حافظان زمین
عبدالرضا ناصرمقدسي. متخصص مغز و اعصاب
دنیای فانتزی، دنیای غریبی است. دنیایی که میتواند به همه ابعاد هستی رسوخ کرده و حرفهای جالب و متفاوتی بزند. میتواند از هر چیزی ساخته شود. میتواند دنیایی عجیب بدون تکیه بر ساختههای بشری باشد و یا نه، خود را مملو از نشانههای اسطورهای و حماسی کرده و همه را در قالبی جدید معرفی کند. اینها همه از تواناییهای فانتزی است. فانتزی، بهدلیل ماهیت خود اجازه همه این کارها را دارد و میتواند همهجور دنیایی را برای خود خلق کند. یکی از خصلتهای جالب فانتزی که در بعضی از آثار دیده میشود پنهانشدن در لایهای از واقعیت است. جهان به همان شکلی که میشناسیم ادامه دارد، اما دنیایی مملو از روابط عجیب و غیرطبیعی در بطن آن جریان دارد. دنیایی که هیچکس از آن اطلاعی نداشته و حالا یک اتفاق غیرمترقبه سبب آشکارشدن آن دنیای فانتزی میشود. در بسیاری از این آثار آن دنیای فانتزی مسئولیت حفظ دنیای واقعی را بر عهده دارد و وقتی که دنیای واقعی مورد تهدید قرار میگیرد، دنیای فانتزی مجبور به نشاندادن ماهیت اصلی خود میشود. فیلم «مورتال کمبت» نیز از این دسته فیلمهاست. «مورتال کمبت» محصول سال 2021 و به کارگردانی «سایمون مک کوید» است. فیلم با داستانی قدیمی آغاز میشود؛ وقتی ضدقهرمانی به نام «بیهان» به روی زمین آمده و ابرقهرمانی دیگر با نام «هانزو هاساشی» موسوم به «اسکورپیون» را به همراه خانوادهاش به قتل میرساند. اما کودکی از این میان جان سالم به در برده و توسط یکی از خدایان با نام «لرد رایدن» به مکانی مخفی برده شده و تربیت میشود. قرنها میگذرد. دوباره همان ضد قهرمان موسوم به «بی هان» اینبار در قامتی نو و با نام «ساب-زیرو» به روی زمین بازمیگردد تا قهرمانان زمین را از بین ببرد و زمین را به تسلط «شانگ تسونگ» درآورد. او اول بهسراغ یکی از نوادگان «اسکورپیون» با نام «کانو» میرود. کسی که به عنوان قهرمان زمین انتخاب شده است، ولی خود از هیچچیز خبر ندارد. «ساب-زیرو» به او و خانوادهاش حمله میبرد و درست در همین لحظات است که «جکس» به یاری «کانو» رسیده و او را با حقایق مهمی آشنا میکند. اینکه «کانو» یک برگزیده است که باید در نبردی بزرگ زمین را نجات دهد. «کانو» طبق راهنمایی «جکس» به سراغ زنی به نام «سونیا» میرود که اطلاعات زیادی در مورد برگزیدگان دارد. سپس آنها در یک سفر دستهجمعی به دنبال پیداکردن «معبد رایدن» میروند. یک معبد باستانی و اسرارآمیز در دل یک بیابان، جایی که قهرمانان در آنجا آموزش میبینند تا بتوانند تواناییهای پنهانی خود را کشف کنند و طریقه استفاده از آن را دریابند. شاید جالبترین قسمت فیلم همین معبد باستانی و رازآمیز باشد. جایی در جهان ما که تابع قوانین فیزیک بوده و هیچ خرق عادتی در آن وجود ندارد. جایی که همهچیز تغییر میکند. یک معبد عجیب که واقعیتهای پنهان جهان را به تصویر میکشد. نکتهای که میخواهم در این یادداشت به آن بپردازم. آیا واقعیت پنهان و مستتری در پس این واقعیت دنیای فیزیکی وجود دارد؟ سؤالی که در طول تاریخ همواره برای بشر مطرح بوده و اتفاقا یکی از نقاط تلاقی علم و دین نیز محسوب میشود. بشر همواره دیدی باطنیگرا به طبیعت داشته است. این دید به اشکال مختلف در فرهنگهای باستانی مطرح شده است. آموزههای دینی نیز واقعیتی ورای واقعیت مشهود تعریف میکنند. جالب اینجاست که پس از اکتشافات بزرگ قرن بیستم در زمینه فیزیک و سؤالاتی که در مورد بنیانهای جهان بهخصوص در تفسیر کوانتومی آن مطرح شده، صحبت از واقعیتها و نظم مستتر نیز شده است. تفسیری که توسط «دیوید بوهم» فیزیکدان بزرگ آمریکایی از مکانیک کوانتوم ارائه شده است از نظمی مستتر در جهان فیزیک صحبت میکند. البته آنچه گفته شد خیلی با دنیای فانتزی کتابها یا آثاری همانند فیلم «مورتال کمبت» تفاوت دارد. دنیای فانتزی همانطور که خصوصیت آن است جهانی رنگارنگ بهوجود میآورد که البته در جای خود جالب است. در دنیایی مملو از قوانین فیزیکی یک خانه، معبد یا جایی دور در بیابان یا زیر آب یا در آسمان وجود دارد که مملو از عبور از قوانین فیزیکی این جهان است. همین موضوع در این فیلم نیز تکرار میشود. این خانه یا معبد مرموز جایی برای نجات دنیا میشود. انگار تمام نیروهای نجاتبخش درون آن پنهان شده و منتظرند که در برههای خاص سر بیرون آورده و سبب نجات جهان شوند. همین موضوع هم در فیلم «مورتال کمبت» اتفاق میافتد. نکته دیگری هم وجود دارد که باید مورد توجه قر ار گیرد. تدریجا شاهد فیلمهایی هستیم که اسطوره، علم، فانتزی و تکنولوژی با هم ترکیب میشوند. قهرمانهای اسطورهای با تکنولوژی قویتر میشوند. درست است که دامنه تخیل انسانی این ترکیب را بهوجود میآورد، اما در عین حال این ترکیب عجیب معناهای قابل تأملی را نیز به دنبال میآورد. اساطیر مربوط به فهم انسان از جهان هستند. فهمی که روابطی خاص بین عناصر مختلف جهان برقرار میکند. این در حالی است که ژانرهای علمی-تخیلی بر مبنای رشد و توسعه تکنولوژی شکل میگیرند. فرضا تکنولوژیای که سفرهایی به سرعت نور یا فراتر از آن را ممکن سازد. یا ترکیب انسان و ماشین، رباتهای هوشمند و ذهنهای رایانهای را مقدور کند. کاملا مشخص است که مبنای این دو ژانر با هم متفاوتاند. اما به نظر میرسد همسو با رشد تکنولوژی دامنه تخیل بشری نمیتواند آنها را از یکدیگر جدا نگه دارد. ازاینرو، با ترکیبی از علم و تخیل و اسطوره روبهرو هستیم. ترکیبی که میتوان آن را در آن معبد باستانی واقع در عمق بیابان در فیلم «مورتال کمبت» مشاهده کرد. به غیر از آن قهرمانان اساطیری این فیلم نیز با لباس تکنولوژی ملبس شدهاند. ضدقهرمانی به نام «ساب-زیرو» نمونهای مهم از این موارد است. چنین ترکیبی را در قهرمانان دیگر و حتی در فضاهای ورای فضای جهان واقعی نیز میتوان مشاهده کرد. البته این نکته را باید ذکر کنم که فیلم چندان وارد این مفاهیم ذکرشده نمیشود و صرفا برای سرگرمی توصیه میشود. صحنههای اکشن فیلم میتواند اوقات خوشی را برای شما فراهم كند.