سیاست‌های بورس برای عبور از جنگ ۱۲ روزه/ اوراق یک ساله با نرخ ۲۰ درصد برای پرتفوی‌های زیر ۵۰۰ میلیون تومان منتشر می‌شود

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به شرایط خاص حاکم بر کشور طی هفته‌های گذشته، گفت: در این مقطع زمانی با وضعیت بی‌سابقه و کم‌نظیری مواجه شدیم. هرچند در گذشته نیز با بحران‌هایی مانند جنگ یا برخی ناآرامی‌ها روبه‌رو بوده‌ایم، اما هیچ‌ ‌گاه شرایط به این شکل نبود. به‌ ویژه این‌که در زمان جنگ عراق، بازار سرمایه چندان فعال نبود و به‌ صورت محدود فعالیت می‌کرد.

وی افزود: در این دوره، انتظارات عمومی به ‌ویژه از سوی نسل جدید تغییر کرده و جنگ ۱۲ ‌روزه اخیر شرایطی خاص و پیش‌بینی‌ نشده به ‌وجود آورد که عملا بسیاری از فعالان بازار را غافلگیر کرد. از همان روز نخست، یعنی جمعه‌ای که اخبار در سطح وسیع منتشر شد، همه اعم از سهامداران، دارندگان دارایی، صاحبان کسب‌وکارها به موقعیت‌ها و مسئولیت‌های خود فکر می‌کردند. ما نیز در سازمان با همکاران خود بررسی کردیم که در این شرایط چه اقداماتی باید صورت گیرد. نکته مهم این بود که در این بحران، بر خلاف موارد پیشین، دامنه رویدادها مشخص نبود و نمی‌شد پیش‌بینی کرد که بحران تا چه زمانی ادامه خواهد داشت یا چه ابعادی پیدا خواهد کرد.

رئیس سازمان بورس اعلام کرد: در بحران‌هایی مانند حمله به پایگاه عین‌الاسد، شرایط به شکلی قابل پیش‌بینی بود و حتی برخی اقدامات با هماهنگی و برنامه‌ریزی قبلی صورت می‌گرفت. اما در این دوره هیچ‌کس نمی‌دانست که تحولات تا چه حد گسترش خواهد یافت و پایان آن کجاست.

وی تأکید کرد: بر این اساس، تصمیم گرفتیم اقدامات خود را مرحله‌ای و با توجه به شرایط روز اتخاذ کنیم. ابتدا گفتیم تا صبح یکشنبه صبر کنیم و ببینیم اوضاع به چه سمتی می‌رود. سپس برای دوشنبه و سه‌شنبه تعطیلی اعلام شد، بعد این روند به چهارشنبه، شنبه، یکشنبه و نهایتا سه روز پایانی گسترش یافت و پس از آن، تصمیم به بازگشایی بازار گرفته شد.

به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، طی این مدت جلسات متعددی در داخل و خارج از سازمان بورس برگزار شد و روزی نبود که چند جلسه در خصوص بازار سرمایه برگزار نشود. بسیاری از فعالان بازار را دعوت کردیم تا در این جلسات حضور یابند. برخی در تهران حضور نداشتند و برخی دیگر نیز به دلایل مختلف امکان دسترسی نداشتند.

صیدی ادامه داد: در این جلسات، سعی کردیم تمام ابعاد موضوع را شناسایی کنیم، هم از مشورت افراد استفاده کردیم و هم بررسی‌های پژوهشی و تحلیلی خود را انجام دادیم. در نهایت به یک برنامه زمان‌بندی‌شده و مشخص رسیدیم. در این مسیر، از تجربیات سایر کشورها در موقعیت‌های مشابه، مانند تجربیات بورس‌های مسکو و اوکراین و هم‌چنین رخداد ۱۱ سپتامبر بهره گرفتیم.

وی با تاکید بر این‌که تصمیم نهایی پیش از بازگشایی بازار بر اساس تحلیل‌های متعدد و بررسی سناریوهای مختلف اتخاذ شده است، گفت: هر تصمیم اقتصادی، طبیعی است که نقدهایی به همراه داشته باشد و نمی‌توان انتظار داشت که کاملاً بدون اشکال باشد. مهم آن است که مزایای آن بیش از معایبش باشد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: برنامه‌ریزی صورت‌ گرفته باید منعطف باشد و بر اساس شرایط و اقتضائات روز قابل بازنگری و اصلاح باشد. این برنامه‌ها مانند پروژه‌های ساختمانی نیستند که از ابتدا تا انتها بدون تغییر اجرا شوند، بلکه باید متناسب با تغییر شرایط، به‌روزرسانی شوند.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه اظهارات خود درباره تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات انجام‌شده برای بازگشایی بازار سرمایه پس از وقایع اخیر، گفت: روز چهارشنبه‌ای که در حال نهایی‌کردن تصمیم بازگشایی بازار از روز شنبه بودیم، جمع‌بندی نهایی انجام شد. این تصمیم مبتنی بر بررسی‌های متعدد و نظرات کارشناسان، فعالان بازار و اعضای شورای‌عالی بورس بود. تقریباً همه پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که بازار در چنین شرایطی با افت مواجه می‌شود و باید به تعادل جدیدی برسد. طبیعی است که سهامداران از افت بازار خوش‌شان نمی‌آید، اما یکی از اصول حرفه‌ای‌گری در بازار سرمایه، درک واقعیت‌های بازار و احترام به آن است.

همه باید به میدان می‌آمدند تا بتوان بازار را از این گردنه عبور داد

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسه هماهنگی نهادهای مالی برای ثبات بازار سرمایه گفت: در شرایطی که ابعاد رویدادها هنوز مشخص نیست و آینده به ‌صورت دقیق قابل پیش‌بینی نیست، نوسانات در بازار امری طبیعی است. رفتارهای شتاب‌زده و تصمیم‌های احتیاطی برخی سرمایه‌گذاران نیز دور از انتظار نیست. معمولاً هم این واکنش‌ها ابتدا از بازار اوراق بهادار آغاز می‌شود و سپس به بازار دارایی‌های فیزیکی سرایت می‌کند.

صیدی ادامه داد: همزمان با بررسی‌های داخلی، جلساتی نیز با بخش‌هایی از دولت و بانک مرکزی برگزار شد. همه باید به میدان می‌آمدند تا بتوان بازار را از این گردنه عبور داد. البته عبور از این بحران آسان نیست و در هیچ کشوری هم چنین نبوده، اما بازار باید از این مرحله بگذرد تا دوباره آرامش و رونق به آن بازگردد.

وی با اشاره به آغاز حمایت‌های پولی گفت: اولین گام، حمایت ترکیبی صندوق‌ها و ناشران و سپس ورود بانک مرکزی و دولت به موضوع بود. پس از آن برخی هلدینگ‌ها و نهادهای مالی نیز وارد عمل شدند. تجربه کلی این دوره، به‌رغم برخی انتقادات، از طرف حرفه‌ای‌ها و اهل فن قابل قبول ارزیابی شد. البته افت شاخص یا خروج پول حقیقی از دید برخی مطلوب نیست، اما با توجه به ماهیت بحران، چنین رفتاری در بازار قابل پیش‌بینی بود.

رئیس سازمان بورس تأکید کرد: در همین چند روز گذشته، صف‌های فروش بارها شکل گرفتند و دوباره جمع شدند. برخی سهم‌ها تا ۱۵، ۱۶ یا ۱۷ درصد کاهش قیمت داشتند، اما هنوز هم فروشنده دارند. بازار به حالت پنیک دچار شده بود. البته این وضعیت، برای فعالان باتجربه بازار، چندان غافلگیرکننده نبود. همان ‌طور که پزشکان رفتار بیماری را تحلیل می‌کنند و مناسب با احوال او اقدام می‌کنند، فعالان بازار نیز نشانه‌ها را می‌شناسند و می‌دانند چه زمانی و چگونه باید مداخله کرد.

صیدی تاکید کرد: برخی تصور می‌کردند بحران طی دو یا سه روز پایان می‌یابد، اما این‌طور نبود. در این گونه مواقع یکی از نکات مهم این است که بازار نباید کاملاً تخلیه شود. حتی اگر فردی تصمیم به خروج دارد، این خروج باید به‌ تدریج و با رعایت اصول صورت گیرد تا سازوکار بازار حفظ شود و شرایط کشور نیز به‌ درستی ارزیابی شود.

وی درباره دامنه نوسان و حجم مبنا نیز گفت: جلسات متعددی در این‌باره برگزار شد، اما اجماعی برای تغییر حاصل نشد. در نهایت، جمع‌بندی این بود که وضعیت موجود مناسب‌تر است، چون هر گزینه جایگزین نیز چالش‌های خاص خود را دارد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با قدردانی از همکاری نهادهای مالی، کارگزاران و فعالان بازار اعلام کرد: عملکرد داوطلبانه و خودجوش برخی نهادها در این دوره بسیار مؤثر بود. من شخصاً با بسیاری از فعالان در تماس بودم و گزارش‌ها را مستقیم پیگیری می‌کردم. مشابه چنین رفتاری را پیش‌تر در سال ۲۰۰۱ و پس از حادثه ۱۱ سپتامبر دیده بودیم. در آن زمان، فضای مجازی توسعه نیافته بود، اما واکنش‌ها در بازار سرمایه جهانی و همچنین پورتفوی‌های شخصی بسیار محتاطانه و همراه با اضطراب بود. با این تفاوت که اکنون تجربه بیشتری داریم و بازیگران بازار نیز مسئولانه‌تر عمل می‌کنند.

ورود منابع جدید به صندوق‌های توسعه و تثبیت بازار از طرف بانک‌ها و نهادهای مالی برای حمایت از بازار سرمایه

صیدی به بسته حمایتی ۶۰ هزار میلیارد تومانی نظام بانکی از بازار اشاره کرد و گفت: با همکاری ناشران، هلدینگ‌های بزرگ و نهادهای مالی نیز طراحی‌ای را انجام دادیم تا بازار را در شرایط بحرانی تا حدی پیش ببریم. از هفته آینده، صندوق تثبیت بازار شروع به انتشار اوراق تبعی از نوع بیمه سهام می‌کند. این اوراق یک‌ساله با نرخ ۲۰ درصد برای پرتفوی‌های زیر ۵۰۰ میلیون تومان عرضه می‌شود و مبنای انتشار آن سبد سهام اشخاص در ۱۷ تیرماه است.

وی ادامه داد: بر اساس برآوردها، احتمالاً بخش مهمی از سهامداران از این اوراق استقبال خواهند کرد. تعداد کمی از سهامداران اصلاً نسبت به وضعیت پرتفوی خود حساسیت ندارند، برخی دیگر هم می‌خواهند ببینند شرایط چطور پیش می‌رود و بر اساس آن تصمیم‌گیری و اقدام‌می‌کنند، ولی گروهی که تصمیم دارند سرمایه‌شان را حفظ کنند، با خرید این اوراق حداقل ۲۰ درصد سود تضمینی خواهند گرفت. همچنین صندوق تثبیت بازار به انتشار ۲۰ همت اوراق تبعی از نوع تأمین مالی به طرفیت بانک‌ها اقدام می‌کند که موجب می‌شود نقدینگی جدیدی برای حمایت از بازار به این صندوق تزریق شود.

صیدی اضافه کرد: صندوق توسعه بازار سرمایه نیز همین اقدام را انجام خواهد داد و اقدام به انتشار اوراق تبعی از نوع تأمین مالی به طرفیت نهادهای مالی خواهد کرد که موجب تزریق نقدینگی به این صندوق جهت حمایت از بازار در روزهای آینده می‌شود. در مطالعاتی که این هفته روی نهادهای مالی انجام شد، این‌گونه جمع‌بندی شد که نهادها بر اساس مجموع دارایی تحت مدیریت (AUM) خود و نقدینگی، می‌توانند نقش متفاوتی را در خرید اوراق تبعی از صندوق توسعه ایفا کنند، لذا این گروه هم از شنبه پای کار می‌آیند و با خرید این اوراق تبعی از صندوق توسعه بازار، رسیدن بازار به ثبات را سرعت می‌بخشند.

وی تأکید کرد: ورود نهادها به این برنامه‌ها باعث می‌شود بخشی از پول‌ها مجدداً به بازار بازگردد و در نهایت بازار به تعادل لازم برسد. هدف ما این است که بازار را از این پیچ تعیین‌کننده عبور داده و مجدداً به سمت دوران رونق حرکت کنیم.

در مسیر تثبیت و بازگشت آرامش به بازار، انتظارات و پیشنهادهای فعالان را مورد توجه قرار می‌دهیم

صیدی با اشاره به لزوم حمایت از سهام داران فعال در شرایط کنونی، گفت: در شرایط بحرانی، مثل وقتی که باران می‌بارد، چتر بالای سر مردم گرفتن ارزش دارد، نه در روزهای آفتابی. وظیفه ماست که از دو تا سه میلیون سهامدار فعالی که امروز در بازار حضور دارند، حمایت کنیم و اجازه ندهیم از بازار خارج شوند. چون بازار ما با حضور آن‌ها زنده است. ما امروز بیش از ۷۰۰ شرکت پذیرفته‌شده داریم که سهام‌شان بین ۱۰ تا ۴۰ درصد شناور است و این شناوری را مردم رقم می‌زنند.

رئیس سازمان بورس و اوراق با اشاره به زمزمه‌های اشتباهی که گاهی در فضای کارشناسی شنیده می‌شود، گفت: برخی از دوستان جوان‌تر ما می‌گویند که دیگر سهام‌دار حقیقی مهم نیست چون صندوق‌ها بازار را گرفته‌اند. این نگاه اشتباه است. نباید فراموش کنیم که همین مردم مالک واحدهای صندوق‌ها هستند و جریان نقدینگی را در بازار ایجاد می‌کنند و اگر حمایت نشوند، بازار با چالش‌های بزرگ‌تری مواجه خواهد شد.

وی گفت: در پی وقوع جنگ و پس از تعطیلی بازار، اگرچه اکثریت فعالان و کارشناسان از تعطیلی بازار حمایت می‌کردند، اما اقلیتی به شدت انتقاد داشتند. آن‌ها معتقد بودند بازار نباید بسته می‌شد. در حالی که در آن مقطع حساس، مشاهده کردیم بسته‌شدن بازار به کاهش نگرانی‌های مردم کمک کرد. در آن روزها بسیاری از مردم همزمان دغدغه‌های مختلفی داشتند؛ از سفر رفتن و تأمین معاش گرفته تا نگرانی‌های تحصیلی فرزندان. در چنین شرایطی منطقی بود که فشار روانی بازار سرمایه از دوش مردم برداشته شود.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادارافزود: با این حال، یکی از نگرانی‌های اصلی در آن زمان، موضوع نقدشوندگی بازار بود. برنامه ما این بود که ابتدا بازار را به وضعیت نقدشوندگی برسانیم، سپس فاز تثبیت آغاز شود. اکنون پس از عبور از مرحله نقدشوندگی، وارد فاز تثبیت شده‌ایم و تلاش داریم بازار را به تعادل برسانیم. البته تا زمانی که سایه ناآرامی و جنگ وجود دارد، نمی‌توان از بازار انتظار ثبات کامل داشت، اما در بلندمدت با رفع تنش‌ها، مسیر رونق مجدد آغاز خواهد شد.

صیدی در پایان تأکید کرد: آمادگی داریم با همراهی فعالان بازار و نهادهای مالی، مسیر تثبیت و بازگشت آرامش به بازار را ادامه دهیم و در این مسیر، انتظارات و پیشنهادهای فعالان را نیز مورد توجه قرار خواهیم داد.