تحلیل پیام سوم مقام معظم رهبری پس از حمله صهیونیستی/ سه تبریک، یک محور: ملت ایران

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

پس از دفاع شجاعانه مردم و نیروهای مسلح کشورمان در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی و اعلام آتش بس، مقام معظم رهبری در سومین پیام تلویزیونی خود، پیروزی ایران را در سه بخش تبریک گفتند.

بررسی محتوای این پیام نشان می‌دهد که واژگان و ساختار زبانی آن، حامل یک بازتعریف راهبردی از نقش ملت ایران است.

در این پیام، رهبر انقلاب سه تبریک به ملت ایران تقدیم می‌کنند:

۱. پیروزی بر رژیم صهیونیستی

۲. سیلی سخت به آمریکا

۳. اتحاد و یکصدایی ملت ایران

این سه‌گانه، چارچوب اصلی پیام را تشکیل می‌دهد؛ اما در زیرلایه‌های زبانی آن، مؤلفه‌هایی نهفته است.

واکاوی واژه‌ها: چه گفته شد و چه نگفته شد؟

تحلیل زبانی متن پیام نشان می‌دهد که واژه‌های کلیدی به‌شکل هدفمند به‌کار رفته‌اند:

واژه «ایران»: ۲۵ بار تکرار شده؛ که حاکی از مرکزیت هویتی کشور در این پیام است.

همچنین واژه «ملت» ۱۸ بار؛ در مقابل، واژه «مردم» که فقط ۲ بار آمده استفاده شده است و از واژه «نظام» استفاده‌‌ای نشده است.

این تفاوت آماری معنادار است و نشان می‌دهد که ساختار پیام، برخلاف بسیاری از پیام‌های پیشین، تأکید خود را نه بر «نظام سیاسی»، بلکه بر ملت به‌عنوان ستون پیروزی و مقاومت قرار داده است.

درمورد ترجیح واژه «ملت» بر «مردم» می‌توان گفت که واژه «ملت» در ادبیات سیاسی بار هویتی، تاریخی و وحدت‌بخش دارد، در حالی‌که «مردم» بیشتر معنای جمعیت‌شناختی و روزمره دارد. تکرار «ملت» به معنای تأکید بر وحدت فرهنگی-ملی در برابر تهدید است.

در مورد غیبت واژه «نظام» نیز می‌توان چنین تحلیل کرد که در متن رسمی‌ای با محور جنگ و دفاع، غیبت واژه «نظام» نشان‌دهنده جلب حداکثری حس مشارکت ملی است. این تغییر گفتمانی، می‌تواند نشانه‌ای از تمرکز بیشتر بر اجماع اجتماعی باشد.

در ادامه پیام رهبر معظم انقلاب با لحنی شدید، اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا درباره «تسلیم شدن ایران» را «مهمل‌گویی» دانسته و آن را «مایه استهزاء خردمندان» توصیف کرده‌اند. این واژگان از لحاظ گفتمانی، برای تحقیر دشمن و تقویت اعتمادبه‌نفس ملی به‌کار رفته‌اند.

به این ترتیب می توان گفت که پیام سوم رهبر انقلاب پس از تهاجم دشمن، شاید از یک بیانیه واکنشی فراتر باشد.

لذا این پیام را حرکت در جهت بازآفرینی گفتمان مقاومت در قالبی اجتماعی-ملی می توان ارزیابی کرد.

تکرار واژگان معنادار، حذف یا کم‌رنگ شدن برخی مفاهیم ساختاری، و برجسته‌سازی نقش ملت ایران، نشان از  تلاش برای تثبیت روحیه انسجام عمومی برای مقابله با تهدیدات دارد.