حباب حبوبات چقدر است؟

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، بازار حبوبات، به‌ویژه لوبیا چیتی، این روزها با التهاب شدید قیمتی مواجه شده است؛ تا جایی که در برخی خرده‌فروشی‌ها، هر کیلوگرم لوبیا چیتی تا مرز ۵۰۰ هزار تومان نیز به فروش می‌رسد؛ قیمتی که نه‌تنها فراتر از توان خرید بسیاری از خانوارهاست، بلکه با هیچ‌یک از نرخ‌های مصوب و واقعی همخوانی ندارد.

 قیمت واقعی چقدر باید باشد؟

به گفته سخنگوی بنکداران مواد غذایی، نرخ واقعی فروش این محصول در خرده‌فروشی‌ها نباید بیش از ۲۰۰ هزار تومان و در عمده‌فروشی‌ها حداکثر ۱۵۰ هزار تومان باشد. او تاکید کرده که قیمت‌های فعلی نشان از ایجاد حباب قیمتی و گران‌فروشی آشکار دارد و خواستار ورود جدی نهادهای نظارتی، به‌ویژه وزارت جهاد کشاورزی به این بازار شده است.

 ریشه بحران: تغییر نرخ ارز و صادرات بی‌رویه

افزایش قیمت چشمگیر حبوبات، به‌ویژه لوبیا چیتی، بی‌ارتباط با تغییر نرخ ارز مرجع واردات نیست. تا پیش از این، واردات حبوبات با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی انجام می‌شد، اما با انتقال به ارز مبادله‌ای نزدیک به ۷۰ هزار تومان، بهای تمام‌شده واردات به‌شدت بالا رفت. از سوی دیگر، صادرات کنترل‌نشده و بی‌رویه حبوبات نیز عامل دیگری در کمبود عرضه و افزایش قیمت‌ها عنوان شده است.

با وجود اینکه نرخ ارز در هفته‌های اخیر کاهش یافته، نه‌تنها قیمت‌ها پایین نیامده، بلکه روند صعودی آن‌ها ادامه دارد؛ امری که فعالان بازار آن را نتیجه‌ی سودجویی و نبود نظارت کارآمد می‌دانند.

 از افزایش دوبرابری تا جهش ۵۰۰ هزار تومانی

قیمت لوبیا چیتی در سال گذشته با افزایشی دو برابری از حدود ۱۵۰ هزار تومان به ۳۰۰ هزار تومان رسید. حالا اما، در سکوت و خلأ نظارتی، این رقم به ۵۰۰ هزار تومان نیز نزدیک شده است؛ آن‌هم در شرایطی که نرخ ارز نسبت به مقطع اوج سال قبل کاهش یافته است.

 بازار رهاشده؛ حتی احتکار هم گزارش شده

بر اساس گزارش‌های میدانی، نظارت مؤثری بر بازار حبوبات وجود ندارد. برخی از فعالان صنفی حتی از مواردی از احتکار لوبیا چیتی خبر داده‌اند. به نظر می‌رسد بازار این محصولات در وضعیت «رهاشدگی» قرار گرفته؛ شرایطی که زمینه را برای جولان واسطه‌ها و سوداگران مهیا کرده است.

 ممنوعیت صادرات، بی‌اثر یا بی‌اجرا؟

در اسفندماه ۱۴۰۳، وزارت جهاد کشاورزی با هدف کنترل بازار داخلی، صادرات سیب‌زمینی و انواع حبوبات از جمله لوبیا را برای دو ماه ممنوع اعلام کرد. با این حال، شواهد موجود نشان می‌دهد که یا این ممنوعیت عملاً اجرا نشده، یا تأثیر ملموسی بر بازار داخلی نداشته است. برخی کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر مجدداً مسیر صادرات باز شود، موج تازه‌ای از گرانی در بازار حبوبات داخلی به راه خواهد افتاد.