دگردیسی «رپ» به «گفتاواز»

«رپ» ایرانی همچنان اول راه است. هرچند هنوز مجوزی برای موسیقی «رپ» در ایران صادر نشده اما در آخرین روزهای نیمه اول سال 93 پیروز ارجمند، مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد، اولین روزنه‌های امید را برای روی زمین آمدن این نوع موسیقی ایجاد کرد. او شهریور سال‌جاری به «شرق» گفت: «این موسیقی ریشه در فرهنگ ایران دارد. ما در فرهنگمان ترتیل‌خوانی، رجزخوانی و بحرطویل‌خوانی داریم حتی حماسه‌سرایان ایرانی که رجزخوانی یا شاهنامه‌خوانی می‌کردند به نوعی از موسیقی شبه‌«رپ» استفاده می‌کردند. به همین دلیل حدود دو سال قبل در گروه واژه‌گزینی موسیقی فرهنگستان زبان‌وادب فارسی به پیشنهاد من، واژه ««گفتاواز»» را برای موسیقی «رپ» مصوب کردیم و دیگر از واژه «رپ» برای این نوع موسیقی استفاده نمی‌کنیم.» او در ادامه گفت که «رپ» یا «گفتاواز» ماهیتی ایرانی دارد و با این شکل می‌توانیم حرفی برای گفتن در دنیای جدید داشته باشیم. ارجمند همچنین در پاسخ به این سوال که مراجعانی برای گرفتن مجوز چنین موسیقی‌ای بوده‌اند، پاسخ داد: «چون خوانندگان و آهنگسازان «رپ» توجیه نشده‌اند، آثاری که عموما به دفتر موسیقی ارجاع داده می‌شود، با همان ساختار قبلی است اما در همان کارهای قبلی نیز آثار خوبی هست و درحال بررسی آنها برای دادن مجوز هستیم.» البته خبر این اقدام وزارت ارشاد مخالفانی نیز داشت. سایت «همت‌نیوز» شهریور ماه چنین پرسشی را مطرح کرد: «باید از مدیران وزارت ارشاد پرسید در سالی که رهبری بارها بر مقوله فرهنگ تاکید کرده‌اند علت این اقدام‌های عجیب در جهت تقویت فرهنگ غربی در کشور چیست؟ علاوه‌بر این باید از آقای ارجمند پرسید که با استناد به کدام سند و با جعل تاریخ، ریشه موسیقی «رپ» را به فرهنگ کهن ایران ارتباط می‌دهند؟» سه‌ماه بعد از این جریان حسین نوش‌آبادی، سخنگوی وزارت ارشاد در یکی از نشست‌های خبری هفتگی خود در مورد اعطای مجوز موسیقی «رپ» گفت: «تاکنون درخواستی درباره موسیقی «رپ» نداشتیم و مجوزی نیز برای آن صادر نشده. از نظر ما موسیقی «رپ» نماد موسیقی غربی است و بعید است که با این عنوان مجوزی صادر شود؛ زیرا موسیقی از نوع «رپ»ريال به ترویج ناهنجاری‌ها می‌پردازد که به آن مجوز داده نخواهد شد.» ارجمند هم در مورد احتمال تغییر موضع وزارت ارشاد برای بررسی آثار موسیقی «رپ» به «شرق» گفت: «ما دنبال حذف صورت مساله نیستیم. در موسیقی ««رپ»» کسانی که ایده‌ای جدید مبتنی بر فرهنگ ایرانی دارند، می‌توانند آثار خود را برای بررسی در اختیار ما قرار دهند. بسیاری از کسانی که ««رپ»» خوانده‌اند کارهای خوبی دارند ولی این آثار برای اینکه بتوانند در فضای جامعه ما منتشر شوند نیاز به اصلاح دارند.» البته در همان روزها شایعه‌ای، در مورد دادن مجوز به آرمین زارعی معروف به 2afm از سوی وزارت ارشاد، منتشر شد که زارعی با انتشار یادداشتی این موضوع را تکذیب کرد؛ با این‌حال یک ماه بعد از این بحث‌ها، اعلام شد که اولین شعرهای یک خواننده «رپ» مجوز گرفت. به گزارش «موسیقی ما» اردلان هوشمند، اولین خواننده «رپ» غیررسمی است که مجوز شورای شعر دفتر موسیقی ارشاد را کسب کرد و گام‌های نخستین را برای مجوزدارکردن موسیقی «رپ» یا «گفتاواز» در ایران برداشت.