به ساختار عام‌المنفعه وفادار می‌مانیم

اوپن ای‌آی (Open AI)، شرکت مادرِ سرویس هوش مصنوعی چت جی‌پی‌تی (Chat GPT)، پس از ماه‌ها کشمکش سخت بر سر قدرت، طرح حاکمیتی جدیدی را مطرح کرده که نشان از عقب‌نشینی تلخ سم آلتمن (Sam Altman)، مدیرعامل شرکت در قبال ایلان ماسک و تغییر 180 درجه سیاست‌های او دارد.

برت تیلور (Bret Taylor)، رئیس هیئت مدیره اوپن ای‌آی، طی گزارشی در کنار انتشار نامه سرگشاده سم آلتمن برای کارمندان و ذینفعان شرکت، اعلام کرده است که:

«ما پس از گفت‌وگوهای سازنده با دفتر دادستان کل ایالت‌های دلاور و کالیفرنیا و شنیدن نظرات رهبران مدنی، تصمیم گرفته‌ایم از تلاش برای تبدیل‌شدن به یک نهاد سودمحور صرف‌نظر کنیم. ما همچنان به ساختار عام‌المنفعه یا غیرانتفاعی خود وفادار خواهیم ماند.»

شرکت اوپن ای‌آی، تاکنون در قالب یک ساختار غیرانتفاعی به فعالیت خود ادامه داده، اما مدت‌هاست که به دلیل برخی مسائل مالی و نیازهای اقتصادی در مجموعه، آلتمن و تعدادی از اعضای هیئت‌ مدیره شرکت سعی دارند ساختار آن را به شرکتی سودمحور تغییر داده و از غیرانتفاعی بودن رها سازند.

ساختار غیر انتفاعی شرکت، باعث شده است تا سود حاصل از فعالیت‌‌های این سیستم که عمدتاً نیز نشات گرفته از سرویس هوش مصنوعی مولد چت جی‌پی‌تی (Chat GPT) است، عاید سرمایه‌گذاران و سهام‌داران آن نشود.

این در حالی است که شرکت اعلام می‌کند، سعی دارد به رسالت خود که «بهره‌مندی کل بشریت از هوش مصنوعی عمومی» است، جامه عمل بپوشاند و برای تحقق این امر، نیاز به جمع‌آوری سرمایه یا تبدیل‌شدن به ساختاری سودمحور دارد. در همین راستا نیز شرکت در اوایل سال جاری میلادی، بالغ بر 40 میلیارد دلار بودجه از بانک‌های بزرگ – عمدتاً از سافت‌بانک (Soft Bank) – دریافت کرده است، منوط به این‌که ساختارش را انتفاعی کند!

مساله زمانی بغرنج شد که برخی از شرکت‌های بزرگ فناوری نظیر متا، یا افراد سرشناسی همچون ایلان ماسک، به طرح بازسازی ساختار این شرکت اعتراض کرده و برای مقابله با آن، حتی اقدام به طرح شکایت نیز کرده و دادستان‌های کل دو ایالت دلاور و کالیفرنیا را مسئول نظارت بر وضعیت غیرانتفاعی اوپن ای‌آی کردند.

بر اساس رای جدیدی که توسط دادستان‌های هردو ایالت صادر شده است، اکنون هیئت ‌مدیره‌ غیرانتفاعی شرکت اوپن ای‌آی که مدتی هم سم آلتمن، مدیرعامل شرکت را برکنار کرده بود، همچنان بر بخش تجاری آن نظارت خواهد داشت و آلتمن نیز ناچار خواهد بود سیاست‌های خود را به‌صورت کامل تغییر داده و قید ساختار سودمحور را بزند.

بخش غیرانتفاعی اوپن ای‌آی، به‌جای ساختار پیشین که سودآوری‌اش محدود بود، اکنون به یک شرکت سهامی با منافع عمومی (Public Benefit Corporation) یا به‌اختصار PBC تبدیل می‌شود و ساختاری درست مشابه با شرکت‌‌های ایکس ای‌آی (xAI) یا آنتروپیک (Anthropic) خواهد داشت.

بر اساس رای صادره، شرکت اوپن ای‌آی زین‌پس مالک بخشی از سهام شرکت سهامی جدید خواهد بود؛ سهامی که البته مقدارش هنوز مشخص نشده است و به گفته استیو شارپ (Steve Sharpe)، با افزایش ارزش شرکت نیز رشد خواهد کرد. شارپ معتقد است که این سهام، که متعلق به سرمایه‌گذاران و کارمندان شرکت است و در اختیار بازوی سرمایه‌گذاری آن قرار می‌گیرد تا به رشد اکوسیستم کمک کند، هم برای آن‌ها سودمند خواهد بود و هم می‌تواند موتور محرکی برای تسهیل در جذب سرمایه‌های جدید باشد.

بر اساس اظهارات شارپ، با این برنامه‌ریزی، سم آلتمن همچنان مالک هیچ سهم مستقیمی از این شرکت نخواهد بود. سایر سرمایه‌گذاران و منتقدان نیز هنوز در خصوص آن اظهار نظر نکرده‌اند و این‌که طرح، چه تاثیری در بلند‌مدت روی شرکت، سهام‌داران و سرمایه‌گذاران آن و صدالبته کاربرانش خواهد داشت، هنوز در هاله‌ای از ابهام است. وضعیت وام‌های دریافتی در ابتدای سال جاری میلادی نیز مشخص نیست.

آلتمن که هیئت مدیره شرکت به‌طور موقت او را از مقام خود عزل کرده بود، اکنون حمایت آن‌ها را در کنار خود دارد و طی نامه‌ای که اخیراً توسط برت تیلور منتشر کرده، اعلام کرده است:

«ساختار قبلی شرکت که سقف بازدهی سرمایه‌گذاران را محدود می‌کرد، زمانی منطقی بود و کارایی داشت که احتمال وجود تنها یک پروژه‌ غالب هوش مصنوعی انسان‌گونه (Artificial General Intelligence) یا به اختصار AGI مطرح بود؛ اکنون که شرکت‌های متعددی در این حوزه در حال فعالیت هستند، دیگر نمی‌توان به کارایی چنین مدلی امید داشت.»

وی افزوده است: «برای ساختن مغزی برای کل دنیا، شرکت به صدها و شاید هزاران میلیارد دلار سرمایه نیاز خواهد داشت!»

اکنون باید دید پیروزی کنونی غول‌های فناوری و ایلان ماسک، به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران برجسته اوپن ای‌آی و صدالبته از مخالفان سرسخت سیاست‌های سم آلتمن، تا کی دوام خواهد آورد و آلتمن، تا کی قرار است عقب‌نشینی کرده و سودآوری شرکت را نادیده بگیرد.