معادلات جدید در غرب آسیا

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در حالی برای سفر به خلیج‌فارس آماده می‌شود که کشورهای عربی با پیشنهادهای اقتصادی کلان و ابتکارات دیپلماتیک، تلاش دارند سیاست‌های او در قبال ایران را به سمت مذاکره و کاهش تنش هدایت کنند. این اقدامات، که با محوریت عربستان سعودی، امارات، و قطر پیش می‌رود، با نارضایتی فزاینده اسرائیل همراه شده است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که زمانی خود را «رئیس‌جمهور سایه» آمریکا می‌پنداشت، اکنون در کاخ سفید منزوی شده است.

بر اساس گزارش هاآرتص، نتانیاهو و ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل، از آغاز دولت دوم ترامپ به دنبال نفوذ بر تصمیمات واشنگتن بودند. آن‌ها مایک والتز، مشاور امنیت ملی، را هدف قرار دادند تا استراتژی ضدایرانی خود را پیش ببرند. اما اخراج ناگهانی والتز، که گفته می‌شود به دلیل هماهنگی بیش‌ازحد با نتانیاهو بود، نقشه‌های اسرائیل را برهم زد. سکوت ترامپ در برابر این گزارش‌ها نشان داد که او تمایلی به دنبال کردن سیاست‌های جنگ‌طلبانه نتانیاهو ندارد. برخلاف رؤسای جمهور پیشین جمهوری‌خواه، ترامپ به دنبال صلح و توافق‌های بزرگ است، نه درگیری نظامی.

قراردادهای کلان اعراب برای جلب نظر ترامپ

کشورهای خلیج‌فارس، با درک رویکرد ترامپ، از اهرم‌های اقتصادی برای جلب حمایت او استفاده می‌کنند. قطر با قرارداد ۳ میلیارد دلاری مجموعه گلف تحت برند ترامپ و مذاکرات برای خرید هواپیماهای بوئینگ، روابط خود با کاخ سفید را تقویت کرده است. عربستان و امارات نیز با پیشنهاد خرید تسلیحات ۱۰۰ میلیارد دلاری و حمایت از طرح‌های صلح در غزه، به دنبال همسویی با سیاست‌های ترامپ هستند. به گفته این روزنامه عبری، کشورهای حوزه خلیج فارس که از سال ۲۰۲۰ روابط خود با تهران را بهبود بخشیده‌اند، معتقدند کاهش تنش با ایران به ثبات منطقه کمک می‌کند و برخلاف اسرائیل، از مذاکرات مستقیم آمریکا و ایران حمایت می‌کنند.

اسرائیل در حاشیه!

اسرائیل در این معادله به حاشیه رانده شده است. نتانیاهو، که پیش‌تر با طرح «ریویرا غزه» از حمایت ترامپ برخوردار بود، اکنون با مقاومت او در برابر فشارهای جنگ‌طلبانه مواجه است. کشورهای عربی پیشنهادی جامع برای غزه ارائه کرده‌اند؛ آزادی گروگان‌ها، پایان جنگ، عقب‌نشینی حماس، و بازسازی غزه تحت نظارت اعراب. اما نتانیاهو به دلیل نگرانی از فروپاشی ائتلاف سیاسی خود، این طرح را رد کرده است. این موضوع خشم متحدان عرب آمریکا را برانگیخته و آن‌ها را به سمت تقویت روابط با تهران سوق داده است. ایران، که با فشارهای دولت اول ترامپ تضعیف شده بود، اکنون با انعطاف دیپلماتیک و اظهارات رئیس‌جمهور پزشکیان مبنی بر عدم پیگیری سلاح هسته‌ای، از این شکاف به نفع خود بهره می‌برد.

هاآرتص نتیجه می گرد که سفر آتی ترامپ به ریاض، ابوظبی، و دوحه، بدون توقف در اسرائیل، پیامی روشن به نتانیاهو است. کشورهای عربی با کیف‌های پرپول و ابتکارات صلح‌طلبانه، دست بالا را دارند. تهران نیز با حفظ آرامش و آمادگی برای مذاکره، فضای بیشتری برای دیپلماسی یافته است. اگر نتانیاهو نتواند رویکرد خود را تغییر دهد، اسرائیل بیش از پیش منزوی خواهد شد، در حالی که ایران و اعراب به سمت ثبات منطقه‌ای پیش می‌روند. این تحولات نشان‌دهنده پیروزی دیپلماتیک تهران در برابر فشارهای اسرائیل است.