گامی مؤثر برای کاهش بار سرطان در استان اصفهان / اجرای گسترده طرح غربالگری سلامت
فاطمه شفیعی – طبق ارزیابیهای رسمی، سالانه دهها هزار نفر در ایران به دلیل سرطان جان خود را از دست میدهند و آمار ابتلا نیز روندی افزایشی دارد.
به گزارش گروه رسانهای شرق،
سرطان امروز به یکی از جدیترین تهدیدهای سلامت عمومی در کشور تبدیل شده است؛ تهدیدی که نهفقط جان هزاران نفر را میگیرد، بلکه هزینههای سنگینی را نیز بر خانوادهها، بیمهها و نظام سلامت تحمیل میکند. طبق ارزیابیهای رسمی، سالانه دهها هزار نفر در ایران به دلیل سرطان جان خود را از دست میدهند و آمار ابتلا نیز روندی افزایشی دارد. پیشبینیها نشان میدهد که موارد جدید ابتلا تا چند سال آینده میتواند رشد قابل توجهی داشته باشد و این موضوع، نیاز به برنامههای منظم و فراگیر غربالگری را بیش از گذشته آشکار میکند.
در چنین شرایطی، استفاده از همه ظرفیتهای جامعه — از جمله صنایع، نهادهای غیردولتی و شبکههای محلی — برای گسترش غربالگری یک ضرورت است، نه یک انتخاب. تجربههای جهانی نیز ثابت کرده است که هیچ نظام درمانی، بدون مشارکت مردمی و همراهی بخش خصوصی، نمیتواند بار سنگین مقابله با سرطان را بهتنهایی بر دوش بکشد. بیشترین موفقیتها در کشورهایی حاصل شده که غربالگری را از یک «خدمت درمانی» به «فرهنگ عمومی» تبدیل کردهاند.
در استان اصفهان، نمونهای از یک مشارکت گسترده و کمحاشیه در حال اجراست؛ طرحی که بهدور از جنبههای تبلیغاتی معمول، با هدف افزایش پوشش غربالگری در جمعیت وسیع کارگران، خانوادهها و جوامع پیرامونی آغاز شده است. شرکت فولاد مبارکه در کنار دانشگاههای علوم پزشکی اصفهان و شبکههای بهداشت شهرستانها، وارد این حوزه شده و بخشی از هزینهها و زیرساختهای لازم برای اجرای طرح غربالگری را تأمین کرده است. نکته قابل توجه این است که این مشارکت بدون آنکه خود را در مرکز توجه قرار دهد، تلاش کرده غربالگری را برای هزاران نفر در دسترستر کند.
حجم و گستره این اقدام زمانی بهتر درک میشود که به وضعیت فعلی غربالگری در ایران نگاه کنیم. در بسیاری از سرطانهای شایع، میزان مراجعه مردم به مراکز غربالگری هنوز پایین است. برای مثال، در مورد سرطان پستان، تنها حدود یکچهارم زنان واجد شرایط در کشور طی سالهای اخیر مورد غربالگری قرار گرفتهاند. در حوزه سرطان دهانه رحم نیز وضعیت تفاوت زیادی ندارد. برای سرطان روده بزرگ، که یکی از خطرناکترین انواع سرطان و درعینحال کاملاً قابل پیشگیری است، آمار غربالگری در کشور بسیار محدود بوده و در بعضی سالها حتی به ۱۵ درصد جمعیت هدف هم نرسیده است. این اعداد نشان میدهد که برنامههای موجود کافی نیست و حضور بازیگران جدید میتواند مسیر را تغییر دهد.
در طرح جاری در اصفهان، هدف آن است که پوشش غربالگری به سطحی قابل قبول برسد و افراد حتی پیش از بروز علائم، ارزیابی شوند. این یعنی تشخیص زودهنگام؛ مهمترین سلاح در برابر بیماری. وقتی سرطان در مراحل اولیه شناسایی شود، درمان کمهزینهتر، کمتهاجمیتر و بسیار مؤثرتر خواهد بود. آمارهای پزشکی نشان میدهد که در برخی سرطانها، تشخیص زودهنگام میتواند احتمال موفقیت درمان را تا چند برابر افزایش دهد. همین موضوع، فشار بر بیمارستانها و مراکز درمانی را نیز کاهش میدهد؛ زیرا بیماران در مراحل کمتر پیچیدهتری تحت مراقبت قرار میگیرند.
ورود فولاد مبارکه به اجرای این طرح نیز از آن جهت اهمیت دارد که این شرکت یکی از بزرگترین مجموعههای صنعتی کشور با گستره نیروی انسانی وسیع و تأثیرگذاری اجتماعی بالا است. جمعیت هدف در طرح غربالگری محدود به کارکنان نیست؛ خانوادهها و بخشهایی از جامعه محلی نیز در این برنامه گنجانده شدهاند. این نوع مشارکت، مفهوم مسئولیت اجتماعی را از سطح شعار و بروشور به مرحله اقدام عملی میرساند. تجربه نشان داده است که وقتی یک صنعت بزرگ وارد حوزه سلامت عمومی میشود، سایر صنایع و نهادها نیز انگیزه بیشتری پیدا میکنند تا نقش خود را در زمینه پیشگیری تقویت کنند.
اگر این طرح بتواند تنها نیمی از جمعیت هدف را در استان زیر پوشش غربالگری قرار دهد، یعنی رقمی بسیار بالاتر از میانگین فعلی کشور، اثرات آن در سالهای آینده آشکار خواهد شد: کاهش موارد سرطان پیشرفته، کاهش مرگومیر، کاهش هزینههای اقتصادی، و افزایش کیفیت زندگی. از سوی دیگر، این طرح میتواند به الگویی برای سایر استانها تبدیل شود؛ الگویی که نشان دهد پیشگیری تنها با اراده وزارت بهداشت محقق نمیشود، بلکه به مشارکت همهجانبه جامعه وابسته است.
در نهایت، مهمترین پیام این حرکت آن است که پیشگیری از سرطان نه یک اقدام نمادین، بلکه یک ضرورت حیاتی است. طرحهای اینچنینی یادآور میشوند که سلامت عمومی موضوعی مشترک است؛ و هر اقدامی که بتواند غربالگری را فراگیرتر کند، به نفع همه است — چه دولت، چه صنایع، و مهمتر از همه، مردم. اگر چنین پروژههایی ادامه پیدا کند، میتوان به آیندهای امیدوار بود که در آن هیچ فردی به دلیل نبود امکان غربالگری، دیرهنگام با بیماری روبهرو نشود.
آخرین اخبار استان ها را از طریق این لینک پیگیری کنید.
