اینترنت ایران در آینه کلادفلر ۲۰۲۵؛ میان سلطه هوش مصنوعی، قطعیهای دولتی و زیرساختی که عقب مانده است
قربانیان قطعیهای مکرر اینترنت
یکی از برجستهترین روندهای گزارش کلافلر ۲۰۲۵، سلطه خزندههای هوش مصنوعی بر وب است؛ پدیدهای که پیامدهای مستقیمی برای رسانهها و تولیدکنندگان محتوا دارد.
به گزارش گروه رسانهای شرق،
سال ۲۰۲۵ برای اینترنت جهان، سال تثبیت هوش مصنوعی، تشدید حملات سایبری و افزایش شکاف میان کاربران، دولتها و پلتفرمها بود؛ اما در ایران، این تحولات با لایهای مضاعف از اختلال، محدودیت و ناهمخوانی زیرساختی همراه شد. دادههای گزارش «Year in Review 2025» کلادفلر، یکی از دقیقترین تصویرهای ممکن از وضعیت اینترنت ایران را ارائه میدهد؛ تصویری که در آن، کاربران ایرانی همزمان مصرفکننده پررنگ خدمات هوش مصنوعیاند، قربانی قطعیهای مکرر اینترنت و درگیر زیرساختی که هنوز به پروتکلها و استانداردهای قدیمی متکی است.
کلادفلر این تحلیل را بر پایه دادههای شبکهای انجام داده که بیش از ۳۳۰ شهر در ۱۲۵ کشور را پوشش میدهد و بهطور میانگین ۸۱ میلیون درخواست HTTP در ثانیه را مدیریت میکند؛ دادههایی که بهسختی میتوان آنها را نادیده گرفت.
ایران در میانه انفجار هوش مصنوعی؛ مصرف بالا، ارجاع پایین
یکی از برجستهترین روندهای گزارش کلافلر ۲۰۲۵، سلطه خزندههای هوش مصنوعی بر وب است؛ پدیدهای که پیامدهای مستقیمی برای رسانهها و تولیدکنندگان محتوا دارد. طبق دادههای کلادفلر، گوگلبات در ماههای اکتبر و نوامبر ۲۰۲۵ به ۱۱.۶ درصد از صفحات وب منحصربهفرد خزش کرده و با اختلافی چشمگیر در صدر قرار گرفته است. این عدد بیش از سه برابر GPTBot اوپنایآی با سهم ۳.۶ درصدی است.
اما مسئله فقط حجم خزش نیست، بلکه «نسبت خزش به ارجاع» است؛ شاخصی که ارزش واقعی حضور این خزندهها را برای ناشران نشان میدهد. در این شاخص، شکاف میان موتورهای جستوجوی سنتی و پلتفرمهای هوش مصنوعی بهوضوح دیده میشود. گوگل معمولاً نسبتی بین ۳ به ۱ تا ۳۰ به ۱ دارد، اما انتروپیک در نیمه دوم سال ۲۰۲۵ نسبتهایی تا ۱۰۰ هزار به ۱ را ثبت کرده است؛ یعنی دهها هزار خزش در برابر تنها یک ارجاع.
این نابرابری، دلیل اصلی افزایش مقاومت ناشران در فایلهای robots.txt است. تحلیل کلادفلر نشان میدهد خزندههای هوش مصنوعی بیش از هر گروه دیگری مسدود شدهاند؛ در حالی که گوگلبات و بینگبات، به دلیل نقش حیاتی در دیدهشدن محتوا، کمترین محدودیت را تجربه کردهاند.
کاربران ایرانی و هوش مصنوعی؛ از ChatGPT تا DeepSeek
در سطح مصرف، دادههای کلادفلر نشان میدهد کاربران ایرانی در سال ۲۰۲۵ حضوری فعال در اکوسیستم هوش مصنوعی داشتهاند. ChatGPT همچنان محبوبترین سرویس هوش مصنوعی در ایران است، اما نکته معنادار، قرار گرفتن مدل چینی DeepSeek در رتبه دوم است؛ بالاتر از Perplexity و Gemini.
این رتبهبندی، نشانهای از تنوعطلبی کاربران ایرانی و تمایل به استفاده از سرویسهایی فراتر از غولهای آمریکایی است؛ آن هم در شرایطی که دسترسی به بسیاری از این ابزارها با محدودیت و فیلترینگ همراه است.
در فهرست کلی محبوبترین سرویسهای اینترنتی ایران نیز نامهایی چون Google، Facebook، Microsoft، Instagram و WhatsApp در صدر دیده میشود؛ تصویری که نشان میدهد با وجود فیلترینگ، محصولات متا همچنان ستون فقرات ترافیک اینترنت ایران را تشکیل میدهند.
اینترنت ایران؛ دسکتاپمحور در جهانی موبایلمحور
یکی از عجیبترین یافتههای کلادفلر درباره ایران، ترکیب ترافیک دستگاههاست. در حالی که در ۱۱۷ کشور جهان بیش از نیمی از ترافیک اینترنت از موبایل میآید، در ایران ۸۹ درصد ترافیک ثبتشده از دسکتاپ و تنها ۱۱ درصد از موبایل بوده است؛ شکافی که ایران را به استثنایی در نقشه جهانی مصرف اینترنت تبدیل میکند.
در بخش موبایل، اندروید با ۸۵ درصد سهم بازار کاملاً غالب است و iOS تنها ۱۵ درصد سهم دارد. مرورگر کروم نیز با ۷۶ درصد، ابزار اصلی وبگردی کاربران ایرانی است. این اعداد، تصویری از وابستگی کاربران به ابزارهای سنتیتر و احتمالاً استفاده گسترده از VPNها و اتصالهای غیرمستقیم ارائه میدهد.
کیفیت اتصال؛ اینترنت کند، با تأخیر بالا
از منظر کیفیت، دادههای کلادفلر تصویر امیدوارکنندهای از اینترنت ایران ارائه نمیدهد. میانگین سرعت دانلود حدود ۳۷ مگابیتبرثانیه ثبت شده و میانگین تأخیر به ۱۲۷ میلیثانیه میرسد؛ عددی که برای تماس تصویری پایدار، بازی آنلاین یا خدمات بلادرنگ، مشکلساز است.
در همین حال، ایران در سال ۲۰۲۵ دستکم ۸ اختلال بزرگ اینترنتی را تجربه کرده است که به گفته کلادفلر، ۷ مورد از آنها منشأ دولتی داشتهاند. تمرکز زمانی این اختلالها در بازه خرداد و تیر، بار دیگر نقش تصمیمات حاکمیتی در ناپایداری اتصال اینترنت را برجسته میکند.
امنیت، حملات سایبری و زیرساختی که عقب مانده است
در حوزه امنیت، ۶.۲ درصد از کل ترافیک اینترنت ایران در سال ۲۰۲۵ توسط سیستمهای کلادفلر بهعنوان ترافیک مخرب یا حملات DDoS دفع شده است. این رقم بالا، همزمان میتواند نشانه حملات واقعی و تلاش کاربران برای دور زدن محدودیتها باشد.
از نظر فنی، وابستگی ایران به پروتکلهای قدیمی همچنان مشهود است. ۷۹ درصد ترافیک بر بستر HTTP/1.x انجام میشود و تنها ۳.۸ درصد به HTTP/3 رسیده است. پذیرش IPv6 نیز در ایران حدود ۵.۵ درصد است؛ در حالی که کشورهایی مانند هند به نرخ ۶۷ درصدی رسیدهاند.
در سطح جهانی، کلادفلر گزارش میدهد که در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱۷۴ قطعی بزرگ اینترنت رخ داده و نزدیک به نیمی از آنها ناشی از تصمیمات دولتی بوده است؛ روندی که ایران یکی از نمونههای برجسته آن به شمار میرود.
تناقض آیندهنگرانه؛ رمزنگاری کوانتومی روی زیرساخت قدیمی
با وجود همه این عقبماندگیها، یک تناقض جالب در دادهها دیده میشود: ۵۳ درصد از ترافیک TLS 1.3 در ایران از رمزنگاری پسا-کوانتومی استفاده میکند. این عدد نشان میدهد بخش قابلتوجهی از ترافیک ایران در برابر تهدید «ذخیره امروز، شکستن فردا» ایمن شده است؛ هرچند این پیشرفت بیشتر حاصل پشتیبانی پیشفرض مرورگرهاست تا نوسازی فعال زیرساختها.
اینترنت ایران میان مصرف مدرن و حکمرانی محدودکننده
تصویری که کلادفلر از اینترنت ایران در سال ۲۰۲۵ ترسیم میکند، تصویری دوپاره است: از یکسو کاربران ایرانی مصرفکنندگان فعال هوش مصنوعی، شبکههای اجتماعی و سرویسهای جهانیاند؛ از سوی دیگر، اینترنت کشور با قطعیهای دولتی، تأخیر بالا، وابستگی به پروتکلهای قدیمی و الگوی مصرف غیرعادی دستوپنجه نرم میکند.
این شکاف، نه فقط فنی، بلکه حکمرانیمحور است؛ شکافی که اگر ترمیم نشود، ایران را در عصر اینترنت هوشمند، به مصرفکنندهای پرهیجان اما همیشه عقبمانده تبدیل خواهد کرد.
آخرین اخبار فناوری را از طریق این لینک پیگیری کنید.
