بازی با نفت؟

شرق: «صادرات نفت به رقمی بالاتر از سال‌های بعد از برجام رسید»، «تولید نفت بدون برجام به سه میلیون بشکه نفت رسید»، «ظرفیت تولید نفت به سال‌های قبل از تحریم برگشت» و... اینها بخشی از تیترهای رسانه‌های حامی دولت است که در ماه‌های گذشته بارها منتشر شده و از رشد ظرفیت و رشد تولید و صادرات گفته است. برخی از این رسانه‌ها حتی در آماری که مرجع دقیقی ندارد، مدعی شدند درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز در پنج‌ماهه ابتدای امسال هشت برابر مدت مشابه سال گذشته شده است! اما حالا جواد اوجی، وزیر نفت، خبر می‌دهد در 11‌ماهه ابتدای امسال فقط 14 میلیارد دلار ارز حاصل از فروش نفت و میعانات نفتی به سامانه نیما و مرکز مبادلات ارز ایران تزریق شده است! البته پیش از او مرکز پژوهش‌های مجلس هم گزارش داده بود که با وجود ادعای دولت مبنی بر رشد چشمگیر صادرات نفت و گاز، بخش بزرگی از درآمدهای نفتی بودجه 1401 در شش‌ماهه اول سال محقق نشده است؛ آن‌هم در‌حالی‌که قیمت نفت در بودجه امسال بسیار کمتر از قیمت نفت در بازارهای جهانی سال جاری بوده است.

ادعای چند‌برابر‌شدن تولید و صادرات نفت

برخی رسانه‌های وابسته به دولت گزارش‌هایی منتشر کرده‌اند که حاکی از رشد چند‌برابری درآمدهای نفتی در سال جاری بوده است. روزنامه ایران در 25 بهمن سال جاری مدعی شد که «صادرات نفت بالاتر از سال‌های بعد از برجام» بوده و ارزش صادرات نفت و گاز ایران در شش ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 57‌درصدی داشته است. روزنامه کیهان هم مدعی شد که «دولت بدون برجام به تولید روزانه سه میلیون بشکه نفت رسید». این رسانه به نقل از اوجی، وزیر نفت، نوشت: «در حوزه نفت در کانال تولید روزانه سه میلیون بشکه نفت قرار گرفتیم. همچنین در حوزه نفت سبک با ابتکاراتی که در شرکت ملی نفت و پژوهشگاه صنعت نفت صورت گرفت، ظرفیت تولید به صورت روزانه 200 هزار بشکه افزایش یافت. نفت سبک یکی از مرغوب‌ترین نفت‌هاست و مصرف‌کننده و خواستار زیادی در دنیا دارد». کیهان همچنین نوشت که اوجی چند ماه پیش خبر داده بود که «ظرفیت تولید نفت به قبل از دوره تحریم‌ها یعنی به بیش از سه‌میلیون‌و ۸۰۰ هزار بشکه رسیده است». تسنیم هم در 20 مهر 1401 مدعی شده بود درآمد نفتی ایران در سال 1401 حدود هشت برابر شده است! این رسانه مدعی شده بود «گزارش‌های آماری رسمی دولت حاکی است که درآمدهای حاصل از صادرات نفت و فراورده‌های نفتی در سال 1400 بیش از 11 برابر و در پنج ماه اول سال 1401 نسبت به مدت مشابه حدود هشت برابر شده است». با تمام این اوصاف و درحالی‌که دولت سیزدهم بر افزایش چشمگیر عملیاتی‌شدن بودجه ۱۴۰۱ اصرار دارد، مرکز پژوهش‌های مجلس در آذر امسال گزارشی منتشر کرده و نوشت که تنها سه‌چهارم بودجه نیمه اول سال در واقعیت محقق شده است. در این گزارش یک شکاف بزرگ در سهم دولت از درآمد‌های نفتی حاکی است. در این بخش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان سهم دولت در شش‌ماهه نخست سال جاری تنها ۱۴۱ هزار میلیارد تومان یعنی معادل ۵۶ درصد محقق شده است. این شکاف بزرگ درآمدهای نفتی در شرایطی است که قیمت نفت در بودجه سال 1401 حدود 70 دلار قید شده بود؛ اما بهای نفت در سال جاری از این رقم عبور کرد و در مقاطعی به کانال صد دلار هم رسید. بازی رسانه‌های حامی دولت با اعداد و ارقام درآمد نفتی در شرایطی رخ داد که حالا وزیر نفت می‌گوید در 11‌ماهه ابتدای امسال فقط حدود 14 میلیارد دلار ارز فروش نفت و میعانات نفتی در سامانه نیما و مرکز مبادلات ارزی ایران عرضه شده است. او در مراسم رونمایی و آغاز معاملات گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی در بورس انرژی درباره میزان فروش نفت کشور مدعی شده است که «امروز بیشترین میزان فروش نفت را از سال ۱۳۹۷ به این سو داریم. هم‌اکنون ۱۹۰ میلیون بشکه نفت و میعانات بیشتر از سال ۹۹ و ۸۳ میلیون بشکه هم بیشتر از سال ۱۴۰۰ می‌فروشیم و تمام پول آن را هم دریافت می‌کنیم». اوجی همچنین با اشاره به افتتاح فاز ۱۴ پارس جنوبی گفت: خوشبختانه صادرات میعانات گازی ایران نیز ۱۵ درصد افزایش داشته است که با احداث فاز ۱۴ پارس جنوبی امکان صادرات یک‌ میلیون میعانات گازی را خواهیم داشت.