سرانه مطالعه در ایران چقدر است؟

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

دبیر سی‌وسومین دوره هفته کتاب درباره سرانه مطالعه کتاب‌ در کشورمان گفت: در این زمینه پژوهش‌هایی با عنوان موج در پژوهشگاه فرهنگ و هنر انجام می‌شود. موج آخر که در سال ۱۴۰۲ انجام شد و قرار بود در سال ۱۴۰۳ منتشر شود، منتشر نشده و آخرین سرانه مطالعه اعلامی برای سال ۱۳۹۸ به میزان ۱۲.۲ دقیقه است.

نشست خبری سی‌وسومین دوره هفته کتاب و کتاب خوانی با حضور ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر  این دوره هفته کتاب، و آزاده‌نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، امروز (سه‌شنبه، ۲۰ آبان‌ماه) در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

آزاده‌ نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی، که در این نشست حاضر بود در پاسخ به پرسش ایسنا درباره سرانه مطالعه کشور گفت:  اگر قبلاً نهاد اظهارنظری داشته، اطلاعی ندارم اما در حال حاضر تحذر دارم درباره این مسئله صحبت کنم، زیرا سرانه مطالعه آیتم تک‌بعدی‌ای نیست که صرفا از اطلاعات و آمارهای نهاد کتابخانه‌های عمومی بیرون بیاید. در نهاد نهایتا آمار تعداد اعضای فعال، تعداد کتاب‌ها و تعداد کتاب‌هایی را که به امانت گرفته می‌شود، داریم. اما اینکه چقدر منجر به خواندن می‌شود، مشخص نیست. همچنین راه‌های دیگری که برای خواندن وجود دارد در اختیار نهاد نیست و اینکه ما چگونه می‌توانیم آمار مطالعه را احصا کنیم، از مسائلی است که قطعا باید مورد توجه  قرار بگیرد. 

او افزود: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نمی‌تواند با بعد امانت و میزان اعضای فعال خود اظهارنظر دقیقی درباره  سرانه مطالعه داشته باشد. ضمن اینکه احصاء سرانه مطالعه نیازمند پژوهش‌های میدانی گسترده است. حتی به دلیل متنوع شدن فرایندهای کسب اطلاعات، در خیلی از کشورها تعریف سرانه مطالعه عوض شده است. هر مدل کسب اطلاعات از هر راهی حتی در اوقات فراغت  در برخی از کشورها سرانه مطالعه حساب می‌شود. بخشی هم که وزارت فرهنگ و ارشاد به رسمیت می‌شناسد، پژوهش‌هایی است که تحت عنوان موج در پژوهشگاه فرهنگ و هنر  انجام می‌شود. فکر می‌کنم آخرین موج، که موج پنجم بوده، مربوط به سال ۱۴۰۲ است. مشخصا نهاد یکی از مراکز درگیر ترویج کتاب است و نمی‌تواند سرانه مطالعه را اعلام کند.

اما ابراهیم حیدری،  مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر این دوره از رویداد هفته کتاب و کتاب خوانی درباره سرانه مطالعه در ایران گفت:  سرانه مطالعه شاخص‌های متفاوتی در دنیا دارد. در  هیچ‌جای دنیا سرانه مطالعه قالب و شاخص مشخص ندارد. بررسی سرانه مطالعه که در پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان در سال ۱۳۹۸ انجام شده و در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است، نشان می‌دهد میزان سرانه مطالعه  ۱۲.۲ بوده است. در حالی که صدا و سیما با شاخص‌های متفاوت تا ۳۰ دقیقه هم  آماری درآورده است. 

 او با تأکید بر شاخص‌های متفاوتی که در زمینه احصاء سرانه مطالعه وجود دارد، بیان کرد: بالاترین سرانه مطالعه برای هند، حدود ۸۰ دقیقه است که شاخص‌هایش متفاوت است. موج بعدی ۱۴۰۲ انجام شده که قرار بوده در سال ۱۴۰۳ منتشر شود اما هنوز انتشار عمومی پیدا نکرده است.

 حیدری همچنین در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا درباره اینکه آیا پژوهش‌هایی در زمینه ارزیابی برنامه‌های هفته کتاب انجام می‌شود یا نه گفت: مجموعه نشست‌های تخصصی‌ توسط کارگروه‌های تخصصی انجام شده  است. قرار نیست هفته کتاب چیزی را جابه‌جا کند،  اتفاق خاصی که بگوییم هدف‌گذاری شد تا سرانه مطالعه را از ۲ دقیقه به ۵ دقیقه برسانیم. هفته کتاب موج رسانه‌ای است برای بالابردن سرانه مطالعه، کمک به فروش کتاب، کمک به نوشتن بهتر و کمک به اینکه رسانه و سیاست‌گذار به مشکلات و گرفتاری کتاب توجه کنند. هفته کتاب موج رسانه‌ای تبلیغی و ترویجی است و اینکه چقدر تأثیرگذار بوده هم نکته دیگری است که پیمایش  آن کار راحتی نیست. 

او همچنین در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا درباره میزان بودجه هفته کتاب نیز توضیح داد: بودجه این رویداد دوبرابر شده که ۵۰ درصد از میزان بودجه در راستای عدالت فرهنگی به استان‌ها اختصاص داده شده است که بعد از اخذ گزارش، خانه کتاب بودجه را به حساب دبیرخانه‌ها در استان‌ها واریز خواهد کرد. بودجه امسال نزدیک به ۱۰ میلیارد تومان بوده که ۵ میلیارد تومان به استان‌ها تخصیص داده شده است.

دبیر هفته کتاب همچنین در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا درباره همکاری شهرداری‌ برای تبلیغات شهری گفت: شهرداری قول مساعد داده تا یک روز قبل از شروع هفته کتاب، تبلیغات شهری را آغاز کند. تمام مکان‌ها مشخص شده و شهرداری همراهی خوبی داشته است.  

آخرین اخبار فرهنگ و هنر را از طریق این لینک پیگیری کنید.