ تا ۲۶ درصد از مرگ و میرهای جهانی ناشی از بیماری‌های ایسکمیک قلبی و سکته مغزی و ۱۹ تا ۲۰ درصد از مرگ و میرهای جهانی ناشی از سرطان ریه، اختلالات نوزادان و دیابت نوع ۲ شده است. آلودگی‌ هوا، هر سال باعث ۵۷۰۰۰۰ مرگ در کودکان زیر ۵ سال می‌شود.

آخرین اخبار جامعه را از طریق این لینک پیگیری کنید.