عبور مترو و کابل برق از قلب نصف جهان واکنش برانگیز شد؛
تیشه توسعه بهانه تازه تهدید تاریخ اصفهان!
در سال‌های اخیر، پروژه‌های عمرانی و توسعه شهری اصفهان مانند عبور خط مترو و عبور کابل برق از محدوده‌های حساس تاریخی، نگرانی‌های جدی را در میان کارشناسان و مسئولان میراث فرهنگی ایجاد کرده است.
محمد بندرعباسی- به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، اصفهان، نگین فیروزه‌ای ایران و یکی از مهم‌ترین شهرهای تاریخی جهان، با آثار باستانی و فرهنگی بی‌نظیر خود همواره مورد توجه دوستداران میراث فرهنگی و سازمان‌های بین‌المللی بوده است. مسجد جامع عتیق، گورستان‌های تاریخی چهارباغ و دیگر بناهای ارزشمند این شهر، نشان از تمدنی کهن و غنی دارد که حفاظت از آن‌ها برای حفظ هویت فرهنگی کشور حیاتی است. در سال‌های اخیر، پروژه‌های عمرانی و توسعه شهری مانند عبور خط مترو و عبور کابل برق از محدوده‌های حساس تاریخی، نگرانی‌های جدی را در میان کارشناسان و مسئولان میراث فرهنگی ایجاد کرده است.
همراستا با این ماجرا یادآوری یک اظهارنظر خالی از لطفا نیست، بنابر آنچه عصرایران روایت کرده است یوسف طباطبایی‌نژاد امام جمعه اصفهان در مراسم بزرگداشت هفته میراث فرهنگی در چهلستون اصفهان گفت: «هزار تا خانه میراثی که نمی‌خواهیم ما. به اندازه‌ای که نشان بدهیم اینطور هنری را داشته‌اند، ده تا بیست تا ساختمان‌های مثل هم را نگه دارید. بقیه‌اش را می‌خواهید چیکار کنید؟ و به خصوص اینکه هیچ چیز هنری در آن نیست...»
با این یادآوری سراغ دو اتفاق برویم که جز تیشه توسعه، بهانه تازه تهدید تاریخ نبود!
عبور مترو از کنار مسجد جامع عتیق؛ هشدار یونسکو و اختلاف نظرها
مسجد جامع عتیق اصفهان، یکی از کهن‌ترین مساجد ایران و نمونه‌ای برجسته از معماری اسلامی است که در سال ۲۰۱۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. اخیراً عبور خط ۲ متروی اصفهان از فاصله‌ای حدود ۲۰ متری این مسجد تاریخی، موضوعی بسیار حساس و جنجالی شده است.
امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان، اعلام کرده است که یونسکو نسبت به عبور مترو از نزدیکی مسجد جامع هشدار داده و خواستار بررسی دقیق‌تر این موضوع شده است. وی افزود که هیچ توافق رسمی و کتبی میان اداره کل میراث فرهنگی یا وزارت میراث فرهنگی با شرکت مترو برای عبور پروژه از این فاصله نزدیک وجود ندارد و تنها یک توافق شفاهی مبنی بر ارائه طرح نهایی بوده که شرط اصلی آن تضمین عدم آسیب به بنا است.
اختلاف اصلی میان میراث فرهنگی و شرکت مترو بر سر فاصله ایمن عبور خط مترو است؛ اداره کل میراث فرهنگی اصفهان محدوده‌ای با فاصله بیش از ۱۵۰ متر از مسجد جامع برای عبور مترو تعیین کرده، در حالی که شرکت مترو فاصله ۲۰ متری را در نظر گرفته است. کرم‌زاده تأکید کرده است در صورت عدم تایید طرح فعلی توسط شورای عالی فنی میراث فرهنگی، مسیر مترو باید تغییر کند.
از سوی دیگر، شرکت مترو مدعی است که با استفاده از فناوری‌های کاهش لرزش مانند بالشتک‌های مخصوص، می‌تواند از آسیب به بنا جلوگیری کند. اما کارشناسان میراث فرهنگی تا زمانی که این موضوع به صورت علمی و دقیق اثبات نشود، اجازه عبور پروژه از حریم مسجد را نمی‌دهند. همچنین مکاتباتی با دادستانی برای توقف عملیات اجرایی تا تعیین تکلیف نهایی انجام شده است.
تخریب گورستان باستانی چهارباغ به دلیل عبور کابل برق
در کنار نگرانی‌های مربوط به مترو، تخریب بخشی از گورستان باستانی چهارباغ اصفهان به دلیل عبور کابل برق فشار قوی، حادثه‌ای دیگر در بافت تاریخی این شهر است که توجه‌ها را به خود جلب کرده است. این گورستان که قدمت آن به دوره صفویه و حتی پیش از آن بازمی‌گردد، محل دفن بزرگان و مشاهیر اصفهان بوده و از اهمیت بالایی در مطالعات باستان‌شناسی برخوردار است.
سید روح‌الله سیدالعسگری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، اعلام کرده است که عملیات عبور کابل برق بدون هماهنگی و استعلام از میراث فرهنگی و بدون حضور کارشناسان باستان‌شناسی انجام شده است. این اقدام باعث تخریب قبور تاریخی و آسیب به ساختار گورستان شده است.
علی شجاعی اصفهانی، باستان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان، با اشاره به اهمیت گورستان آب بخشان، که در محدوده چهارباغ قرار دارد، تأکید کرده است که این منطقه از نظر مطالعات باستان‌شناسی بسیار حائز اهمیت است و بقایای انسانی و آثار یافت شده می‌تواند اطلاعات مهمی درباره تاریخ اجتماعی و فرهنگی اصفهان ارائه دهد. در پی این تخریب، عملیات عبور کابل برق متوقف شده و بررسی‌های دقیق‌تری توسط اداره کل میراث فرهنگی استان در حال انجام است.
میراث بیدار است!
دو اتفاق اخیر در اصفهان، عبور مترو از کنار مسجد جامع عتیق و تخریب گورستان باستانی چهارباغ به دلیل عبور کابل برق، نشان‌دهنده چالش‌های جدی در حفاظت از میراث فرهنگی این شهر تاریخی است. هشدار یونسکو درباره عبور مترو و توقف عملیات کابل برق به دلیل تخریب آثار باستانی، ضرورت توجه بیشتر به ملاحظات میراث فرهنگی در پروژه‌های عمرانی را برجسته می‌کند.
مسئولان میراث فرهنگی استان اصفهان، از جمله امیر کرم‌زاده و سید روح‌الله سیدالعسگری، تأکید دارند که توسعه شهری باید با رعایت کامل ضوابط حفاظتی و علمی انجام شود تا میراث تاریخی و فرهنگی اصفهان حفظ شود و نسل‌های آینده نیز بتوانند از این گنجینه‌های ارزشمند بهره‌مند گردند.
اصفهان، به عنوان شهری با میراثی جهانی، نیازمند همکاری همه جانبه مسئولان شهری، کارشناسان میراث فرهنگی و نهادهای بین‌المللی است تا توسعه و حفاظت به صورت همزمان و متوازن پیش رود و این شهر تاریخی همچنان در فهرست میراث جهانی بدرخشد.
آخرین اخبار استان ها را از طریق این لینک پیگیری کنید.
