چین، هند و برزیل در برابر ترامپ سر خم نمی کنند

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

 رسانه اسپانیایی با انتقاد از «تسلیم» شدن اتحادیه اروپا در برابر جنگ تجاری آمریکا تاکید کرد: چین، هند و برزیل که همه اعضای «بریکس» هستند، با «دونالد ترامپ» از موضعی محکم وارد مذاکره می‌شوند و این سیاست تاکنون نتایج مثبتی برای پکن به‌همراه داشته‌است.

روزنامه «ال پائیس» اسپانیا در یادداشتی تحلیلی، «قدرت‌نمایی» چین، هند و برزیل «در برابر سیاست تعرفه‌ای تهاجمی دونالد ترامپ که در دوران مدرن بی‌سابقه است» را متفاوت از رویکرد «اروپا و ژاپن» ارزیابی و تاکید کرد: اروپا و ژاپن به‌سرعت در برابر فشارهای رئیس‌جمهوری آمریکا عقب نشستند تا از برخوردی پرهزینه و پیش‌بینی‌ناپذیر جلوگیری کنند. اما گروهی از قدرت‌های نوظهور که همه عضو بریکس هستند، در مقابل آمریکای ترامپ ایستاده‌اند.

هند و برزیل، هر دو با وجود سنگین‌ترین تعرفه‌ها (۵۰ درصد) و چین و آفریقای جنوبی با تعرفه‌های حدود ۳۰ درصدی ترجیح داده‌اند، تسلیم نشوند. گفت‌وگوی تلفنی روز جمعه میان ترامپ و «شی جین‌پینگ» همتای چینی‌ او، دست‌کم در کوتاه‌مدت نتایج این راهبرد را تایید کرد. هر دو رهبر پس از اتمام گفت‌وگو، تصویری از تفاهم نشان دادند، هرچند جزئیاتی از آینده جنگ تعرفه‌ای فاش نکردند.

انگیزه‌ها و دلایل واشنگتن

در مورد چین، تعرفه‌ها تلفیقی از انگیزه‌های اقتصادی و ژئوپولیتیک است: کسری تجاری عظیم واشنگتن با پکن و بیم از آن‌که چین آمریکا را از جایگاه نخست جهانی کنار بزند.

در مورد هند، بحث عامل بیرونی در میان است؛ روابط نزدیک با روسیه. استدلال کاخ سفید این است که خرید انبوه نفت از مسکو، به‌طور غیرمستقیم ماشین جنگی روسیه در اوکراین را تامین مالی می‌کند.

در مورد برزیل و آفریقای جنوبی، انگیزه به صورت آشکار سیاسی است: محاکمه «ژائیر بولسونارو» رئیس‌جمهوری سابق و متحد نزدیک ترامپ، و بحث ادعای آزار کشاورزان آفریکانر (سفیدپوستان و نوادگان مهاجران اروپایی).

با این حال، همه این کشورها، به‌ویژه سه کشور نخست، در برابر تغییر مسیر تجاری واشنگتن به‌شدت ایستاده‌اند. آن‌ها آماده مذاکره هستند، اما بسیار محکم‌تر از اتحادیه اروپا، مکزیک یا کانادا که با وجود شعارهای تند، بارها برای جلوگیری از گسست کامل روابط تجاری چراغ سبز نشان داده‌اند.

چین: مقاومت با حداقل آسیب

چین بیش از همه قدرت‌ها در برابر ترامپ ایستادگی کرده و تاکنون تقریبا بی‌گزند مانده است. تجربه جنگ تعرفه‌ای در نخستین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، پکن را برای دور دوم آماده کرده بود. بخش‌هایی را که می‌توانست بیشترین آسیب را به آمریکا بزند، مشخص کرد و هر تعرفه‌ای را با تعرفه‌ای متقابل پاسخ داد. هم‌زمان، هر دور تازه مالیات‌های گمرکی را در سازمان تجارت جهانی به چالش کشید؛ اقدامی که اتحادیه اروپا که مدافع سرسخت این نهاد بین دولتی مستقر در ژنو (سوئیس) است، انجام نداده است.

در ادامه این یادداشت آمده است: چین حتی به ادبیات ستیزه‌جویانه روی آورد و سخنان مائو در جنگ کره را زنده کرد: «مهم نیست این جنگ چه مدت طول می‌کشد؛ ما هرگز تسلیم نخواهیم شد.» یک سخنگوی رسمی تاکید کرد پکن آماده است تا «پایان» با آمریکا مقابله کند؛ چه در جنگ تعرفه‌ای، چه در هر جنگ دیگری.

این رویارویی در آوریل (فروردین/ اردیبهشت) به اوج رسید: آمریکا ۱۴۵ درصد تعرفه بر کالاهای چینی بست و پکن نیز ۱۲۵ درصد در مقابل وضع کرد. صادرات چین به آمریکا ۶۴ درصد سقوط کرد، تجارت عملا تعطیل شده و دیوار تجاری اکنون معادل یک تحریم بالفعل بود. سپس پکن دست بر نقطه‌ای حساس گذاشت و صادرات مواد معدنی حیاتی برای صنایع پیشرفته و دفاعی را محدود کرد.

همین باعث شد واشنگتن پای میز مذاکره بنشیند. دو طرف از ماه مه (اردیبهشت/ خرداد) با دو جلسه سطح بالا میان روسای وزارتخانه‌های اقتصاد و تجارت و دو مکالمه تلفنی بین ترامپ و شی جین پینگ، موفق شدند اوضاع را آرام کنند. چنان که دیروز جمعه اعلام شد، این جلسات با نشست‌های حضوری در ماه اکتبر (مهر- آبان) و سپس در سال ۲۰۲۶ دنبال خواهد شد. پس از تماس اولیه، تعرفه‌های آمریکا علیه چین به ۳۰ درصد و برای طرف مقابل به ۱۰ درصد کاهش یافت. واشنگتن تا ماه اوت (مرداد/ شهریور) آتش‌بس اعلام کرد؛ آتش‌بسی که سپس تا نوامبر (آبان/ آذر) تمدید شد.

چین از ژئوپلیتیک جدید ترامپ علیه قدرت‌های بزرگ بهره برده تا خود را به عنوان یک شریک اقتصادی قابل اعتماد و مدافع جهانی شدن به سایر جهان معرفی کند. این مساله به بهبودی قابل توجه روابط با هند منجر شده است، کشوری که با آن، فهرست طولانی از اختلاف‌های دیپلماتیک و درگیری‌های مرزی را داشته است.

دهلی نو: از متحد به رقیب

هند، پرجمعیت‌ترین کشور کره زمین، قدرتی در حال ظهور و پنجمین اقتصاد بزرگ جهان، سنگ بنای استراتژی آمریکا برای مقابله با ظهور چین بود. با این حال، روابط این کشور با روسیه در حوزه انرژی، که از آن حجم عظیمی از نفت را با قیمت‌های پایین‌تر از بازار خریداری می‌کند، استدلال ترامپ برای اعمال تعرفه‌هایش بوده است. در پایان ماه ژوئیه (اوایل مرداد)، با پایان یافتن مهلت آتش‌بس نسبی، واشنگتن تعرفه ۲۵ درصدی بر محصولات هندی وضع کرد.

ترامپ با دیدن اینکه «نارندرا مودی» نخست وزیر هند ذره‌ای کوتاه نمی‌آید، اعلام کرد که تعرفه را به ۵۰ درصد دو برابر می‌کند. وقتی تعرفه در پایان ماه اوت (اوایل شهریور) به اجرا درآمد، یک صدا در دفاع از دهلی نو بلند شد: پکن. سه روز بعد، نخست وزیر هند در چین فرود آمد و در آنجا به یک اجلاس بلندپروازانه با شی و «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه پیوست.

نشست سازمان همکاری شانگهای، که حدود ۲۰ رهبر را گرد هم آورد، به عنوان بستری برای چین عمل کرد تا بار دیگر جذابیت‌های دیپلماتیک خود را در مواجهه با سیاست مانع‌تراشی ترامپ به کار گیرد. این شاید بارزترین نمونه از چگونگی تاثیر معکوس تعرفه‌های تهاجمی بر آمریکا باشد، که یک متحد تاریخی را در منطقه‌ای به اهمیت آسیا-اقیانوسیه از خود بیگانه کرده و آن را به یک رقیب سیستماتیک نزدیک‌تر می‌کند. چیزی که در جشن‌های اخیر در تیانجین و پکن به وضوح دیده شد.

برازیلیا: پاسخ ملی‌گرایانه «لولا داسیلوا»

وقتی ترامپ، برزیل را با تعرفه ۵۰ درصدی مجازات کرد، شخص او اذعان کرد که انگیزه‌هایش سیاسی بوده، نه تجاری. این سیاستمدار جمهوری‌خواه بی هیچ تردیدی، از سیستم قضایی این کشور آمریکای جنوبی خواست که پرونده‌ محاکمه بولسونارو به جرم تلاش برای کودتا را منحل کند.

«لولا دا سیلوا» رئیس‌جمهوری برزیل، به سرعت در واکنشی ملی‌گرایانه، ترامپ را متهم کرد که خود را امپراتور می‌داند و تهدید به اعمال تعرفه‌های متقابل کرد. داسیلوا با لفاظی‌های طرفدار حاکمیت خود، محبوبیت خود را دوباره به دست آورده است. از طرفی، تراز تجاری ماه اوت، ضربه ترامپ به اقتصاد آمریکا را نشان می‌دهد: صادرات به ایالات متحده نسبت به سال گذشته ۱۸ درصد کاهش یافته، در حالی که صادرات به چین ۳۰ درصد افزایش یافته است.

فراتر از لفاظی‌ها، رهبر کهنه‌کار چپگرای آمریکای لاتین، احتیاط و دستورالعمل سنتی دیپلماسی برزیل را برگزیده است: محکوم کردن واشنگتن در سازمان تجارت جهانی و تقویت هماهنگی خود با شی، مودی و دیگر رهبران به اصطلاح جنوب جهانی در جستجوی بازارهای جدید.

داسیلوا قصد ندارد هیچ فرصتی را برای گفت‌وگو با واشنگتن از دست بدهد؛ اما همیشه از موضع قاطع. در طول ۲۰۱ سال روابط دیپلماتیک، هرگز دو دموکراسی پرجمعیت در قاره آمریکا بحرانی به این بزرگی را تجربه نکرده‌اند.

لولا خواستار آن است که هرگونه مذاکره‌ای به طور انحصاری بر مسائل تجاری متمرکز شود، بدون اینکه به پرونده بولسونارو بپردازد. در غیر این صورت، موضوعی برای صحبت کردن وجود ندارد. داسیلوا بارها تاکید کرده است: «حاکمیت برزیل قابل مذاکره نیست». وی در هفته جاری در مصاحبه‌ای با شبکه بی‌بی‌سی تاکید کرد که «هیچ رابطه‌ای» با رئیس‌جمهوری آمریکا ندارد و «مردم آمریکا هزینه اشتباهاتی را که ترامپ در رابطه‌اش با برزیل مرتکب می‌شود، خواهند پرداخت.»

آخرین اخبار جهان را از طریق این لینک پیگیری کنید.