چه کسی اجازه ارسال پیامک حجاب را داد؟

به گزارش گروه رسانه ای شرق،  برای اینکه یک پیامک حجاب برای شهروندان ارسال شود حداقل باید دو تبادل اطلاعات میان سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف صورت گیرد.

در ابتدا تصویر گرفته شده از طریق دوربین‌های شهری باید با پایگاه داده‌ای اشخاص حقیقی که متولی آن ثبت احوال است تطبیق داده شود تا مشخص شود این تصویر متعلق به چه کسی است و پس از آن کد ملی شخص با شماره تلفن همراه وی از طریق سامانه «شاهکار» تطبیق داده شود و در نهایت در اختیار سازمان ارسال کننده پیامک قرار گیرد و پیامک از طریق اپراتور ارسال شود.

در صورت اجرایی شدن این روش، تبادل اطلاعات باید میان پلیس و سازمان ثبت احوال و سامانه شاهکار صورت گیرد.

البته ممکن است شخص به دلیل داشتن گواهینامه یا گذرنامه، اطلاعات هویتی‌اش در پایگاه اطلاعات پلیس وجود داشته باشد که در این صورت فقط باید اطلاعات اپراتوری‌اش از طریق سامانه شاهکار چک شود. در این صورت نیز حداقل یک تبادل اطلاعات با سامانه شاهکار که تحت نظارت وزارت ارتباطات است باید انجام شود.

در واکنش به کسانی که از نقش وزارت ارتباطات در ارسال پیامک حجاب سخن می‌گفتند، علیرضا عبداللهی‌نژاد، مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حساب شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «رعایت حریم خصوصی و دفاع از حقوق شهروندی،  همواره خط‌ قرمز شخص وزیر ارتباطات و مجموعه وزارتخانه، بوده، هست و خواهد بود. شما بهتر می‌دانید، ارسال این دست پیامک ها، (مثل پیامک جرائم رانندگی) متولیان خود را دارد.»

بدین ترتیب وزارت ارتباطات نقش خود در ارسال این پیامک را تکذیب کرد.

آیا پلیس به صورت مستقیم به داده‌های ثبت احوال و شاهکار دسترسی دارد و مرکز داده‌های پلیس به صورت مستقیم به مرکز داده‌های ثبت احوال و شاهکار متصل است و داده‌ها میان این دو بخش رد و بدل می‌شود؟

طبق ماده ۷ قانون مدیریت داده، تبادل داده‌ها و اطلاعات بین دستگاه‌ها و نهادهای مشمول این قانون با دستگاه‌های اجرایی یا کسب‌وکارها با رعایت اصول حفاظتی و امنیتی برعهده «مرکز ملی تبادل اطلاعات» وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است.

طبق این قانون هیچ دو دستگاه اجرایی اجازه ندارند به صورت مستقیم و خارج از مرکز ملی تبادل اطلاعات با یکدیگر تبادل داده انجام دهند. این تصمیم به منظور حفظ امنیت داده‌های افراد و بررسی وضعیت امنیتی چگونگی تبادل اطلاعات دستگاه‌های مختلف با یکدیگر گرفته شد.

پیش از اجرای این قانون دستگا‌ه‌ها برای تبادل اطلاعات به یکدیگر متصل می‌شدند و به دلیل اینکه موارد امنیتی را برای اتصال رعایت نمی‌کردند در بسیاری از موارد با مشکلات امنیتی مواجه می‌شدند از همین رو مقرر شد تمامی اتصال‌های میان دستگاه‌هایی برای تبادل اطلاعات قطع شود و تمامی تبادل اطلاعات از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات که متولی اصلی آن وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است صورت گیرد.

در چنین شرایطی پلیس، ثبت احوال و شاهکار، با هدف شناسایی افراد، باید اطلاعات مورد نیاز و داده‌های مورد نیازشان را از طریق مرکز تبادل اطلاعات با یکدیگر به اشتراک بگذارند و استعلام بگیرند؛ البته این اشتراک‌گذاری داده‌ها باید پیشتر به تصویب کارگروه تعامل‌پذیری رسیده باشد.

طبق قانون مدیریت داده «دستگاه‌ها و نهادهای مشمول این قانون و ارائه‌­دهندگان خدمات ذیل تنظیم‌­گران بخشی موظفند امکان دسترسی و تبادل داده‌ها و اطلاعات ملی را صرفاً براساس سطوح دسترسی تعیین­‌شده توسط کارگروه تعامل‌پذیری دولت الکترونیکی فراهم نمایند.»

در اصل اجازه استعلام داده‌ای و دسترسی به داده‌های افراد باید از طریق کارگروه تعامل‌پذیری صادر شده باشد. حال سوال اینجاست که آیا این اجازه از سوی کارگروه تعامل‌پذیری صادر شده است؟ طبق کدام مصوبه کارگروه؟

ارسال پیامک تذکر حجاب ابتدا از استان اصفهان آغاز شد، در آن استان اگر افراد در مکان‌های خاصی قرار داشتند و حجاب را رعایت نکرده بودند برایشان پیامک ارسال می‌شد اما به تدریج ارسال پیامک تذکر حجاب فراگیر شد و هم‌اکنون به نظر می‌رسد این پیامک‌ها در تعدادی از استان‌های بزرگ کشور برای شهروندان ارسال می‌شود.

سخنگوی دولت از ارسال این پیامک‌ها اظهار بی‌اطلاعی کرده است. در این صورت چه کسی اجازه تبادل اطلاعات برای دسترسی به داده‌های شهروندان را داده است این در حالی است که قانون حجاب و عفاف ابلاغ نشده و هنوز به فراجا اجازه دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی داده نشده است. هر چند در قانون حجاب و عفاف نیز تاکید شده که برای تبادل اطلاعات باید قانون مدیریت داده‌های کشور رعایت شود.

آیا ثبت احوال یا سامانه شاهکار به صورت مستقیم به فراجا اجازه دسترسی به پایگاه داده‌ای افراد را داده‌اند؟ در این صورت ثبت احوال به عنوان متولی اصلی پایگاه داده‌ای اشخاص و وزارت ارتباطات به عنوان متولی اصلی شاهکار مسئول هستند. اگر کارگروه تعامل پذیری نیز اجازه این دسترسی را داده باید مشخص شود طبق کدام مصوبه؟

از سویی در قانون مدیریت داده‌ها اجازه داده شده است تا مراکز تبادل اطلاعات موضوعی یا منطقه‌ای به منظور مدیریت بهینه تبادل داده‌ها و اطلاعات ایجاد شود البته این مراکز تبادل اطلاعات نیز باید تحت­ نظارت مرکز ملی تبادل اطلاعات و با تصویب کارگروه تعامل­‌پذیری دولت الکترونیکی باشد. آیا چنین مرکز تبادل اطلاعاتی شکل گرفته است؟ و آیا اجازه تشکیل ایجاد این مرکز تبادل اطلاعات از کارگروه تعامل‌پذیری داده شده است؟

عباس عبدی در یادداشت خود در روزنامه اعتماد نوشت: «تا آنجا که اطلاع دارم، قرار بود که روز گذشته (شنبه ۱۳/۲/۱۴۰۴) جلسه‌ای با حضور روسای قوا و وزرا و مسئولین ذی‌ربط برگزار شود تا نسبت به پیامک‌های غیر قانونی که در شهرهای بزرگ در باره حجاب بانوان ارسال می‌شود، رسیدگی شود.» هنوز از برگزاری این جلسه و نتیجه آن خبری منتشر نشده است؛ شاید در این جلسه حداقل مشخص شود چه کسی اجازه تبادل اطلاعات میان دستگاه‌های مختلف برای ارسال پیامک حجاب را صادر کرده است.