«شرق» بررسی می‌کند:
تبعات پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم برای تهران
پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم را می‌توان هشداری جدی برای سیاست خارجی ایران دانست. این تحول نشان می‌دهد در حالی که تهران بیشترین تمرکز خود را بر پرونده‌های خاورمیانه و بحران‌های سنتی مانند غزه، یمن یا برجام گذاشته، در حاشیه شمالی کشور آرایش جدیدی از قدرت در حال شکل‌گیری است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
در روزهای اخیر نشانه‌های تازه‌ای از احیای سیاست موسوم به «پیمان ابراهیم» آشکار شده است. ترامپ در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشال نوشت: «به‌زودی مراسم امضای رسمی را اعلام خواهیم کرد و کشورهای بیشتری در تلاش‌اند تا به این باشگاه قدرت بپیوندند.»
به گزارش رویترز، دولت قزاقستان نیز در بیانیه‌ای رسمی تایید کرده که مذاکرات برای پیوستن به پیمان ابراهیم در مرحله نهایی قرار دارد. در این بیانیه آمده است: «پیوستن ما به توافق‌نامه‌های ابراهیم ادامه طبیعی سیاست خارجی قزاقستان بر پایه گفت‌وگو، احترام متقابل و ثبات منطقه‌ای است.»
ترامپ در دیدار اخیرش با سران پنج کشور آسیای مرکزی شامل قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان اعلام کرد که توافق برای پیوستن قزاقستان نهایی شده است. به گفته او، برخی کشورهای دیگر نیز در آستانه اعلام رسمی عضویت در این توافق هستند. این دیدار در کاخ سفید برگزار شد و بخشی از تلاش واشنگتن برای بازگرداندن نفوذ خود در آسیای مرکزی توصیف می‌شود؛ منطقه‌ای که طی سال‌های اخیر صحنه رقابت فزاینده روسیه و چین بوده است.
از سوی دیگر، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد: «پیمان ابراهیم فراتر از عادی‌سازی روابط دیپلماتیک صرف است و به معنی شکل‌گیری شراکت‌های اقتصادی و امنیتی گسترده میان اعضا خواهد بود.»
پیوستن همسایگان ایران به پیمان ابراهیم؛ زنگ خطر در حاشیه شمالی
پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم، اگر چه از نظر دیپلماتیک جنبه نمادین دارد، اما از حیث راهبردی حامل پیام‌های مهمی برای ایران است. تا پیش از این، پیمان ابراهیم محدود به جهان عرب و محور جنوبی ایران بود؛ اکنون با ورود یک کشور آسیای مرکزی، دایره این پیمان عملا به مرزهای شمالی ایران رسیده است.
ایالات متحده از سال گذشته در چارچوب طرحی موسوم به C5+1 تلاش کرده تا روابط خود را با پنج کشور آسیای مرکزی احیا کند و هم‌زمان نفوذ روسیه و چین را در این منطقه مهار کند. پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم در همین چارچوب قابل تفسیر است؛ اقدامی که می‌تواند اسرائیل را برای نخستین‌بار به طور غیرمستقیم در تعاملات امنیتی آسیای مرکزی وارد کند.
از این منظر، تحلیلگران هشدار می‌دهند ایران باید تحولات شمال خود را با دقت بیشتری رصد کند؛ زیرا این پیمان، در کنار پیمان‌های مشابه اقتصادی یا امنیتی، می‌تواند به مرور به یک چارچوب امنیتی ضدایرانی تبدیل شود. همچنین حضور اسرائیل در قالب همکاری‌های فناورانه، انرژی و دفاعی با کشورهای ترک‌زبان، می‌تواند موازنه ژئوپلیتیکی در مرزهای شمالی ایران را تغییر دهد.
در واقع، پیمان ابراهیم از یک پروژه صلح عربی به سازوکاری برای بازطراحی نظم منطقه‌ای با محوریت آمریکا و اسرائیل بدل شده است و پیوستن قزاقستان، اولین نشانه از انتقال این روند به حوزه نفوذ مستقیم ایران است.
ضرورت بازتعریف سیاست همسایگی ایران پیش از دیر شدن
همان طور که عنوان شد، پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم را می‌توان هشداری جدی برای سیاست خارجی ایران دانست. این تحول نشان می‌دهد در حالی که تهران بیشترین تمرکز خود را بر پرونده‌های خاورمیانه و بحران‌های سنتی مانند غزه، یمن یا برجام گذاشته، در حاشیه شمالی کشور آرایش جدیدی از قدرت در حال شکل‌گیری است.
سیاست «همسایگی فعال» که بارها از سوی مقامات کشورمان تکرار شده، اکنون نیازمند بازتعریف واقعی است. ایران باید از سطح شعار و بیانیه عبور کرده و به سمت تدوین یک دکترین مشخص برای آسیای مرکزی حرکت کند؛ منطقه‌ای که اکنون نه تنها محل رقابت روسیه و چین، بلکه عرصه ورود آشکار آمریکا و اسرائیل شده است.
اگر ایران در این عرصه منفعل بماند، احتمال شکل‌گیری یک کمربند امنیتی جدید از قفقاز تا آسیای مرکزی، با پیوند سیاسی-امنیتی اسرائیل، آمریکا و ترکیه به واقعیت تبدیل خواهد شد. چنین روندی می‌تواند عملا سیاست موازنه‌گرای ایران را در شمال و شرق کشور تضعیف کرده و هزینه‌های امنیتی جدیدی را بر تهران تحمیل کند. بنابراین، پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم فقط یک خبر دیپلماتیک نیست؛ بلکه نشانه‌ای از نظم جدیدی است که بدون ایران و حتی علیه ایران در حال شکل‌گیری است.
آخرین اخبار سیاست را از طریق این لینک پیگیری کنید.
