اهدای کالبد برای تشریح

کرونا که آمد به مرگ نزدیک‌تر شدم. اهدای عضو در صورت مرگ مغزی شدن و اهدای کالبد می‌تواند بخشی از آینده پس از مرگ باشد! چند سال گذشته بارها و بارها اخبار اهدای کالبد را پیگیری کرده بودم. سه، چهار سال پیش که رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور فراخوانی برای اهدای جسد به دانشگاه‌های علوم پزشکی پس از مرگ را مطرح کرد، وقتی به دنبالش رفتم، موانع زیاد بود؛ از اینکه زنان مسلمان نمی‌توانند در این پروسه شرکت کنند و درنهایت هم نیاز به اجازه همسر بود و مسائل دیگر! تا اینکه چند روز پیش یکی از دست‌اندرکاران پزشکی قانونی در گفت‌وگو با ایسنا جزئیات جدیدی را اعلام کرد. او گفت : «اهدای جسد، تصمیمی است که اولیای قانونی فرد متوفی می‌گیرند؛ چراکه در زمان پس از مرگ فرد متوفی اختیار و اراده تصمیم‌گیری در مورد پیکرش را ندارد. البته مواردی هست که فرد قبل از اینکه وفات کند، وصیت می‌کند تا در فهرست اهداکنندگان بالقوه پس از مرگ قرار گیرد. در این حالت و برای قرارگرفتن در این فهرست، فرد داوطلب می‌بایست با واحد اهدای کالبد بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی تماس بگیرد، فرم‌های مربوطه را تکمیل و کارت داوطلب اهدای پیکر را دریافت کند». رئیس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی تأکید می‌کند که رضایت خانواده شرط بسیار مهمی است و «در واقع حتی اگر فردی در زمان حیات خود هم وصیتی در این خصوص کرده باشد، ما باز هم بعد از درگذشت ایشان، موظف هستیم رضایت خانواده وی را اخذ کنیم و به همین دلیل از همان ابتدای ابراز تمایل فرد داوطلب برای قرارگیری در فهرست اهداکنندگان بالقوه، ما با خانواده ایشان در ارتباط خواهیم بود و به آنها مشاوره می‌دهیم تا حتی‌المقدور بتوانیم رضایت خانواده‌شان را نیز برای این امر خداپسندانه داشته باشیم».

سه نوع اهدای جسد وجود دارد که یکی از انواع آن اهدای جسد برای مراکز آموزشی پزشکی است. بهترین زمان برای اهدا حداکثر 36 ساعت پس از مرگ است و وقتی فردی که دارای کارت داوطلب اهدای جسد است، فوت می‌کند، پزشکی قانونی با خانواده این فرد مرتبط می‌شود و در ادامه پیکر فردی که برای انجام مقاصد آموزشی اهدای کالبد کرده است، به بهشت زهرا(س) منتقل شده و بعد از انجام تشریفات مذهبی به پزشکی قانونی منتقل و سپس آماده‌سازی پیکر انجام می‌شود.

آن‌طور که ایسنا گزارش داده واحد اهدای کالبد بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی از خرداد سال گذشته شروع به فعالیت کرده است. می‌توان با شماره تلفن‌های ۰۲۱۵۵۹۸۳۰۵۷ و ۰۲۱۵۵۹۸۳۱۴۹ در ساعات اداری تماس گرفت و اطلاعات بیشتر را دریافت کرد؛ اتفاقا خیلی هم خوب اطلاعات می‌دهند و حتی موبایل یکی از مسئولان را برای سؤالات بیشتر در اختیار قرار می‌دهند. سؤال‌هایی مانند اینکه آیا فرقی بین زن و مرد برای اهدای جسد وجود دارد؟ آیا احتیاج به رضایت همسر برای زنان وجود دارد؟ اگر خانواده مخالفت کند چطور؟ و اینکه باقی‌مانده جسد چه اتفاقی برایش می‌افتد؟

واقعیت این است که دانشگاه‌ها به طور متمرکز از مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور تقاضای پیکر متوفی برای امور آموزشی می‌کنند. به نظر می‌رسد دانشگاهای پزشکی سطح شهر تهران از این منظر خودکفا هستند و اجساد بیشتر برای دانشگاه‌های دیگر ارسال می‌شود. معمولا هر پیکر حداقل هشت ماه در اختیار پزشکی قانونی است تا کارهای آماده‌سازی آن انجام شود و پس از آن حداقل چهار ترم تحصیلی در اختیار دانشگاه قرار می‌گیرد و البته ممکن است مدت زمان بیشتری هم در دانشگاه بماند. بعد از آن، این پیکرها مجددا به پزشکی قانونی تحویل داده می‌شود و امور تدفین آغاز می‌شود. اگر فردی وصیت خاصی انجام داده یا قطعه و قبر خاصی برای خود در نظر گرفته است طبق آن عمل می‌شود و البته به اطلاع خانواده هم این موضوع می‌رسد، اگر نه هم که مسئولان در حال مذاکره با بهشت زهرا هستند تا قطعه‌ای خاص برای افراد اهداکننده در نظر بگیرند. معلوم نیست جسد به کدام شهر فرستاده می‌شود اما مسئولان این قول را می‌دهند که به وصیت فرد متوفی عمل کنند. اینکه فرد چه زن باشد و چه مرد فرقی ندارد و برای هر مسئله دیگر بهتر است خانواده در جریان این اهدای کالبد باشند و یکی، دو نفر از آنها نیز پای این برگه‌ها را امضا کنند.

منبع: روزنامه شرق