سهم صادرات ایران از سوریه بشار اسد چقدر بود؟
مناسبات تجاری ایران و سوریه در دوران بشار اسد، با وجود نزدیکی روابط سیاسی دو کشور، به سطح مورد انتظار نرسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد علاوه بر چالش‌های داخلی سوریه و تحریم‌های بین‌المللی، عدم همکاری مؤثر برخی کشورهای همسایه برای تسهیل ترانزیت جاده‌ای تأثیر قابل‌توجهی بر روند تبادلات تجاری میان ایران و سوریه داشته است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد، سهم ایران از بازار سوریه در سال 2023 حدود ۱۰ درصد و سهم تجارت دوجانبه نیز کمتر از ۲ درصد گزارش شده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های تجارت ایران و سوریه، عدم همکاری موثر کشورهای همسایه است. با توجه به محدودیت‌های جغرافیایی، مسیرهای ترانزیتی از طریق کشورهای همسایه اهمیت ویژه‌ای دارند. اما برخی کشورهای همسایه با وضع قوانین سخت‌گیرانه یا عدم هماهنگی با سیاست‌های تجاری ایران و سوریه، دسترسی به مسیرهای ترانزیتی را دشوار می‌کنند. عدم همکاری کشورهای همسایه در اجرای توافق‌نامه‌های منطقه‌ای و ایجاد موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای، به تجارت مستقیم ایران و سوریه آسیب می‌رساند.
اما مشکل تنها به عدم همکاری کشورهای همسایه باز نمی‌گردد و موانع دیگری هم در مناسبات تجاری دو کشور اثرگذار بوده است، گزارش اتاق مشترک ایران و سوریه از بررسی تجارت دو کشور نشان می‌دهد، فقدان همکاری منطقه‌ای در چارچوب توافقات تجاری یکی از مهم‌ترین چالش‌های تجارت ایران و سوریه، عدم همکاری موثر کشورهای همسایه است، از سوی دیگر مشکلات در مسیرهای ترانزیتی هم موجب شد تا با توجه به وضع قوانین سخت‌گیرانه یا عدم هماهنگی با سیاست‌های تجاری ایران و سوریه، دسترسی به مسیرهای ترانزیتی دشوار شد. یکی دیگر از مشکلاتی که می‌توان به آن اشاره کرد به موضوع فقدان همکاری منطقه‌ای در چارچوب توافقات تجاری باز می‌گردد، فعالان اقتصادی معتقدند عدم همکاری کشورهای همسایه در اجرای توافق‌نامه‌های منطقه‌ای و ایجاد موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای، به تجارت مستقیم ایران و سوریه آسیب می‌رساند.
اما در کنار موانع بین‌المللی اتاق مشترک ایران و سوریه در گزارشی به بررسی تجارت دو کشور پرداختند و در این گزارشی به این نکته اشاره کرده که موانع داخلی هم در مناسبات تجاری ایران و سوریه اثرگذار بوده است. براساس این گزارش فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر صادرات و واردات، محدودیت در تأمین تسهیلات مالی و انتقالات ارزی، ضعف در حمایت از صنایع کوچک و متوسط، عدم هماهنگی در حمل‌ونقل دریایی و زمینی و ایجاد پنجره واحد تجاری برای صادرکنندگان به سوریه از جمله عوامل داخلی اثرگذار در مناسبات تجاری با سوریه محسوب می‌شود.
رقابت کشورهای دیگر در بازار سوریه
براساس گزارش‌های سازمان تجارت جهانی حضور گسترده‌ی کشورهای مانند ترکیه، چین و روسیه در بازار سوریه به عنوان یکی دیگر از موانع تجاری میان دو کشور یاد می‌شود، مانعی که رقابت برای شرکت‌های ایرانی را دشوار کرده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد ترکیه با سهم حدود 50 درصدی در بازار سوریه یکی از تامین‌کنندگان اصلی این کشور محسوب می‌شود. سهم امارات متحده عربی هم از بازار این کشور معادل 10 تا 15 است، این کشور به عنوان مرکز توزیع منطقه‌ای نقش مهمی دارد. اما سهم چین در کشور سهمی متوسط از واردات را دارد و رشد صادراتش نیز 10 درصد است.
راهکارهای توسعه مناسبات تجاری
با توجه به اهمیت بازار سوریه این سوال مطرح می‌شود که ایران از چه مسیری می‌تواند مناسبات تجاری خود با این کشور را توسعه دهد. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، توسعه تجارت ایران و سوریه نیازمند یک برنامه جامع و منسجم است که این امر از مسیر شناسایی موانع خارجی و داخلی امکان‌پذیر است. براساس این گزارش تشکیل کمیته مشترک پیگیری مسائل تجاری، استفاده از فرصت‌های بازسازی سوریه برای ورود به بازارهای جدید، تقویت همکاری‌های بین دولتی برای رفع موانع تجاری و تسهیل فرآیندها، برگزاری نمایشگاه‌های مشترک میان ایران و سوریه یا نمایشگاه‌های اختصاصی برای معرفی ظرفیت‌های تولیدی،صادراتی و دانش‌بنیان ایران، نه‌تنها فرصتی برای گسترش تجارت و سرمایه‌گذاری است، بلکه به تقویت جایگاه اقتصادی و دیپلماسی ایران در منطقه کمک می‌کند.
