حوادث سریالی در متروی پایتخت
بحران در مترو
مدت‌هاست که متروی تهران دچار بحران واگن و فرسودگی است. خرابی واگن‌های مترو چالشی قدیمی است که کرونا مدتی آن را کم‌رنگ کرده بود. اما این روزها با حوادث سریالی مترو روبه‌رو هستیم.
به گزارش روزنامه شرق، مدت‌هاست که متروی تهران دچار بحران واگن و فرسودگی است. خرابی واگن‌های مترو چالشی قدیمی است که کرونا مدتی آن را کم‌رنگ کرده بود. اما این روزها با حوادث سریالی مترو روبه‌رو هستیم. یک‌روز یکی از قطارهای خط چهار در ورودی ایستگاه تئاترشهر به دلیل نقص فنی متوقف شد و مردم به‌خاطر تهیه اکسیژن مجبور به شکستن شیشه‌های قطار شدند. روز دیگر نقص فنی در سوزن ریل ایستگاه ارم سبز، مدتی ایستگاه‌های این خط را دچار مشکل کرد. امروز نیز با اینکه برخورد دو قطار به یکدیگر در ایستگاه چیتگر که می‌توانست حادثه بزرگ‌تری باشد اما بیشتر مصدومان این حادثه به‌صورت سرپایی درمان شدند. در خبرهای غیررسمی دلیل این حادثه خطای انسانی عنوان شده؛ اینکه قطاری زودتر به حرکت درآمده و به قطار سریع‌السیر کناری برخورد کرده است. علیرضا زاکانی، شهرداری تهران می‌گوید: چیزی که زمینه‌ساز حوادث است، فقر و عقب‌افتادگی مشخصی است که ناظر به تجهیز ناوگان، اورهال و به‌روزرسانی ناوگان و کمبودهاست و امیدواریم با کار جدی‌ای که دارد صورت می‌گیرد، بتوانیم جبران کنیم. او درباره تعهد شهرداری در پرداخت هزینه درمانی مصدومان می‌گوید: بیمه هستند و محدودیتی وجود ندارد. خدا را شاکریم که حادثه جانی نداشتیم. بخش زیادی از مصدومان به دلیل خروج از واگن‌ها و شرایط اضطرار دچار مصدومیت شده بودند و عدد مصدومینی که در داخل واگن مصدوم شده بودند، حدود شش نفر بود.
مجتبی شفیعی، معاون شهردار تهران هم درباره علت بروز حادثه می‌گوید: درخصوص سوانح ریلی به این صورت نمی‌شود تحلیل کرد. کمیسیون سوانح در شرکت بهره‌برداری تشکیل می‌شود و تمام اطلاعات فنی باید در آنجا جمع‌آوری شود؛ چراکه در سیستم ذخیره می‌شود و به‌صورت الکترونیکی مشخص است که علت حادثه چه بوده است و بعد از اینکه مشخص شد می‌توان درباره آن قضاوت کرد. اما سیدجعفر تشکری‌هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران در واکنش به این حادثه گفته است که چه عامل فنی و چه عامل انسانی علت بروز حادثه بوده باشد، قابل گذشت نیست و کمیسیون عمران و حمل‌ونقل با جدیت این مسئله را به‌عنوان یک موضوع بسیار مهم پیگیری خواهد کرد و نتیجه را به مردم اطلاع خواهیم داد. او درخصوص اینکه فرسودگی مترو و تجهیزات در بروز این حوادث چه میزان اثرگذار است، هم می‌گوید: فرسودگی حتما در مترو تهران اتفاق افتاده؛ چراکه قطعات را به‌موقع تأمین نکردند و همین‌طور تعمیرات به تأخیر افتاده است. اما اینکه آیا علت این حادثه فرسودگی بوده یا نه باید حتما بررسی دقیق شود. اینکه فکر کنیم تأمین قطعات یدکی و تجهیزات مترو تهران نیاز به بودجه دارد، امر پیچیده‌ای نیست
و دولت و شهرداری باید امکانات لازم را داشته باشند تا این سامانه بسیار گران‌قیمت برای مردم بسیار ایمن و ارزشمند باشد تا به این حال‌و‌روز نیفتد. مهدی شایسته‌اصل، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران هم یادآوری کرده که این اتفاق بیشتر از گذشته ضرورت به‌روزرسانی و اورهال سیستم‌های سیگنالینگ و یکپارچه‌سازی مراکز فرمان تمامی خطوط را اثبات کرد. انجام این موضوعات با قید اولویت در دستور کار شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه قرار خواهد گرفت.
اما برای عبور مترو از بحران کنونی چه باید کرد؟ سید جعفر تشکری‌هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران درباره راهکار عبور مترو از بحران کمبود واگن و فرسودگی ناوگان می‌گوید: راهکارهای استاندارد و تعریف‌شده‌ای برای برون‌رفت از این چالش‌ها وجود دارد و نیازی نیست کسی راهکار خلق یا کشف کند. راهکارهای حل مشکل متروی تهران برنامه‌ریزی برای تعمیرات قطارهایی است که نوبت تعمیراتشان رسیده و تأمین ناوگان برای کسری این شبکه است. وی ادامه می‌دهد : تأمین کسری واگن زمان‌بر است و همه‌مان هم می‌دانیم؛ اما تعمیرات می‌تواند به‌سرعت انجام شود، ممکن است یک واگن طی یک دو روز تعمیرات لازم بر رویش انجام شود، البته تعمیرات صفر تا صدی مد نظر من نیست؛ بنابراین تعمیرات واگن‌ها باید در اولویت باشد. قطعات یدکی اگر تأمین نشده است، باید به فوریت چه توسط صنعتگر داخلی و چه واردات تأمین شود تا اتفاقاتی مثل اتفاق شنبه تکرار نشود. به هر شکل ما راه‌حلی برای واگنی که کیلومتراژ استاندارد خودش را طی کرده، قطعاتش، فرسوده و معیوب شده و باید تعویض شود جز انجام تعمیرات سراغ نداریم و باید این شیوه حتما دنبال شود. البته در بحث‌های آموزش
پرسنل و برنامه‌ریزی مدیریت ناوگان هم با متروی تهران صحبت شده و این تلاش به‌طور جدی شروع شده است زیرا عدم مهارت کافی کارکنان ممکن است ایجاد مشکل کند. شهردار تهران بارها به کمبودهای مترو اشاره کرده است. او مدتی پیش گفته بود: در هفت خط مترو، ۱۵۰۰ واگن مهیا شده در‌حالی‌که این هفت خط نیاز به سه‌هزار واگن دارد. همچنین از این تعداد موجود ۳۶۴ واگن از رده خارج هستند و بیش از دوسوم آنها نیز نیاز به اورهال دارند. همچنین این هفت خط برای تکمیل و خدمت شایسته به صد هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز دارد. برای سایر خطوط نیز ۲۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
لیست نیازهای متروی تهران روشن است، اعتبارات پیش‌بینی‌شده برای مترو از سوی مدیران شهری پاسخ‌گوی این نیازها نیست، دولت وعده داده است تمام‌قد پشت شهرداری برای رفع مشکلات تهران هست اما در لایحه بودجه سهم شهرداری‌ها در حوزه حمل‌ونقل کاهش چشمگیری داشته است و به قول مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران اگر همین بودجه در حوزه حمل‌ونقل به تصویب برسد، باید منتظر روزهای بحرانی بمانیم.